Сяргей Балахонаў - Інфанта і аднарог

Стараючыся не заўважаць Зінаіду Львоўну, я важна прадэфіляваў між шэрагамі партаў, спыніўся каля Алісы і ўручыў ёй ксеракопію дакумента. Мой бокавы зрок зафіксаваў, як Данцова нешта зачыркала ў нататніку. Але большая мая ўвага скіравалася на Селязнёву. Уручаючы ёй паперу, я не прамінуў дакрануцца да яе далоні. Яна падняла на мяне вочы і ўсміхнулася. Яе суседка па парце – Карына Кляшторная – не тое, каб здзіўлена, але з прыкметамі заклапочанасці на твары паматляла галавой. Мне хацелася адпусціць у яе адрас рэпліку з напамінам, што акурат яна ўвосень сваёй маленечкай заўвагай расплюшчыла мне вочы на Алісу. Але казаць гэта было лішнім, пагатоў пад прыцэлам завостранага данцоўскага алоўка.

Вучаніца пачала зачытваць дакумент. Я злавіў на сабе погляд Келдышавай. Пахмыляючыся, яна махала мне пальцам і дэманстравала церце далоні аб далонь. Мне заставалася быць шчаслівым ад таго, што на ўрок не з’явіліся Рыбанька з Андрамедавай. Калі ўжо я звярнуў увагу на Лію Навумаўну, то міжволі зірнуў і на Галіну Альгімонтаўну. Хто-хто, а яна іскрылася добразычлівасцю і паказвала жэст, якім у старажытным Рыме гледачы маглі ўратаваць няўдалага гладыятара, а ў нашых шыротах быў раўназначны ўхвале. На Данцову я нават і касавурыцца не паўзяўся.

– Насельніцтва нашай краіны, якое з любоўю і павагай адносіцца да Чырвонай Арміі, пачынае расчароўвацца ў ёй, губляе веру ў Чырвоную Армію, а многія з іх праклінаюць Чырвоную Армію за тое, што яна аддае наш народ пад ярмо нямецкіх прыгнятальнікаў, а сама ўцякае на ўсход, – чытала Селязнёва. – Некаторыя недасведчаныя людзі на фронце суцяшаюць сябе размовамі аб тым, што мы можам і далей адступаць на ўсход, бо ў нас шмат тэрыторыі, шмат зямлі, шмат насельніцтва і што хлеба ў нас заўсёды будзе ў дастатку. Гэтым яны хочуць апраўдаць свае ганебная паводзіны на франтах. Але такія размовы з’яўляюцца наскрозь фальшывымі і ілжывымі, выгоднымі толькі нашым ворагам.

Я павярнуў твар да дошкі і ўбачыў сцяну старога таварнага вагона.

– Хопіць ужо соўгацца! Сядзь ты ўжо на месца. Неўзабаве прыедзем, тады і набегаешся, – пачуўся грубы мужчынскі голас, які, аднак, не мог заглушыць сабою грукат вагонных колаў.

Вагон быў набіты салдатамі Чырвонай Арміі. На мне таксама была форма шараговага чырвонаармейца. Ніхто з нас не меў зброі, калі не лічыць цацачнага пісталета, які ляжаў у маёй кішэні. Павагаўшыся, я асеў на падлогу.

– Ты адкуль сам будзеш, хлопча? – спытаў у мяне сівавалосы мужчына з характэрным прымружваннем.

– З Галацічаску, – неахвотна адказаў я.

– О, дык ты ў нас беларусік! – нечакана ўзрадаваўся мой суразмоўца і прадэкламаваў класічныя радкі:

Стыдно робеть, закрываться перчаткою,

Ты уж не маленький!.. Волосом рус,

Видишь, стоит, изможден лихорадкою,

Высокорослый больной белорус…

– Мне не вельмі падабаецца гэты каланіяльны вобраз, – прызнаўся я, спрабуючы здагадацца, у якім кірунку паімчыцца гутарка.

– Цікавая тэрміналогія, – усміхнуўся ён. – Можа, тады вось гэта спадабаецца:

Червонное золото Белой Руси

Вонзается в глотку России.

Все странно молчат, о чем ни спроси.

То близится эра насилий.

Недаўменна я ўтаропіўся на сівавалосага.

– Падабаецца? – перапытаў той і, не чакаючы адказу, прадоўжыў: – Ты не хвалюйся. Нават, калі гэта здаецца крамолай, то ў нашым агульным выпадку яна мала што значыць. За яе не расстраляюць ні цябе, ні мяне, ні міжвольных сведак. Чаму? Таму, што мы і без таго кіруемся на верную смерць. У самае логава лоўчых сноў.

– Прафесар, ты калі-небудзь заткнешся?! Дастаў ужо, – выказаў незадаволенасць адзін з вайскоўцаў.

– Бляха, мне НКВД рот закрыць не здолеў. Думаеш, ты здолееш? Хрэнушкі, – было адказам на незадаволеную рэпліку.

– Вы сапраўды прафесар? – пытала мая цікавасць, якая раптоўна стала разгарацца.

– Гэта таксама не так істотна, – заявіў суразмоўца. – Скажу толькі, што быў знаёмы з вашымі Доўнарам-Запольскім, Пічэтам, Ластоўскім. Як помніцца, яны таксама не любілі каланіяльныя стэрэатыпы.

– Мы з Ластоўскім былі асабіста знаёмыя, – неспадзявана для самога сябе схлусіў я, ясна ўсведамляючы сваю хлусню. – Але яго больш няма.

– Калі яго няма недзе ў гэтай рэчаіснасці, то гэта яшчэ не азначае, што ён адсутнічае ў нейкай з іншых, – прамовіў прафесар. – Таму наша пагібель не павінна нас турбаваць.

– Вы хочаце сказаць, што мы мёртвыя?

– Жывыя. Але Іціль гэта хутка выправіць.

– Хто выправіць? – не дачуў я.