Stefan Chwin - Hanemann

Ale powoli Hanka dochodziła do siebie. W sobotę, gdy Ojciec z Mamą wychodzili do państwa Falkiewiczów na Kwietną, by wrócić dopiero koło północy, odwiedzały ją w kuchni kobiety z sąsiedztwa – pani Bożena i pani Janina z dawnego domu Bierensteinów – i gdy zza drzwi pokoju, w którym zasypiałem, dobiegał ciepły pomruk obgadywania całej ulicy Grottgera – dom po domu! znajomi bliżsi i dalsi! – łowiłem każde słowo, każdy śmiech, tak jakbym w ciemności łapał rzucane mi przez kogoś błyszczące monety. Głos Hanki, wciąż jeszcze trochę przygaszony, chwilami odzyskiwał dawną ostrość, a śmiech drżał prawie tak jak dawniej – czysty, rzeźwy i trochę zaczepny, jak śmiech mądrego dziecka, które ze zdwojoną siłą chce się zanurzyć w pustej radości, bo wciąż w kąciku ust czuje słony smak łez. Z policzkiem przytulonym do poduszki, przymykając oczy, zapadałem się w tę mgłę to cichnących, to mocniejszych kobiecych głosów, które zachłannie, bezlitośnie zagarniały w siebie całą ulicę Grottgera – bo nie przepuszczano nikomu, każdy musiał być obgadany, przerobiony na zabawną opowieść – i cieszyłem się, że wszystko idzie ku dobremu.

A jednak od tamtego dnia, gdy pani W. nie wpuściła mnie do mieszkania, karcąco-ponaglającymi gestami odpędzając od drzwi z numerem 17, nie potrafiłem już patrzeć na Hankę tak jak kiedyś. I jeśli nawet swoim dawnym ruchem, który tak lubiłem, tarmosiła mi czasem włosy, zawsze mi serce zamierało, gdy unosiła rękę ku mojej czuprynie. Coś zmieniło się w niej czy we mnie? Oczy, wbrew sercu – bo jakże mocno chciałem, by wszystko było tak jak dawniej – same wypatrywały ledwie uchwytnych zmian w potrząsaniu głową, w sposobie poruszania dłońmi przy rozmowie? Cień na dnie źrenic? Matowiejący blask? Napięcie ust? Mimowolne dotykanie skroni? Czy po tym wszystkim ona miała jeszcze śmiejące się ciało? Po tym wszystkim?

A Hanemann? W domu się o nim nie mówiło, tak jak nie mówiło się o tamtym dniu. Gdy Hanka mijała go na ścieżce albo na schodach, odpowiadała na powitanie niby tak jak zawsze, ale nie, to nie było to samo. Dawniej trochę ją śmieszył ten nazbyt może poważny mężczyzna z pierwszego piętra, uczący niemieckiego chłopców z ulicy Grottgera, Kwietnej, Obrońców Westerplatte, który powoli schodził do ogrodu, by naciąć trochę irysów pod tujami, więc powstrzymując śmiech, z niedbałą, nieco zaczepną ironią, trochę jakby zbyt głośno, mówiła pierwsza: „Dzień dobry panu, panie Hanemann”. Teraz mijała go przyśpieszając kroku.

A wieczorami? Wieczorami, gdy w domu nie było rodziców, Hanka dyrygowała czasem w kuchni panią Bożeną i panią Janka, i wszystkie trzy razem, niczym triumfalny chór, wystukiwały swoimi ładnymi głosami najpierw prawie szeptem: „Ha! Ne! Mann! Ha! Ne! Mann!” Potem szybciej: „Ha! Ne! Mann!”. A potem jeszcze raz, i jeszcze szybciej, i jeszcze raz, głośniej. Bardzo się przy tym śmiały. Pani Bożena stawała pośrodku kuchni i z rękami wciśniętymi w kieszenie fartucha naśladowała kroki Hanemanna. Jej korkowe obcasy stukały na deskach podłogi jak uderzenia bębenka, przygrywającego wesołym tańcom – raz! raz! Było to tak obraźliwie zabawne, że chowając głowę pod kołdrę krztusiłem się ze śmiechu.

Patrząc w lustro dotykał policzka. Cieniutka sinawa kreska obok ust. Śmieszne. Ten gwałtowny ruch, szamotanina. Nie mógł ochłonąć. Czego właściwie chciała? Przechylił flakon i watą przetarł zadraśnięcie. Ta gwałtowność, uniesiona ręka, oczy. Ból? Płacz? Patrzył w lustro. Co miał zrobić teraz? Zejść na dół? Po co? Nie rozumiał. Może zranił ją czymś dawniej? I dopiero teraz to wybuchło? Ale czym? Wyglądało przecież wszystko zwyczajnie. Mijali się na schodach. Na ścieżce w ogrodzie. Na ulicy. Mówiła: „Dzień dobry panu”. Czasem: „Dzień dobry, panie Hanemann”. Ale mijali się jak ryby przepływające obok siebie w akwarium. On miał swoje sprawy, ona swoje. Nie wchodzić sobie w drogę. Obojętna uprzejmość. Przypadkowe sąsiedztwo. Obawa?

