Таіса Бондар - Гульня ў падкіднога [журнальный вариант]

- Дурніцы мы - бабы, - падалася да разламанага бутэрброда Са­ня, раптам адчуўшы галоднае пасмоктванне пад лыжачкай. - Дурніцы, бо дазваляем не толькі карыстацца намі, а і выкарыстоўваць - там, дзе таму ці іншаму лысаму кабялю схочацца.

- Да матрыярхату свет не дажыве.

- Ды пляваць мне на свет! - жуючы, адказала тая амаль абыякава. - Пляваць, бо ён плюе на мяне. То з асалодаю, то з агідаю... Не цікавячыся тым, што я адчуваю, наткнуўшыся на чарговую «ўвагу» або знявагу.

- Не хочаш жа ты сказаць, што не жадаеш быць заўважанай? - вя­ла прадоўжыла гаворку Люба.

- Жадаеш... не жадаеш... Самае небяспечнае ў нашых жаданнях тое, што яны час ад часу збываюцца.

- Гэта нешта новае.

- Усё новае...

- Добра забытае старое, - падхапіла Люба, ацярэбліваючыся ад замерлага на адным градусе настрою. - А ты, як скрозь, мела на ўвазе мя­не, мае жаданні, а не свае?

- Ды і свае, Гаруня.

- Ну-у, калі ты ўжо прозвішча маё ўзгадала, справы дрэнь. Ведаць бы яшчэ, у каго - у цябе, у мяне ці...

- Ці! - рэзка перапыніла яе Саня, чамусьці не падыграўшы сяброўцы, што канчаткова збіла тую з панталыку. - «Нядобрыя зноў думкі? Чалавек не вольны выбраць момант адыходу і тэрмін новага вяртання ў свет, дык, значыць, трэба быць заўжды гатовым...»

- Саня! Што ты сёння ўсё загадкі загадваеш? Штосьці здарылася? А? - раптам занепакоілася Люба, адсоўваючыся і зазіраючы сяброўцы ў твар. - Нейкая ты не такая...

- Ігнатаўна! - гукнула тая буфетчыцы. - Я сёння такая ці ней­кая не такая?

- Ды вы заўсёды самая арыгінальная, Аляксандра Юр’еўна!

- Во! Голас народа, сяброўка... - даядала і яе бутэрброд, запіваючы гарбатаю, Саня. - А ты? загадкі... тэрмін...

- Пра тэрмін - не я, а Шэкспір, - прамаўляла, узіраючыся ў Саню, Люба. - Хоць я з ім згодна.

- 3 кім? - не зразумела тая.

- 3 Шэкспірам.

- А-а-а... Думаю, мы яго так і не сыграем на нашай сцэне.

- ?!

- Угу. Не праглыні мяне разам з непражаваным бутэрбродам, - хмыкнула Саня: такою агаломшанаю яе новым прароцтвам глядзелася Люба, што, здавалася, міг-другі - і гнеўныя іскры з вачэй пасыплюцца. - I ў геніяў бывае клімакс, а Эд Саныч - не геній, як сам пра сябе думае, і даўно не ставіў нічога выключнага.

- Ды ты... - захлынулася гнеўным абурэннем тая. - Ты проста ніяк не можаш забыць, што ён... што ў вас не склалася...

- Мо ведаеш, у кагоз ім склалася? - і брывом не павяла Саня.

- У мяне!

- ?!

- Не ў тым, пра што ты падумала!

- Адкуль табе ведаць, пра што я падумала? - задумліва пакручвала пусты кубак у пальцах Саня. - У тым, каб пераспаць з рэжысёрам, ні граху, ні заслугі няма. Было б што абмяркоўваць! А вось на тое, што тычыцца тэатра - прафесіі! - заплюшчваецца грэх: ні часовая слепата, ні часо­вая замілаванасць не апраўдаюць потым правалу.

- Як ты можаш так гаварыць? - як заўжды, змірылася Люба з тым, што не за ёй будзе апошняе слова ў спрэчцы з сяброўкаю.

- А калі я гаварыла іншае? Зняўшы і выкінуўшы некалі ў маладосці ружовыя акуляры, я, спадзяюся, назаўсёды пазбавілася комплек­су страху ці пазней аказацца пакінутай, адзінокай, няшчаснай. Мне здраджвалі - я здраджвала, мяне пакідалі - я пакідала... Ну і што? У чым тут трагедыя?

Люба маўчала. Сядзела, апусціўшы пагляд на дрогкія рукі, і ні сло­вам, ні рухам не рэагавала на сказанае. Пярэчыць Сані тады, калі яна заводзілася, было справай марнай - ды і што б яна аспрэчыла? Яе ўпэўненасць у сваёй праваце? Яе падкрэсленую пагарду да любой слабасці? Яе непераможнае нежаданне прайграваць, нават калі прайграна ўсё? Яе жорсткасць, скіраваную не толькі на сябе?

- Не падабаецца мой максімалізм? - нахілілася да Любы праз стол Саня. - Што ж, не толькі табе не падабаецца. Але як жыць, як выжыць у сканструяваным мужыкамі свеце, не знаходзячы ў іх ні сілы, ні разумення, ні любві, калі самой - самой! - не станавіцца дужай, упэўненай у сваёй сіле?

- «Мы плакалі, прыйшоўшы ў свет, - на прадстаўленне гэтае з шу­там!...», - чамусьці ўспомніліся Любе словы з шэкспіраўскай п’есы, але прамаўляла яна іх так ціха, што словы быццам і не прагучалі.

- Што? - зрэагавала на непачутае Саня.

- Я толькі цяпер зразумела шэкспіраўскае: «Мы плакалі, прыйшоўшы ў свет, - на прадстаўленне гэтае з шутамі...»

Саня ўтаропілася ў яе, пакусваючы губу: не адразу ўцяміла, як і што адказаць. А Люба сумна ўсміхнулася і ціха дадала:

- А яшчэ кажаш: мы ніколі не сыграем Шэкспіра на нашай сцэне...

***

Вечар ціха пагойдваўся на густым вецці таполяў, на струменях пакуль яшчэ не выключанага фантана ў цэнтры сквера, на блісках фараў збоку праспекта, што зрэдку крамсалі няяркае святло ліхтароў, на лёгкім водгуллі крокаў, якое то цішылася, то зноў агучвала каменную павуціну алеяў, заглушаючы то ледзь чутны ўздых, то ледзь чутнае нашэптванне... 3 гадзіну, як абязлюдзелы сквер, звыклы да чаго заўгодна ў такі час, па-свойму абыякава, бязгучна дзівіўся на паэта (хто б яшчэ блукаў па сцёмненых алеях у адзіноце, мармычучы, складваючы адно да аднаго словы!), той жа не зважаў ні на бязлюддзе сквера, ні на павуціну дарожак, ні на час. Іх звёў, спалучыў гэты вечар, повязь магла абарвацца ў любое імгненне, і ў тым, што чаканае імгненне ўсё не наступала, была і свая прычына, і свая інтрыга. Вось толькі каму дакопвацца да тае прычыны, каму разблытваць тую інтрыгу?