Максім Клімковіч - Янкі, альбо Астатні наезд на Літве

-- Дзень добры, таварышы сяляне! -- прывітаўся чакісты.

Гаспадар павагаўся, збянтэжаны словам “таварышы”, што прагучала з лімузіна, і на ўсялякі выпадак зняў шапку.

-- І вам дзень добры, паночкі, -- вясковец заціснуў паміж каленяў малую пляшачку, на донцы якой яшчэ боўталася крыху “вудкі”.

-- Дорага ж каштуе. Не шкада грошай, крывавым мазалём заробленых? -- падначыў Баян.

-- Дык нагода ж ёсць, -- селянін выцягнуў з-за халявы колькі златовак, -- са швагерам пяцёх парсюкоў прадалі!

-- А што не дапіваеце?

-- За каўнер закласці пакінулі, -- уздыхнуў гаспадар.

-- Гэта як, таварышы? -- зацікавіліся чакістыя.

Селянін знізаў плячыма:

-- Плесканем крыху на далонь і па шыі, як паны адэкалёнам. Хай уся вёска думае, што мы шмат у шынку выпілі.

-- Во да чаго паны-эксплуататары працоўны люд давялі! -- шчыра абурыўся Баян. -- Не адчайвайцеся, таварышы сяляне. Вызваленне з Усходу ўжо блізкае. Як Саветы прыйдуць, зажывеце -- гарэлка танная. Гнуць спіну не трэба, гуляй, пі сабе на здароўе ад панядзелка да панядзелка.

-- Хай сабе і танная, а жыць з чаго, як не з працы? -- з вясковай разважлівасцю запярэчыў селянін.

Баян выцягнуў з шырокіх галіфэ крамлёўскую пляшку, вытаргнуў зубамі рубінавую зорку-корак і добра-такі каўтануў з рыльца.

-- Глядзіце, зайздросьце, я -- грамадзянін Савецкай Беларусі! -- ганарліва дакляраваў ён і выцер падбароддзе рукавом. -- Няма ў нас на каго спіну гнуць! У нас няма дваранаў, у нас усе роўныя! Ганіце польскіх паноў і падпанкаў! Стварайце камітэты сялянскай беднаты! Уступайце ў падпольныя парт’ячэйкі! Чытайце “Звязду” ды “Савецкую Беларусь”! Купляйце танную кантрабандную “Крамлёўскую” толькі ў шынках Навума Фабрыканта! І тады, як прыйдуць Саветы, кожнаму селяніну дадуць па такім самым лімузіне, як у нас!

-- Калі за Саветамі жыццё такое шчаслівае, то, можа, і людзі там не паміраюць? -- хітра прымружыўся селянін.

-- Старыя -- паміраюць, -- скрушна прызнаўся чакісты, тут жа схамянуўся, выправіўся, -- але ненадоўга.

Кіроўца злякана зірнуў на старэйшага таварыша і прыціснуў газ. “Пакард” ірвануў па шашы.

-- Ты чаго? -- здзівіўся агітатар, -- я нават пачаставаць іх не паспеў!

-- Таварыш Баян! Знаходзячыся на тэрыторыі, часова кантраляванай класавым ворагам, ты злосна парушыў канспірацыю, -- сувора нагадаў кіроўца ў скуранцы, -- таварыш Пранік такога ніколі не даруе. Да цябе я гэткага ж балбатуна вазіў. І ведаеш, куды яго язык завёў? У Курапаты!

У салоне запанавала маўчанне, было толькі чуваць, як роўна гудзе магутны васьміцыліндровы рухавік -- жарэ паліва і кіламетры, бы тая свіння памыі. Мільгацелі бярозы ды сосны. У даліне, залітай фіялетавым паўзмрокам, шапталіся явар з калінай. Стракацелі вузкія сялянскія надзелы -- палосы. Абапал дарогі крыжамі-волатамі чарнелі тэлеграфныя слупы.

Пагоркі незаўважна змяніліся роўнай, як патэльня, зямлёй. Стомлены дарогай кіроўца паціху дзёўб носам.

-- Які прывабны краявід! Якая паша! Якое поле! Ну проста цуд прыроды! -- пранікнёна пракаментаваў Баян. -- Тут табе не Гарадзеншчына. Стратэгічная роўнядзь ад краю да краю. Танкавая калона па ёй, нібы, на парадзе пойдзе. Шчаслівыя дзяўчаты ў вышыванках нашых вызваленцаў вітаць выйдуць, непераможных і легендарных. Вось толькі мост наперадзе, яго пілсудчыкі напэўна замініруюць. Варта загадзя парашутны дэсант скінуць.

-- Ага… -- толькі і азываўся сонны кіроўца, ды далей дзёўб носам.

Насып набіраў вышыню, за шклом пабеглі парэнчы маста.

-- Глянь, дзеўкі! -- шчасліва выгукнуў Баян.

-- Ага… -- прагучала з ранейшай санлівасцю.

-- У рэчцы плёхаюцца, што тыя бабрыхі!

-- Ну і хай сабе.

-- Голыя! -- працягваў спакушаць старэйшы чакісты.

Кіроўца нарэшце зірнуў на раку млява і абыякава, нават галавы не павярнуў:

-- Хіба ж то дзеўкі? Простыя сялянкі! Вось на гарадзенскай Раскошы -- сапраўдныя дзеўкі стаяць! Майткі карункавыя. Панчохі ядвабныя. Вусны падведзеныя. А водар які ад іх сыходзіць! Не прамінуць. Мяне на Раскошу штовечар як магнэзам цягне. Каб не прапанаваў ты таварышу Праніку гэтага амерыканскага Хроснага, адцягнуўся бы я напоўніцу. У “Kajakowym klubie” сёння танцы. А пасля танцаў у кожнага шляхотнага фацата на кожным калене сядзіць па вясёлай кабеце.

“Пакард” мінуў мост. Сінія прыцемкі канчаткова апанавалі шашой. Запалалі фары, і ў конусах жоўтага святла мільгануў кіламетровы слупок. Баян зашамацеў картай-двухвярстоўкай. Падобны да сардэлькі палец упэўнена сунуўся па лініі дарогі, што ўпіналася ў грунтоўку.