Таіса Бондар: Гульня ў падкіднога [журнальный вариант]

- Эд Саныч, перапынак зацягваецца.

- Завяршаем на сёння, - кіўнуў і, заўважыўшы спецыфічны рух брыва памочніка, пасміхнуўся. - Не ідзе, ты ж бачыш, Алег. Мо невялікую ракіроўку зрабіць, пераставіць некалькі фігур.

Апошняе сказаў сам сабе, хоць і не адвёў пагляду, якім звыкла падчышчаў светлацені на твары суразмоўніка, дакопваючыся да аднаму яму вядомай сутнасці таго.

- Ты... Вы сур’ёзна? - заёрзаў той пад занадта пільным паглядам. - Ужо ж і ў ігру ўсе ўвайшлі...

- Я думаю, - ледзь заўважным жэстам рукі ўжо, здавалася, адпусціў Глінскі памочніка, але ў апошні момант адгукаў назад. Гэтак жа, пры дапамозе жэста, своеасаблівага пашчоўквання пальцамі. - Усіх адпусці. Да мяне - Ліра.

- Ліра дык Ліра, - буркнуў, перасмыкнуўшы плячамі, Алег, і тут жа загукаў ва ўсю моц галасавых звязак: - Гукаў! Гукава - да рэжысёра! Усім астатнім - шчасліва! Да вечара!

- Як гэта - да вечара? - выбегла на авансцэну Ганна Шалевіч, і па ўсім было відаць, што звычайна з ёю, прымаю, лічыліся. - Мы ж не прагналі нашу сцэну.

- Заўтра пачнём прама з яе, - абняў жанчыну за плечы Алег, ціхенька падштурхваючы да кулісы. - Гукава знайшлі?

- Чаго мяне шукаць? Вось ён - я, і пытаюся: з якой прычыны гэтулькі шуму?

- Рэпетыцыю адмянілі... - адгукнулася Ганя.

- А вас рэжысёр чакае, - не даў ёй прадоўжыць Алег. - У зале. Пад лямпаю.

- А-а-а... - насмешліва працягнуў Гукаў, прыгожым тэатральным жэстам закідваючы крысо накідкі на плячо. - Разумею. Іду. Бягу!

Бегчы не стаў. Азірнуўся раз-другі назад, праводзячы паглядам памочніка, які па-ранейшаму прыабдымаў незадаволеную прыму за плечы. Звыкла пералічыў пяць нязручных прыступак, што вялі са сцэны ў залу. Спакойна, хоць крыху па-тэатральнаму запаволена, падышоў да Глінскага.

- Сядай, Павел Віктаравіч, - апярэдзіў яго рэпліку Глінскі. - Параіцца хачу.

- Параіцца? А я ўжо, грэшнай справай, думаў: пад разнос трапіў і гэ­ты раз... Як надоечы...

- Надоечы я зразумеў, дзе і ў чым памыляюся ў трактоўцы спектак­ля, хоць па-новаму - новай карціны! - яшчэ не бачу. Так іграць, як мы сёння іграем, нельга. Гэта ясна. А як? Як іграць? Пры якім асвятленні? У якой часавай прасторы? 3 прыцэлам на што? На якую такую мараль? На якую публіку?

- Вядома, на якую, - яўна не чакаў ад рэжысёра ні такога павароту гаворкі, ні такога запалу Гукаў.

- Вядома, кажаш? - не прыцішваў наступу Глінскі. - Ды не! Публіка і думаць не думае, і ведаць не ведае ні таго, што «распалася повязь часоў», ні таго, што прыйдзе ўслед за распадам! Вось у чым праўда. Вось дзе сабака закапаны.

- Які сабака? - не знаходзіў ні патрэбных слоў, ні патрэбнай у дадзенай сітуацыі інтанацыі стары акцёр, і ад таго пачынаў злавацца: чаго ён прычапіўся да яго? Кароль Лip - не Шэкспір, а адзін з яго персанажаў...

- Ды не пра сабаку размова! - адмахнуўся Глінскі. - Вось ты ду­маеш: Кароль Лір - не Шэкспір, а адзін з яго персанажаў... А я больш ска­жу, - не заўважаў ён раптоўнага спалоху на твары акцёра. - Лір - не проста адзін з персанажаў, ён - адна з іпастасяў чалавека, стварэння Божага, аголеная да канца, з жорсткай дакладнасцю хірурга. Так, так, хірурга, якім з’яўляецца любы геніяльны драматург, любы сапраўдны творца! I не сюсюкаць над чалавекам трэба, глупства яго, гнуснасць яго паэтычнасцю слоў прыкрываючы, а адкідваць, здзіраць адну за адной усе маскі, усе абалонкі, за стагоддзі паначапляныя, - і ў гразь іх! пад ногі! замест пустых спадзевак!

- А як жа запаведзі? - спрабаваў Гукаў хоць неяк падыграць рэжысёру.

- Два тысячагоддзі гэтыя запаведзі ўбіваюцца ў пустыя галовы, а дзікунства не менее. Мо час спыніцца, спыніць усе спробы - і паглядзець, хто яшчэ здатны падабраць уладу. Ужо ж, не Лір... Не чалавек...

- Не чалавек?! - агаломшана дзівіўся на яго Гукаў, не ў стане паверыць, што чуе гэта ад Глінскага, што спадобіўся пачуць гэткае не ад парт­нёра па спектаклі, па п’есе якога-небудзь звар’яцелага генія, а ў падобнай на спавядальную гаворцы. - Не чалавек, а хто?!

- Якая розніца! Бог... Сатана... Хтосьці з іх служак... - павярнуўся да яго ўсім тулавам Глінскі: як апрытомнеўшы раптам пасля гарачкавых слоў. - Трэба мяняць спектакль, мяняць героя, і мне хацелася б пачуць, што табе, Павел Віктаравіч, не падабаецца ў сённяшнім увасабленні яго. Чаго яму не стае? Больш выверанай рытмічнасці? Падсветкі сучаснасцю, сучаснымі праблемамі?

- Не разумею, чым праблемы сённяшняга дня адрозніваюцца ад праблем шэкспіраўскай эпохі... - буркнуў разгублены Гукаў. - Усё аддаўшы, аддаеш жыццё.

- Так, так. Усё аддаўшы, аддаеш жыццё!