Зинаида Дудюк - Гонды

Гэля расказвала Лізе, што яна зусім не хоча хадзіць у школу, але каханы мантажнік прымушае яе скончыць восем класаў, вось і вымушана рабіць выгляд, што вучыцца, а на самай справе маладыя ўжо заручыны справілі, падалі заяву, засталося толькі аформіць шлюб. Гэля была пераростак, на два гады старэйшая за астатніх вучняў у класе, позна пайшла ў школу, шкадавалі бацькі, што ўдалося дзіця маленькае ростам. Яны не надта разумелі, для чаго наогул дзяўчынцы хадзіць у школу. Цяпер, калі Гэля сабралася замуж за нейкага прыезджага хлопца, яе маці, Юстыніха, засумнявалася, ці варта дачцэ звязваць лёс невядома з кім. У сяле заўсёды цікавіліся не толькі залётнікам, але яго бацькамі ды родам. Яна раіла дачцэ выходзіць замуж за суседскага Шуру Хроімавага, але Гэля і слухаць не хацела пра гэтага альбіноса, з валасамі і вейкамі белымі, як у парасяці, да таго ж быў ён таўставаты і лянівы. Нішто яго не цікавіла, акрамя кіно. Цэлымі днямі ён праседжваў у будцы кінамеханіка, перамотваў плёнкі і шмат разоў глядзеў адны і тыя ж фільмы. Гэта для яго было найвялікшае шчасце. Любіў, калі ў кінабудку заходзіла Люська Новікава, маці якой працавала прыбіральшчыцай у клубе. Тады яны разам глядзелі фільмы. Люська нешта расказвала, смяялася, а ён маўчаў і чырванеў. І гэта таксама было таемнае Шурава шчасце. Ён бачыў, якая прыгожая Люська, і ведаў, што яна пасмяецца і пойдзе, каб назаўсёды забыць яго. А твар у яе сапраўды быў занадта дасканалы і тонкі, такія малююць толькі на іконах. Люська і сама не здагадвалася, якая яна прыгожая, пасля восьмага класа паехала вучыцца на тры гады на тынкоўшчыцу, а Шура пайшоў працаваць на будоўлю. Так яны і разлучыліся, як пасля аказалася, назаўсёды.

Лора Піліпава, якой Ліза прапанавала разам рыхтавацца да экзаменаў, адмахнулася і сказала, што ёй няма часу, бо яна крадком ад бацькоў сустракаецца з Севам.

— Які Сева? Я яго ведаю?

— Ведаеш, ён з Лядаў. Яго яшчэ ўсе стылягам называлі.

Ліза ўспомніла, калі яны жылі ў бабы Малашы, міма вокнаў часта хадзіў высокі хлопец у шэрым пінжаку, штанах-дудачках з высокім рыжаватым чубам. І гальштук у яго быў з пальмамі, дзе ён такі змог раздабыць, невядома.

— Успомніла... Дык ён жа дарослы...

— Так, ён працуе. З ім цікавей, чым з нашымі смаркачамі. Ведаеш, учора мама нешта пранюхала і не пусціла мяне на спатканне. Я ледзь на вушах не стаяла. Яна прывязала мяне да ложка, а сама пайшла на вуліцу, каб не чуць, як я раву.

— І што? Спатканне сарвалася?

— Не сарвалася. Як толькі бацькі паснулі, я вылезла праз акно і пабегла да яго ў вёску. Мы гулялі да самага світанку. Хадзілі ажно на возера. Там так прыгожа і ціха. Толькі пад ранне пачалі птушкі спяваць. Потым праз акно я вярнулася дамоў. У нядзелю пойдзем загараць на возера на цэлы дзень.

— А як жа экзамены.

— Ды гары яны гарам! Здам я іх! Мне ж медаль не трэба, — Лора бесклапотна засмяялася. — А ты ўсё зубрыш?

— Паступаць збіраюся.

— Куды?

— У будаўнічы, каб бліжэй да дзеда.

— Будаўнікі мала зарабляюць. У майго бацькі заробкі лепшыя. Як скончу школу, пайду да яго ў брыгаду. Электрык — прафесія вельмі перспектыўная.

— А мне падабаецца будаўніцтва. Ты нават не ўяўляеш, што тут, дзе стаіць наша школа, будынкі, клуб некалі было чыстае поле. Я помню яго. А цяпер — тут горад. Я хачу паехаць у Сібір, будаваць у тайзе новыя гарады, каб там было светла і ўтульна людзям. І ніякіх баракаў!

— Ведаеш, мы жылі трохі ў Сібіры, — пасміхнулася Лора. — Нічога там добрага няма. Стаяць баракі, іх да цябе там набудавалі, зімой холад сабачы, а летам камары кусаюцца, як сабакі. Мой бацька сказаў неяк, што там сабачае жыццё.

Ліза задумалася, узважваючы пачутае. Сваё адчуванне Сібіры яна выне­сла з песні:

Снятся людям иногда

Голубые города,

У которых названия нет.

Так яна сабе і ўяўляла: тайга, блакітны на світанку горад, шмат ліхтароў, што і ноччу на вуліцах светла, як днём. А ў небе — яскравыя бухматыя зоркі. І шмат шчаслівых людзей, якія ніколі не сварацца паміж сабою, умеюць сябраваць, любіць, кахаць.

— Вы жылі ў нейкім старым горадзе, а я пабудую новы.

— Жадаю поспеху. А я не хачу больш у Сібір. Мне б куды-небудзь у Крым ці на Каўказ. Там цеплыня, мора, садавіна. Ты бачыла мора? Ты каштавала персікі і вінаград?

— Не, не бачыла. Каштавала толькі абрыкосы, кавуны і дыні.

— Калі б ты пабачыла мора, дык больш нікуды не захацела б стуль ехаць. Дарэчы, там таксама можна будаваць нешта.

— Каб ты пабачыла мой Дняпро, — летуценна прамовіла Ліза, — прыгажэйшай ракі няма на свеце. Ніякае мора з ім параўнаць нельга.