Ale teraz coś się rozdarło. Jakaś przesłona. Hanemann wzruszył ramionami. Pewnie przeszła niejedno. Ale ta gwałtowność? Sięgnęła ku twarzy szybkim ruchem. Rozstawione palce. I ten krzyk. Co krzyczała? Że nie chce? Ale co miał wtedy robić? Czekać? Na co? Nie ruszać drzwi? Nonsens.

Było jednak coś jeszcze. Oddech. Zapach. Kwiecisty materiał. Kiedy się szamotali. Ramię, zderzenie, biodro. Pchnęła go, aż się zachwiał. Potem z dołu nadbiegł pan C, odciągnął ją, krzyczała. Lecz dlaczego takie czerwone usta? Tak mocno podkreślone oczy? Tusz rozmazany na powiekach? W uszach kolczyki? Nigdy jej takiej nie widział. Wyczuła coś?

Ale teraz, gdy szła ścieżką do bramy, już nie odchodził od okna. Stał za firanką. Szybkie, mocne kroki. Jasna sukienka. W koszyku zielone liście sałaty, długa bułka, coś zawiniętego w papier. Udaje, że go nie widzi? Stukotanie korkowych obcasów na płytach chodnika. Inne niż zwykle? Właściwie chciał, żeby było inne niż zwykle. Żeby został w niej jakiś ślad – po tamtym. Ale nie wyglądało na to, żeby został. Więc zupełnie nic? Jak powietrze? I zaraz myśl: przecież to bez znaczenia. Szybko minęła bramę, ukłoniła się komuś, zniknęła za tujami. Nienawidzi? Śmieszne. Przecież wcale o niej wtedy nie myślał. Poczuł tylko na schodach tamten zapach, to wszystko. Dlatego wszedł…

Starał się sobie przypomnieć jej twarz, ramiona, włosy. Ale ta twarz pokryta różem i bielidłem, którą zobaczył w drzwiach, przesłoniła wszystko. Nic nie pamiętał. Mijali się. Była. Nic więcej. Urywkowe obrazy. Dłoń. Włosy. Stąpanie po schodach. Wołała z okna do chłopca. Mocny, dźwięczny głos. Kolor skóry? Ciemna opalenizna? Brązowozłoty odcień? Odsłonięte łokcie. Zawinięte rękawy. Usta? Nigdy ich chyba dotąd nie malowała.

Schodząc po schodach na parter, dostrzegł, że na odgłos jego kroków cofnęła się do mieszkania. Wstyd? Za tamto? Przeszedł powoli, czując, że stoi za drzwiami. Zapukać? Ale nie. Wyszedł przed dom. Patrzyła na niego zza zasłonki w oknie kuchni?

Spotkał mnie na ścieżce. „Co słychać, Piotrze?” Ukłoniłem się. „Dzień dobry, panie Hanemann. Hanka bardzo źle o panu mówi”. Uśmiechnął się. „To ze zdenerwowania. Nie powinieneś tego słuchać”. „Ja wiem – popatrzyłem na niego – Ale ona chce od nas odejść”. Hanemann uniósł brwi. „Jest aż tak źle? Może powinienien do was przyjść?” „E, nie – spuściłem wzrok.

– Lepiej niech się pan nie pokazuje. Ona jest bardzo zła. Ale to jej przejdzie”. „Myślisz?” „Potem będzie jak dawniej. Ona jest mądra”.

Hanemann czuł, że traci spokój. To nawet nie było przebudzenie, to raczej samo ciało – poruszone piekącym dotknięciem

– ocknęło się z odrętwienia. Nie chciał tego. We snach pojawiały się teraz kobiety, których nigdy nie widział – przechodząc przez pokój gubiły szminkę albo puderniczkę, a potem dotykały mu twarzy wachlarzem i było to tak rzeczywiste, że gdy budził się, szukał na dywanie przedmiotów, które wypadły z białych palców. Purpura? Cały świat kobiecych rzeczy, które – jak mu się zdawało – przestały dla niego istnieć, nagle wypłynął z cienia i nabrał męczącej widzialności. Za oknem Hanka w jasnej bluzce z zawiniętymi rękawami rozpinała na sznurze świeżo upraną bieliznę. Na wietrze kołysały się płócienne koszule nocne, stanik, bawełniane pończochy, chusta. Wszystko to teraz było drażniące i nieprzyzwoite – było zdjęte z niej. Kiedy unosiła ręce, by przypiąć do sznura białe prześcieradło z wyszytym w rogu monogramem Walmannów, przez batystową bluzkę przeświecały ramiączka sztywnego stanika. Stojąc przy oknie z książką w ręku, przerywał lekcję niemieckiego, Andrzej Ch. patrzył na niego pytająco, bo milczenie przedłużało się, ale on stał przy oknie i patrzył – na co? na furkoczące prześcieradła, staniki i koszule! Wzruszał ramionami. Boże, co za głupstwa. „Proszę pana, może ja dziś już sobie pójdę?” – pytał Andrzej. Hanemann odwracał się, jak przebudzony ze snu. „Nie, zostań. Mamy jeszcze trochę czasu. Czytaj.” Andrzej wracał do swoich koniugacji, ale Hanemann patrzył na niego tak, jakby nie słyszał jego głosu.