Шата Руставелі - Дрэва вечнасці

На тры тысячы вярблюдаў і ў хадзе трывалых мулаў
Склалі жэмчуг, і смарагды, і сапфіры, і рубін,
Кубкі золата; шаўковым шалем дзеву ахінулі
І, прыставіўшы ахову, пасадзілі ў паланкін.

Засталіся ў цытадэлі шэсцьдзесят байцоў дазору,
А астатнія з царэўнай тут жа рушылі ў паход.
«Хоць і доўгі,— разважалі,— шлях да горада ля мора,
Мы за доўг Фацьме заплацім лепшаю з узнагарод!»

Да цара паслаў з дарогі Тарыэль ганца з пасланнем:
«Тарыэль я. Сведчу гэтым: перамог у барацьбе
І вязу з Каджэці сонца, што вянчае ўсе жаданні,
Як да бацькі, я імкнуся ўсёй душою да цябе.

Я, ушчэнт разбіўшы каджаў, авалодаў іх краінай.
Цар, за ўсё табе я ўдзячны, гэта ты мне дапамог,
Бо Фацьма была, як маці, сонцу ўцехаю адзінай.
Чым аддзякую табе я? Сам не ўцямлю, бачыць бог.

Праз твае ўладанні еду, прагну я з табой сустрэцца,
Царства каджаў я з падзякай падарыць табе хачу.
Ты ўмацуй цвярдыню гэту, войска хай туды збярэцца.
Сустракай мяне. З нявестай я ў свой родны край лячу.

Загадай Усену, жонку хай прышле ён на спатканне
З той, каго ўратавала ад ліхой бяды яна.
Век Фацьме царэўна ўдзячна за паслугу й спачуванне,
З-за яе турбот, як сонца, ззяе зноў краса-вясна».

Цар, пасланне прачытаўшы, быў глыбока ўсхваляваны,
Вестку радасную гэту ён з прыемнасцю прыняў.
І, хвалу аддаўшы творцу за гасцей доўгачаканых,
На каня ўскочыў тут жа і насустрач паімчаў.

Парашыў згуляць вяселле і набраў дабра багата:
І каштоўнае каменне, і ядваб, і аксаміт.
Дзесяць дзён з Фацьмою разам ехаў ён, нібы на свята,
Рады ўбачыць льва і сонца, добры меч і добры шчыт.

Тры сябры пайшлі насустрач, войска стала на прывале,
Абдымаў і цалаваў іх мораў слаўны гаспадар,
Віншаваў ён Тарыэля, ўсе ў адказ цара ўслаўлялі,
Ззяла дзева маладая, нібы ў небе сонца шар.

А Фацьма, сустрэўшы дзеву, пала ніц з рыданнем шчасным,
Рукі, ногі цалавала, слёзы беглі з-пад павек.
Гаварыла: «Дзякуй богу! Змрок святлом азоран ясным,
Зло мінае вокамгненна, а дабро пануе век!»

І, Фацьму абняўшы, дзева ёй сказала пранікнёна:
«Літасць бога абудзіла ў маім сэрцы шчасны след;
Я была, як цемра ночы, ззяю месяцам сягоння,
Так у сонечным праменні ажывае ружы цвет».

Цар спраўляў вяселле пышна, сам ва ўладзе весялосці;
У падзяку за Каджэці цэлы тыдзень баль грымеў;
Шмат раздаў ён падарункаў тым, хто быў ягоным госцем,
Па манетах там хадзілі — браць ніхто іх не хацеў.

Горы шоўку і атласу ў палацы там ляжалі,
Упрыгожыў Тарыэля цар цудоўнейшай з карон,
Лал, сапфір і дыяменты пераліўна ў ёй блішчалі,
Быў яшчэ для Тарыэля залаты пастаўлен трон.

Цар паднёс красе-нявесце ў дар раскошнае адзенне,
Біруза на ім блішчала, пунсавеў чароўны лал;
Селі побач маладыя — з воч лілося зор мігценне,
Выгляд іх прывабна-юны жарам сэрцы распаляў.

Аўтандзіла і Прыдона ашчаслівіў дар багаты:
Конь быў кожнаму падоран і раскошнае сядло,
І адзенне дарагое. І сказалі два сабраты:
«Перад шчодрасцю тваёю нізка хілім мы чало!»

Тарыэль цару марскому словам дзякаваў прыгожым:
«Ты прымі падзяку нашу, о вялікі ўладар!
Быў ты шчодры ў падарунках, ласкай болей мы дарожым,
Гэта шчасце, што сустрэцца нам з табою творца даў!»

Цар сказаў: «О леў адважны! Ты ўсеўладны і магутны,
Ты сустрэчай радасць дорыш, ты разлукай гора шлеш.
Дар мізэрны мой ці варты тваіх подзвігаў славутых?
Без цябе гібець у цемры, а з табой жыць у святле».

Тарыэль Фацьме прамовіў: «Стала ты маёй сястрою,
Маю доўг перад табою. Як табе яго вярну?
Тыя скарбы, што з Каджэці я прывёз сюды з сабою,
Ты вазьмі як майго доўгу толькі частачку адну».

Галаву Фацьма схіліла і з паклонам адказала:
«О ўладар мой! Без цябе я застануся як адна?
Я вар'яткаю зраблюся, патану ў шаленства хвалі;
Быць з табою — гэта шчасце, быць пакінутай — труна!»

І, ад шчасця прасвятлеўшы, так сказалі маладыя,—
Бы крышталь блішчэлі зубы, пунсавеў на вуснах лал:
«Хоць не ў радасць без цябе нам будуць гукі струн жывыя,
Ды з табою развітацца мусім мы, суняўшы жаль.

Ты наш бацька і заступнік, наша вера й спадзяванне,
Карабель і стырнавога мы ласкава просім даць».
Цар сказаў: «Я задаволіць мушу вашае жаданне,
Што ж, плывіце, хоць, папраўдзе, адпускаць мне вас шкада».