Зинаида Дудюк - Лаза

– Што, пан, загадае?

– Прынясі нам віна з майго кабінета.

Жанчына пакланілася і выйшла.

– Навошта такую старую служанку трымаеш? – спытаў Каэтан.

– Якая ж яна старая? Гадоў сорак, спраўная маладзіца. Мой аканом з ёю спіць. Дарэчы, яе дачка таксама тут служыць.

– Суцешыў! Мо ты спіш з дачкою?

– Няма на свеце лепшае жынчыны, чым мая Анэля. Мне яе ніхто не зможа замяніць. Мусіць, я – адналюб.

У пакой увайшла Юхімка, паставіла на стол дзве пляшкі віна.

– Скажы Веры, няхай прынясе яшчэ якой закускі, – загадаў пан Руткоўскі. – Ноч доўгая.

– Слухаю, пан Руткоўскі, – зноў пакланілася Юхімка і пайшла.

Каэтан адкаркаваў новую пляшку, наліў віно ў фужэры, прапанаваў:

– Давай, брат, вып’ем за каханне, сёння мы за яго не пілі. Няхай у цябе яно будзе адно на ўсё жыццё, а я жадаю жыць лёгка і весела, паспець пакахаць шмат жанчын. Такая мая праграма-мінімум на астатні век.

У дзверы пастукалі. Па парозе з’вілася дзяўчына з падносам у руках, застаўленым талеркамі. Яна нахіліла галаву. Каэтан не адразу нават разгледзеў яе твар, аднак яму дастаткова было пабачыць яе квяцістую хустку.

– Пастаў, Вера, на стол стравы, – сказаў пан Руткоўскі, – ды ідзі.

Дзяўчына паслухмяна выканала загад і павярнулася да дзвярэй. Каэтан ухапіў яе за руку і пасадзіў сабе калені. Яна спалохана войкнула.

– Не бойся, паненка, усё будзе добра, – засмяяўся паніч. – Я сто гадоў не трымаўся за дзявочы стан. Патрымаюся і пойдзеш сабе.

Вера супакоілася, з-пад ілба паглядвала на братоў.

– Выпі з намі, Вера, – пранаваў Каэтан.

– Мне нельга піць з панамі, – залепятала дзяўчына.

– Я наліў табе салодкага віна, паспрабуй, спадабаецца, – казаў Каэтан і адчуваў, як мужчынская сіла абуджаецца ў ім, але ён не спяшаў паказаць сваю нястрыманасць брату, зрэшты, Франц павінен разумець, што ягоны малодшы брат не манах, каб адмаўляцца ад дзеўкі, якая раптам апынулася ў яго на каленях.

– Адпусціце мяне, пане, калі ласка, – папрасіла Вера.

– Выпі вось гэтую чарку, і пойдзеш.

Вера выпіла віно, яно сапраўды аказалася вельмі салодкае і смачнае.

– Спадабалася? – спытаў Каэтан.

Вера кіўнула ў адказ галавою.

– Вось бачыш, я ж казаў, што табе спадабаецца. Слухай мяне – і тваё жыццё ператворыцца ў чыстую асалоду. Яшчэ чарачку і скончым гэтую размову.

– Дарма ты стараешся. Вясковыя дзеці змалку каштуюць самагонку, гэта ў іх лекі ад жывата, прастуды і рознай іншай немачы. Ёй гэты лікёр – не больш як вішнёвы ўзвар з цукрам, – засмяяўся Франц, назіраючы за тым, як брат хітруе і стараецца падпаіць дзяўчыну.

– Гэта праўда, Вера? Ты каштавала самагонку? – спытаў паніч.

Вера зноў моўчкі кіўнула галавою.

– Выдатна. Тады мы зробім кактэйль.

Ён наліў каньяку ў фужэр, зафарбаваў лікёрам, дадаў туды віна. Паднёс дзяўчыне.

– Такой смакаты, Верачка, ты зроду не каштавала. Вось гэту чарачку вып’еш, і я сам правяду цябе з пакоя.

– Нельга, паніч, у мяне ўжо ў галаве завадзіла. Адпусціце мяне, калі ласка.

– Гэта якраз лекі, каб пілося, елася і яшчэ хацелася. Пайшлі на канапку, пасядзім побач, пагамонім, – сказаў Каэтан, адпусціў Веру, перайшоў з ёю на канапу і прымусіў апаражніць фужэр.

Дзяўчына хутка зусім асалавела, няўцямна ўсміхалася і ўжо не адмаўлялася піць, асушыла яшчэ колькі чарак п’янкога напою, закусвала толькі цукеркамі, якія прадбачліва падаваў ёй Каэтан, а потым пачала драмаць.

– Дзякуй, брат, за гасціннасць, мы напіліся і наеліся, а цяпер нам пара і адпачыць. Мы пайшлі, я правяду дзяўчыну, – сказаў госць, падхапіў Веру за стан і павёў да дзвярэй.

– Дабранач, – усміхнуўся пан Руткоўскі, разумеючы брата, які згаладаўся па жаночым целе, няхай пацешыцца.

Каэтан завёў Веру ў спальню, паклаў на ложак і пачуў яе роўнае дыханне. Дзяўчына спала.

– Мала радасці ад п’янай дзеўкі, – сказаў сам сабе Каэтан. – Але ж мусім спажываць тое, што маем, выбару вялікага няма.

Загаліў спадніцу, убачыў, што дзяўчына без сподняй бялізны, падумаў злосна: "Прыкідвалася цнатліўкаю, а сама рыхтавалася, ці што? Ведала, для чаго ішла!" Пасля згадаў: яму расказвалі, што тутэйшыя сялянкі не носяць майткаў. Сцягнуў з яе галавы хустку, паўзіраўся ў чысты юны твар, пацалаваў у вусны. Вера на момант абудзілася, у цемры нічога не ўбачыла, падумала, што гэта яе цалуе Тадзік і ў адказ таксама пацалавала яго, не расплюшчваючы вачэй, аддалася на волю ягонай пяшчоце. Пад пацалункі, абдымкі і няўцямны шэпт яна заснула і ўжо нічога не помніла, не цяміла.