Павел Ляхновіч - Ігнась-чарадзей

Паціху перабраўся пад кучай на яе процілеглы бок. Прыслухаўся. Саба­ка на тым баку капаецца, ды сукі грызе, ажно трэск стаіць. Вылез, ды прыкрываючыся стаўбурамі, падростам лясным, ды ў зарасці папараці — і з усяе сілы да ракі. А як засталіся лічаныя метры, пачуў — сабака па следзе ідзе: «А-яй! А-вой! Лаві! Уцякае!». «Лаві-лаві цяпер», — усміхнуўся ўнутрана Ігнаська і ў ваду. Увайшоў надзіва ціха, нават не плюхнуў, ну, можа толькі ледзве-ледзве. А як лёгка плыць! На задніх лапах паміж пальцамі скураныя перапонкі, яку качкі, ці гусі. 3-за іх лапа быццам у ласту ператвараецца. На беразе, праўда, не надта зручна было, затое ў вадзе — цуд. I цела, выгінастае, абцякальнае, такую хуткасць можна развіваць! Удыхнуў Ігнаська паветра і нырнуў, бо сабака па следзе на бераг ужо прыйшоў. Нырнуў і пайшоў па плыні. Вось гэта кайф! У масцы ныраць — велізарнае задавальненне, але ніякага параўнання з гэтымі пачуццямі. Чародка плотак пад карчом стаіць. Убачылі Ігнаську-выдру — пырснулі ва ўсе бакі.

Пагнаўся за адной Ігнаська, проста так, дурэючы. Дык можа на якіх пяці метрах дагнаў. Хацеў зубамі схапіць, нешта яго падмывала зрабіць так, але пашкадаваў. I што цікава — плотка тая так ужо «манеўравала», такім зігзагам уцякала, а Ігнаська зусім лёгка гэтыя зігзагі паўтараў. Ганяўся так за плоткай, потым двух стронгаў знайшоў — за каменем стаялі — і за імі. I толькі праз якіх пяць хвілінаў успомніў, што пакуль наверх не вынырваў, за паветрам. А дыхаць яшчэ не хочацца!

Вынырнуў пад самым берагам, у куст, што галінкі ў вадзе палошча. Прыслухаўся. Сабака далёка ззаду застаўся. Бегае па беразе, злуецца. А ніжэй па рацэ чалавечыя галасы чуваць. Навінскія хлопчыкі купаюцца. Яны кожны дзень усе разам сюды ходзяць. Раней і Ігнаська з імі хадзіў, разам весялей.

Ціха апусціўся ў ваду — нос нейкім чынам сам замкнуўся, смешна, але зручна, вада не трапляе — і зноў уніз, дзе купальня. Купальня іхняя — гэта яма, метры два з паловаю-тры ў глыбіню. Ніжэй ямы — пясчаная мель. Так што, калі хто з сілаў выбіваецца, трэба толькі крыху ўніз праплыць, а там можна на ногі станавіцца.

Вынырнуў Ігнаська ля супрацьлеглага берагу. Зноў у куст. Каб яго ніхто заўважыць не здолеў. Высунуў з вады вусатую мордачку і скрозь галінкі цікуе. Гоман стаіць, хоць вушы затыкай! Відаць усе дзеці навінскія прыйшлі. Дзяўчынак шмат. Раней яны не хадзілі, апошнім часам далучыліся. Скачуць здзірвановагаўзвышэнняўваду не горш захлопцаў! Не, усёжгорш. Хлопцы галавой уніз, а той-сёй з усялякімі выкрутасамі, «бомбачкай», нават сальта спрабуюць круціць, а дзяўчаткі толькі «салдацікам», нагамі ў ваду. I яшчэ насы пальцамі заціскаюць. Недатыкі! Ваду ў носе цярпець, бачыце, не могуць! А сярод іх Толік круціцца. То штурхне якую, з «тумбы» спіхне, то паднырне, ды за лыткі схопіць. Вада ў рацэ празрыстая, што крышталь, Ігнаську добра відаць. Пішчаць дзяўчаткі, сварацца, а Толіку хоць кол на галаве чашы! Зазлаваў Ігнась — і за дзяўчатак, і за старую крыўду, і што дагэтуль не можа Навіны наведваць. «Далібог, — думае, — паднырну і ўкушу». А Толік гэтым часам «ластаўкай» з тумбы нырнуў, і сажнямі па купальні то па плыні, то супраць. Потым на спіну перавярнуўся, на спіне паплыў. Стаміўся, відаць, вырашыў адпачыць. I як яно атрымалася — можа выгнуўся ў паясніцы замоцна, можа яшчэ што — але накрыла хваляй Толікаў твар і хлебануў ён вады. Перавярнуўся на жывот, вочы вырачаныя, спалоханыя, закашляўся, і яшчэ хлебануў. Узмахнуў адной рукой і знік з паверхні. Дзяўчаты ў адзін голас завішчэлі, але ніхто на дапамогу не кінуўся. Вядома — страшна.

У той момант забыўся Ігнаська, што ён — выдра. Забыўся, што ўкусіць толькі што Толіка збіраўся, каб адпомсціць за нанесеныя крыўды. Нырнуў і што было сілы да Толіка. А той павольна да дна апускаецца. Вочы расплюшчаныя, і кашляе. Ну, грудная клетка тузаецца, і з кожным такім сутаргавым рухам з рота бурбалкі вырываюцца. Імгненна падляцеў да яго Ігнаська, хацеў рукамі за валасы схапіць, ды ўзгадаў, што рук зараз няма. Тады ўчапіўся зубамі за трусы і з усяе сілы пацягнуў уніз па плыні, на плыткае месца. Плынь хоць і не вельмі хуткая, ды крыху дапамагала. Вось і водмель пясчаная. Далей, далей. Так, каб хлопцы ўбачылі. Цягнуў, упіраючыся лапамі ў дно ажно пакуль трусы не садраў. Тут ногі хлапечыя замільгалі ў вадзе, некалькі хлапчукоў падхапілі Толіка пад рукі, на бераг павалаклі. Ігнаську, здаецца, не заўважылі. Ён зноў пад той куст на супрацьлеглым беразе. Вывалаклі Толіка на бераг — дзяўчаткі зноў у піск. Што за племя, гэтыя дзяўчаты — ну ўбачылі чалавека без трусоў, дык чаго вішчэць?! А хлопцы — малайцы, качаць Толіка пачалі. Проста перакочваць па беразе. Кашлянуў Толік фантанам вады і пачаў дыхаць.