Алесь Шашкоў - Ціхая Лань

— Адкуль жа я ведаю, дзе твая «форма»? — здзівілася жонка. — У тую ноч, калі толькі ты гэта помніш, недалёка ад нас страляніна была. Дык ты чагосьці ў клець кінуўся. А вярнуўся адтуль ужо на золку, у адной сподняй кашулі, ружовенькі, вясёленькі, з запацелым глячком у руках. Забурыўся ў сенцах на канапу. Раніцай у вёску прыйшлі партызаны, і рашылі мы адступаць разам з імі. Узялася будзіць цябе, ды дзе там! Вось і пакінула загад на стале: сцеражы Бабцы. Не зберажэш...

!гнат ужо больш не слухаў. «Клець — глячок... Глячок — клець» — нібы камяні жорнаў, круціліся ў галаве гэтыя два словы. Дык вось дзе яго багатая рыбацкая «форма»! У клеці. У вялізнай асінавай бочцы, поўнай канаплянай мякіны. Патаемнае месца, дзе хаваў ён ад жонкі свае сакрэтныя прыпасы. I за час ад «фінскай» да вайны «сусветнай» грозная «старшыніха» так і не змагла яго выявіць. Забраў запаветны пяцілітровы глячок, на яго месца паклаў ладныя парусінавыя штаны і куртку, гумавыя — «балотныя» — боты, туды ж запіхнуў яшчэ зусім новы кажушок. Канешне, там усё ляжыць. Калі ўжо сама Гэлька...

— Ладна, бабы, жывіце! Месца і яды ўсім хопіць, — дабрадушна аб’явіў Iгнат. Падсеў да жонкі, памкнуўся абняць за плечы, ды спахапіўся, сунуўся ў кішэню салдацкіх штаноў за тытунём. I зноў перадумаў, нібы між іншым спытаў: — Ну а вы тут як? Фрыцы не турбуюць? Г арнізон жа іх тут.

— «Гарнізон»! Дзесяць бобікаў ды бяззубы немец. Ды і бобікаў, хто маладзейшы, карнікі з сабой забралі, знішчаць на Паліку партызан.

— А вы што, у вёсцы былі? Даўно? — пацікавіўся Крамнёў.

— Ды ўчора ноччу. Сяброўка ў мяне тут. Некалі разам у сельгастэхнікуме вучыліся. Малако дзецям дае. А мужык яе, былы туташні старшыня, на Паліку. Нашы, бабцоўскія, таксама там. Хто ў брыгадзе дзядзі Колі, хто ў Лявонава, хто ў Дубровіча. На Паліку, відаць, і Райкін хлопец, — вачыма паказала Пятроўна на маладзенькую маці. — Многія цяпер там. Вось і хаджу. Можа, пра сваіх што даведаюся. У Танькі сувязь з Палікам ёсць...

— Даруйце, — павярнуўся Васіль да Раісы, — ваш муж у якой брыгадзе?

— У Дубровіча. Разведчык ён. Раней хоць зрэдку дамоў прыходзіў. А вось сёлета... — Жанчына ўсхліпнула.

— Не скажаце, як яго прозвішча? — ціха-ціха спытаў у Галіны Пятроўны Васіль.

— Сіўцоў, — так жа ціха адказала Пятроўна.

— Сіўцоў? — чамусьці здзівіўся Крамнёў. — Пачакайце... Знаёмае прозвішча... Павел Ьанавіч?

Пятроўна сцвярджальна кіўнула галавой.

— Дык я ж яго ведаю! — чамусьці радасна прашаптаў Крамнёў. — Камандзір брыгаднай разведкі. Точна! I я яго зусім нядаўна бачыў.

— Жывы?! — усклікнула Рая. — Божа, чаму ж тады ён...

— Супакойцеся, — зноў хуценька падышоў да Раісы Васіль. — Не мог ён прыйсці. Брыгада ў блакадзе была. Вырвалася. А вось дзе яна зараз, — Васіль развёў рукі. — Можа, ужо і на Паліку. Не ведаю. — Сустрэўшы вочы юнай маці, поўныя невыказнай трывогі і надзеі, Крамнёў зноў асцярожна крануўся яе рукі, цвёрда прамовіў: — Не хвалюйцеся. Усё будзе добра. Скора я вярнуся ў брыгаду Дубровіча, сустрэну вашага Паўла Ьанавіча...

— I скажыце, што сын у яго, — густа пачырванеўшы і не выціраючы слёз, хапатліва прашаптала Рая. — Вова. Вялікі ўжо, трэці месяц...

— Абавязкова скажу, — усміхнуўся Крамнёў і вярнуўся да нараў, дзе сядзеў прыціхлы Шаблюк: — Ну што, Сусанін, пойдзем?

— Ага. Пара, — !гнат, узяў свой «дзягцяр».

— А ты гэта куды? — здзівілася Г аліна Пятроўна.

— На баявое заданне. Гарнізон граміць будзем. Так што сядзіце ціха!

— Глядзі, у баі з бяззубым фрыцам медаль не згубі, — насмешліва параіла «старшыніха», але !гната ў зямлянцы ўжо не было.

VII

Iгнат Шаблюк не ведаў, што цікавіць «рэгулярніка» Крамнёва ў Ціхім Бары ці каго ён хоча там пабачыць. I цяпер, калі вёска ўжо была побач і Крамнёў, спыніўшыся пад старой ліпай, папрасіў паказаць яму хату Фамы Кантаровіча, спатыкнуўся і замёр на месцы, нібы наскочыў на нешта непераадольнае. Стаяў, разгублена глядзеў на разведчыка, потым ціха-ціха прашаптаў:

— А ты... ты ведаеш, хто ён, Кантаровіч?

— Ведаю. Стараста.

— А тое, што сын яго... бургамістр у Бярэзінску, таксама ведаеш?

— I гэта ведаю, — усміхнуўся Васіль.

— Ну тады я нічога не ведаю! — выдыхнуў Ігнат і сеў на кінуты пчаліны домік.

— А хіба можна ўсё ведаць? — насмешліва запытаў капітан.

Шаблюк доўга і ўважліва глядзеў на Крамнёва, у засені дрэнна бачыў яго

вочы і твар, потым павольна ўзняў правую руку, выставіў указальны палец і тут жа рэзка сагнуў яго ў суставе:

— Гэта?