Піліп Ліпень - Рабаваньне па-беларуску

Доўгачаканы паказальнік нарэшце зьявіўся, ён нёс на сабе нечаканы напіс белым па сінім: «Мытня». Рыгор ня надта зьбянтэжыўся гэтым словам – пасьля літру піва ён быў у найлепшым гуморы. Ён мінуў расчыненую браму з жалезных дубцоў, памаляваных аблупленай зялёнай фарбай, і пазабавіўся, што брама ёсьць, а плота няма. «Вось дурні, – ён пасьмейваўся і кашляў, – Гэтую браму можна папросту абысьці! І навошта яна патрэбная?» У глыбіні гаю, напалову схаваныя галінамі, віднеліся нейкія пабудовы, ці то адрыны, ці то казармы, але Рыгор не марнаваў часу на дробную цікаўнасьць – ён ужо не сумняваўся, што вось-вось кудысь прыйдзе .

І запраўды: за наступным паваротам ён убачыў тоўсты чырвоны шлягбаўм цераз дарогу і невялікую цагляную пабудову побач зь ім. На дзьвярох вісела шыльда «Толькі для пэрсаналу». Абціраючы пот з лобу, Рыгор патузаў клямку: зачынена. Ён паспрабаваў разгледзець нутро пабудовы праз вакно, прыціснуўшыся тварам да шыбы і зачыніўшы далонямі сьвятло, але пыл і сонечныя водбліскі перашкаджалі. Пастукаў у шыбу і прыслухаўся. Ціха.

Дарога ўпэўнена працягвалася, і крыху далей нават ператварылася ў асфальтавую. Яна падымалася на насып, паабапал якога гаёк радзеў і расступаўся. «Тая самая прасека! – усьцешыўся Рыгор, – Усё ж такі я да яе выйшаў». Але па набліжэньні выявілася, што гэта зусім не прасека, а паласа голае зямлі. Ля паласы стаяў сіні знак «Беларусь», і ў Рыгора мільганула думка – мо гэта амбасада? Але як амбасада можа стаяць сярод лесу? У запаведніку? Дурное. Заставалася адно – нейкім загадкавым ходам ён дабраўся да мяжы.

Дайшоўшы да насыпу, Рыгор заўважыў праваруч, мэтрах за сто ад дарогі, постаць у вайсковым строі, якая корпалася на земляной паласе. Схіліўшыся, чалавек раўнаваў граблямі ўскапаную зямлю.

– Гэй! – паклікаў Рыгор. – Гэй, мужык!

Грабар павярнуўся, убачыў Рыгора і закрычаў тонкім голасам:

– Стой! Куды! Стой, не варушыся!

Памежнік пабег быў напярэймы Рыгору, але мабыць зразумеў, што зараз наробіць сьлядоў на сьвежай зямлі, і пачаў адступаць назад, да другога боку мяжы, хуценька сьціраючы граблямі лункі ад сваіх ботаў. Рыгор закурыў і таксама пайшоў наперад, забаўляючыся пэдантызмам памежніка, і так старанна разглядаючы яго, што праз хвіліну ледзь ня даўся галавой аб слуп са знакам «Польшча». «Здурнець можна», – падумаў Рыгор і прачытаў напіс яшчэ, потым яшчэ. Тым часам памежнік ужо сьпяшаўся да яго з граблямі наперавес. З-пад ягонае пілоткі выбіваліся залацістыя кучары, а абрысы цела былі такія, што сэрца Рыгора забілася. «Вось яно, пачалося!» – і ён пастараўся расправіць плечы ды ўцягнуць жывот.

– Што вы тут рабіцё? – памежніца пагрозьліва павяла граблямі. Зь бегу яна хораша расчырванелася, а ейныя вочы, дзіўна сінія, глядзелі строга.

– Я? – Рыгор бязмозгла ўсьміхаўся. – Я наогул дадому йшоў, а трапіў незразумела куды. Цябе як завуць?

– Што вы несяцё! Дакументы ёсьць? Віза ёсьць? – яна хмурылася.

– Адкуль жа ў мяне дакументы? Я толькі з дому выйшаў! Не пасьпеў бутэлечку піва выпіць, а тут ужо Польшча!

– Спачатку вы сказалі, што йшлі дадому. А зараз кажаце, што выйшлі з хаты! – яна ўжо не хмурылася, здаецца, Рыгор ёй спадабаўся.

– А што, гэта запраўду Польшча? – кіўнуў ён ёй за сьпіну, зрабіўшы знарочыста вялікія вочы.

– Вядома.

– Ачмурэць! А ты, значыцца, сапраўдная полька? Так? Як цябе зваць?

– Эва.

Яна ўжо ўсьміхалася, а ён, падбадзёраны і акрылёны, гучна зьдзіўляўся на ейныя вочы і валасы. Абапёршыся на граблі мяккімі белымі рукамі, яна сьмяялася, паказваючы вільготна бліскучыя зубкі. Зубкі зьлёгку насьцярожылі Рыгора, але затое яму вельмі спадабаліся вясёлыя ямачкі, што зьявіліся на ейных шчоках са сьмеху.

Эва не няволілася дакумэнтазваротам і папяровымі фармалёвасьцямі. Даведаўшыся, што Рыгор згаладнеў, яна занядбала візавы рэжым і запрасіла яго паабедаць на сваю тэрыторыю – у маленькую мытную хатку. Пакуль Эва завіхалася ля пліты, паабяцаўшы разагрэць сьвежыя, але трохі астылыя флякі, Рыгор жаваў піражкі з тварагом і цешыўся на ейную постаць, якая выразна праступала праз вайсковы строй.

– Слухай анэкдот! – сказаў ён, даеўшы піражок. – Пайшлі аднаго разу Шастаковіч, Шонбэрг і Шапэн у рэстарацыю. Шастаковіч кажа: мне пяльмені ды гарэлку. Шонбэрг кажа: мне шніцаль ды піва. Шапэн кажа: а мне флякі ды мазурку. Шастаковіч дзівіцца: што такое флякі? Шапэн адказвае: гэта кшталту пяльменяў, але смачней. Шонбэрг таксама дзівіцца: што такое мазурка? Кшталту гарэлкі, але мацней? Шапэн адказвае: не, гэта кшталту атанальнае музыцы, але пад яе скакаць лягчэй.