Язэп Палубятка - Прыгоды Мармулка

Следчы сапраўды быў пень, але адначасова і ласы на грошы. Перш чым распачаць допыт, ён акуратненька вывеў на паперцы адзінку з трыма нулямі і паклаў яе перад падследным. Падследны шырока расплюшчыў вочы, пачасаў патыліцу ды стаў глядзець у закратаванае акно. Следчы палічыў, што Матыль слабы на зрок, узяў болыны аркуш паперы і паўтарыў тую лічбу у вялікіх памерах. І на тэты раз арыштант ніякім чынам не адрэагаваў.

Следчы Абокаў распачаў пісаць пратакол. Рабіў ён тэта адмыслова, старанна выводзячы кожную літару, быццам той шкаляр з перасцярогі, што "настаўнікі" змусяць перапісваць. У гэты час Пётр Матыль, як і параілі яму міліцыянты, паводзіў сябе вольна: чухаў дзе толькі папала сваё нямытае цела. Следчы як чалавек цудоўна яго разумеў і не перапыняў занятак да таго часу, пакуль не напісаў шапку пратакола. Так доўжылася менш як дзесятак хвілінаў.

- Ну, распавядайце мне сутнасць справы, - сказаў Абокаў падследнаму, калі той распачаў чухаць міжножжа.

- Ляжу я ў ложку ўвечары ды п’ю піва. Тут у маю кватэру ўрываецца банда галаварэзаў і пачынае мяне катаваць...

- Грамадзянін Матыль! Пра якую банду галаварэзаў вы ведзяце гутарку? Як засведчыў мой начальнік, гэта былі добраахвотныя памочнікі міліцыі.

Аркуш паперы з лічбамі працягваў ляжаць перад Мармулкам.

- Дык вось, добраахвотныя памочнікі міліцыі пачалі мяне ўкрыжоўваць...

- Калі ты будзеш так казаць пра нашых людзей, дык я цябе ўмяцелю, згнаю ў вязніцы, век волі табе не бачыць, - следчы тупаў нагамі, пырскаў слінаю, роў, быццам люты звер.

Мармулак, памятаючы словы міліцыянтаў, што яго ў крыўду не дадуць, працягваў далей чухаць нямытае цела. Тут у пакой зайшоў сам начальнік міліцыі.

- Што здарылася?

- Затрыманы адмаўляецца даваць паказанні. Узводзіць паклёп на нашых добраахвотных памочнікаў...

- Ах вось яно як! - начальнік міліцыі схапіў ручку і дапісаў на паперцы яшчэ адзін нуль. - Каліся, інакш горай будзе.

- Дык я і кажу. Адпачываю я дома, а тут да мяне ўрываюцца бандыты ды пачынаюць біць. Дзякуй Богу, што міліцыянты прыйшлі на дапамогу.

Чатыры гадзіны следчы і начальнік міліцыі вялі няроўнае змаганне з Мармулкам. Паверыўшы ў сваю перавагу, падследны стаў паводзіць сябе больш нахабна: зняў абутак і стаў церці адна аб адну ногі.

Начальніку міліцыі ў гэты момант падалося, што сапраўды гэты паўдурак не мог скрасці тыя грошы, і ён са злосці загадаў следчаму:

- Рыхтуй справу ў суд.

- А што рыхтаваць? - узмаліўся падначалены. - Сведкаў няма. Грошай няма. Пацярпелы некуды знік, і наўрад ці яго можна адшукаць. I заява ад яго паступіла толькі вусна. А можа гэта сапраўды самы чэсны чалавек на свеце?

- Знайшоў мне праблему. У трыццаць сёмым годзе нават крыштальна чыстым ленінцам "вышку" давалі. А гэты... Няхай пасядзіць пару гадоў.

У камеры Мармулак атрымаў запіску: "У цябе будзе самы лепшы адвакат". Разам з запіскаю быў перададзены кошык з дзвюма пляшкамі каньяку ды гарачаю страваю проста з рэстарана.

СУД

Гэтаю незвычайнаю справаю былі зацікаўлены ўсе судовыя. Чужыя грошы вабілі як пракурора, гэтак і суддзю.

Абвінавачаны Пётр Іванавіч Матыль быў дастаўлены ў залу паседжання суда ў суправаджэнні ўсё тых жа міліцыянтаў: сяржанта Піцькіна і радавога Мышкаловіча. Ахова мелася быць надзейнай. Ад пацярпелага ў якасці прадстаўніка ўжо неіснуючай фірмы "Будбумінтэрнэшнл" прысутнічаў Генадзь Патоніч.

- Устаць! Суд ідзе!

Позіркі ўсіх прысутных былі скіраваны на падсуднага. Нягледзячы на тое, што касцюм на ім быў не проста памяты, а выглядаў так, быццам яго пажавала карова, потым выплявала сабе пад ногі, а пасля яшчэ патапталася, Мармулак з вялікім пачуццём уласнай годнасці паволі ўстаў. Toe не прамінулі заўважыць людзі ды адзначыць для сябе, што так могуць паводзіць сябе толькі крутыя бізнесмены, тыя, у каго ў швейцарскіх банках не хапае месца для захоўвання наяўнай беларускай валюты, а акрамя таго, ёсць яшчэ добры дзесятак валютных рахункаў.Перад самым пачаткам разгляду справы, як у тым парламенце, слова папрасіў прадстаўнік пакрыўджаных, Генадзь Патоніч. У згодзе з дэмакратычнымі пачынаннямі ў нашым грамадстве суддзя даў яму слова.- Грамадзяне суддзі! Грамадзянін пракурор! I ўсе астатнія грамадзяне ды грамадзянкі, а таксама таварышы. Ад імя кіраўніцтва нашай кампаніі...

- Неіснуючай кампаніі, - апярэдзіў адваката і зрабіў слушнае ўдакладненне пракурор.

Патоніч нервова павёў плячыма, дрыготкімі рукамі паправіў гальштук і працягваў далей: