Піліп Ліпень - Рабаваньне па-беларуску

– Ты што робіш?! А калі Томаш убачыць?!

– Ціха, ціха, я ж проста пажартаваў!

Рыгор зрабіў сама нявінны выгляд, і паспрабаваў адцягнуць Вераніку анэкдотам, імправізуючы на хаду:

– Сустрэліся аднаго разу Дворжак, Чапэк і Мрожак і паспрачаліся, што лепей – музыка, літаратура або тэатр. Дворжак кажа: музыка лепей! Трыста гадоў прайшло, а Баха яшчэ слухаюць! Чапэк кажа: літаратура лепей! Паўтары тысячы гадоў мінула, а Гамэра яшчэ чытаюць! Мрожак кажа: не, хлопцы, не пра тое вы спрачаецеся, з тэатрам нішто не параўнаецца! Ён непараўнальна лепшы! Дворжак і Чапэк зьдзіўляюцца: чаму гэта тэатар лепшы? А Мрожак сьмяецца: бо ў тэатры буфэт ёсьць! І пабег ад іх, а сам рагоча. Дворжак і Чапэк за ім бягуць і крычаць: дык у кансэрваторыі таксама буфэт ёсьць! дык можна кніжку чытаць і гарбату піць зь пірожнымі! А Мрожак вушы пальцамі затхнуў, рагоча і ўцякае на весь спрыт. Так і не дагналі.

У сярэдзіне анэкдота Вераніка засьмяялася, а пачуўшы канчатак, скрывіла лоб і выдала гук, роўна падобны і да сьмеху, і да ўсхліпу. Яна залівалася, трымаючыся за ягоны рукаў, і Рыгору было вельмі прыемна. Адсьмяяўшыся, яна пачала разьвітвацца, але Рыгор пайшоў за ёй да пад'езда, а калі яна націснула код і ўвайшла ўнутар, уставіў нагу ў дзьверы, перашкодзіўшы ёй зачыніцца. Вераніка казала нешта сярдзітае, але ён спакойна тупаў за ёй лесьвіцай на трэці паверх. На пляцоўцы яна павярнулася да яго і крыкнула:

– Ідзі! Ідзі адсюль! Вось зараз Томаш зьявіцца – ён табе морду наб'е!

Вераніка пасьпешліва адчыніла свае дзьверы, высокія, мэталічныя, і, азірнуўшыся злосным тварам, падалася назад, бразнула. Бухнула рэха, пстрыкнуў замок. Рыгор, які гэтым разам не рызыкнуў нахабіцца і ўставіць нагу, наблізіўся і паглядзеў у вочка. Няясная сьветлая кропачка нічога не казала яму. Ён апусьціўся на кукішкі ля сьцяны насупраць і дастаў яшчэ адно піва. «Паглядзім-паглядзім на гэтага Томаша», – думаў ён помсьліва, прыслухоўваючыся да лесьвіцы. Томаш усё ня йшоў. Прачакаўшы дзесяць хвілін, Рыгор кінуў недакурак у апусьцелую бляшанку, той пшыкнуў. Ён падняўся і націснуў гузік званку – раптам яна прыме яго за Томаша і адчыніць? Усярэдзіне гучна зайграла ўрачыстая мэлёдыя з сымфоніі Дворжака, плыўна заціхла. Акрамя невыразнага шоргату, ніводнага гуку з кватэры не данеслася. Ён прайшоўся па рыпучаму лінолеўму. Суседзкія дзьверы таксама былі жалезныя і непрыступна адчыняліся вонкі – нагой такую ня выб'еш.

Рыгор ізноў сеў на падлогу, выцягнуў ногі. Ён невыносна стаміўся, настрой застыў нашмат ніжэй нулявой адзнакі, і нават сьпяваць не хацелася. Са смутнай тугою ён успомніў свой менскі пакой, канапу, лямпу, старонкі «Зямлі Саньнікава» са сьлядамі капусты і тытунёвымі дробкамі ў складках развароту. Пакруціўшыся на торбе, ён горка задрамаў.

Скрыпнула, бразнула – ён расплюшчыў вочы і ўбачыў, як у каламутна-шэрым ранішнім сьвятле празь дзьверы зь лесьвіцы ўсоўваецца манумэнтальны, станісты азадак, абцягнуты квяцістым халатам. Мерныя рухі азадка намякалі на працу, якую рабіў торс, і праўда: неўзабаве зьявілася чэрава, грудзі, схіленыя плечы, апушчаныя рукі ў жоўтых пальчатках, і, нарэшце, галава са зблытаным, паўсядым-паўчорным клубом валасоў на патыліцы. Прыбіральніца.

Магутныя ногі ў цьвёрдых туфлях напружыліся, цела выпрасталася, твар павярнуўся да Рыгору. З анучы капала нячыстае.

– Ты чый? – прабасіла яна, жмурачы маленькія вочкі, – Ты чаго тут?

– Дык вось ляжу, – гульліва і млява адказаў ён, пацягваючыся і падрабязна разглядаючы яе. – Як цябе клічуць?

Спрасонку ці не, але прыбіральніца яму вызначана падабалася: магутныя галёнкі фігурна напружваліся пад ваўнянымі калготамі, жывот пучыўся, але не занадта, грудзі ўпэўнена расьпіралі халат, твар губляўся ў промнях лямпы за ейнай сьпіной. Рыгор выцягнуў руку і дакрануўся да ейнае цёплае лыткі, пяшчотна сьціснуў, адчуваючы пругу плоці пад цёмнай тканінай. Але мары пра ўзаемныя пяшчоты не ажыцьцявіліся – прыбірачка паставілася да ягонага рапта як да абразы. Хвостка, з плёскатам, яна сьцебанула анучай Рыгора наўпрост па твары:

– Ат жа паскуда! Бач што ўдумаў! Ат жа бамжаціна! А ну пайшоў прэч!

Размазваючы брудную жыжку па твары, спатыкаючыся, хаваючы галаву, Рыгор кінуўся да выйсьця з пляцоўкі. Яна адступіла на крок, даючы яму праход, а потым яшчэ раз выцягла яго па сьпіне сваёй мокрай мярзотай.

Прачнуўшыся незвычайна рана для сябе, удосьвітку, Лявон павярнуўся з боку на сьпіну, каб памеркаваць. Спружыны завішчалі, матрас мерна захістаўся. «Як яны сьпяць у гэткіх ложках? Занадта мякка, быццам у гамаку». Ён заціх, і хістаньні пакрысе сьцішыліся. Але спакойна разважыць не атрымалася – пачуўшы зык спружынаў, увайшла Зарана. Яна шырока ўсьміхалася і трымала ў руках гліняны збанок і круглую лусту хлеба.