Уладзімір Някляеў - Лабух

А гэта яму — як пад дых. Бо ён і прыстойным выглядаць хацеў — і шанс не ўпусціць: безгаспадарную славу Рутнянскага прыхапаць!.. Гэта і ёсць гульня ягоная, дзеля якой ён прыехаў — мне адкрылася!.. Там яго падціскаюць, там ён шарагавік, адзін з многіх, амаль ніхто, а яго фанабэрыя душыць, як мяне клаўстрафобія здушвае.

Вось як Панок дапамог.

“Мы ўсё зробім, каб ён застаўся — да вас дайшло?..”

Цяпер дайшло. Як дайшло і тое, што Панок — падпалкоўнік не па стукачах, у яго іншы профіль: са мной ён толькі з-за Фелікса гуляўся. Ад пачатку да канца пралічыла ўсё кантора — і нават прэзідэнт з Шыгуцкім, якім засвярбела грошы за бомбу хапнуць, пралічаныя былі. У той канторы, якая — сапраўдная ўлада гэтай...

“Пра што ты, Раман? — прадыхвае ўдар Фелікс. — Нешта ты не пра тое... Я гатовы згадзіцца, калі ты згодны”.

“Калі я згодны?..”

Фелікс азіраецца, нібы ў душагубцы гэтай ёсць яшчэ нехта:

“А хто?”

Ён нарэшце перастае мяне выціраць і хавае сваю акуратную насоўку — я здолеў дастаць скамечаную сваю.

“Ты прыйшоў спытаць, ці згодны я, каб ты згадзіўся?”

“Ну так... А як інакш?.. Я ім сказаў, што толькі з гэтай умовай, таму і прывялі. Мы разам, тут маральны момант...”

Ён ненавісны мне, гэты Фелікс... Ён мне ненавісны, бо толькі што я ўсё разумеў — і ён тым больш мне ненавісны...

“І калі скажу, што не...”

“Тады так робім, як адразу збіраліся... Друкуем і чакаем, што са скандалу выйдзе”.

Ён тым больш ненавісны, чым больш прыстойны... Занадта, залішне прыстойны, хоць і фанабэрысты. З Нобелем у галаве, калі за бомбы прэміі даюць: далі ж бандыту нейкаму за барацьбу за мір.

Толькі Фелікс не ведае, што друкаваць няма чаго. Усё ў Шыгуцкага, які пакуль пра гэта таксама не ведае, але праз дзень-другі здагадаецца.

Шустырным я, пустым гуляю... Могуць прыдохаць. Вунь і дзверы незамкнёныя адчыняюцца — і за спінай ахоўніка малайцы, цяпер ужо тыя самыя, і хітры Панок уваходзіць, пытаючыся:

“Скончылі?”

“Не! — крычыць Фелікс. — Паглядзіце, што з ім зрабілі!”

“Як яны вас, Раман Канстанцінавіч... — здзіўляецца Панок, які, мусіць, цела ўмее так расслабляць, што бі па ім, як па вадзе. І на малайцоў наступае: — Хто загадаў?..”

Тыя, выцягнуўшыся, маўчок.

“Ладна, разбярэмся ва ўсім!..” — гразіць Панок, ва ўсім разабраўшыся, апроч аднаго — і глядзіць то на мяне, то на Фелікса, які мне ўстаць дапамагае:

“Дык што?..”

Фелікс мог бы і не пытацца... І не прыходзіць... А з’явіўся ён, мусіць, для таго толькі, каб я, лабух недадоханы, успомніў, што ёсць такая рэч, як прыстойнасць... Нібы Лі-Лі яго папрасіла...

Ну, можа, і ёсць...

Я ківаю Феліксу, рукой махнуўшы: ягоная ўрэшце рэшт справа, што выбіраць, турму ці Маскву, — і Фелікс кажа: “Тады пайшлі адсюль...” — але Панок не дае мне прайсці:

“З гадзіну-другую пасядзець давядзецца... Шыгуцкі загадаць павінен, каб выпусцілі. Ён — улада”.

“А калі не загадае?”

“Загадае. Пазвоняць і настойліва папросяць...”

Панка пакрасавацца цягне: пераможца. У кожнага свая фанабэрыя.

І гэта не ўсё, што ён для красы мае. “Я ў сястры вашай... — кажа ён Феліксу, у кішэнь лезучы і на мяне паглядаючы... — фотаздымак выпрасіў, дык пакіньце аўтографы. І дзень знамянальны, і дзе і калі яшчэ ўбачу вас абодвух?..”

Ну, канечне, мы ў абдымку...

У сястры...

А то ў Амерыку Фелікс нашы абдымкі павёз...

Як проста, Госпадзі!.. І чаму Ты спачатку лабухам мяне стварыў, а не адразу лохам?..

Але і не ўсё проста... Панок тады, у першы раз, мог і не паказваць мне фотаздымак, гэта было неабавязкова — і так кожны ведаў, што мы з Феліксам сябравалі. Фотаздымак ён паказаў, каб я падазраваў кожнага — і блізкіх, самых блізкіх... Каб разумеў, што, калі буду супраць сілы, сіла зробіць так, што ўсе будуць супраць меня.

Гэта сістэма — яны заўсёды паварочвалі ўсіх супроць аднаго... І муж жонку падазраваў, і брат брата...

А Панок далёка пойдзе... Гульня ў ім ёсць, не адна служба. Калі, канечне, не перагуляецца: кэгэбэ не казіно.

“Тут сядзець?..” — азіраецца Фелікс, якому камера мая не глянулася, і Панок аднаго яго да дзвярэй вядзе: “Не, дзве гадзіны Раман Канстанцінавіч тут за вас абодвух адсядзіць, нічога з ім не стане, калі не сталася...”

Я маўчу, бо лепш патрываць, чым сказаць пра хваробу, выдаць, у чым твая слабасць. Хто яго ведае, як яно далей будзе...

Фелікс прыпыняецца, абдымае мяне, і я адчуваю, што за спінай маёю ў яго слёзы на вачах, як і тады, калі сустрэліся мы ў двары Амеда... Нечакана ён шэпча на вуха:

“А Лі-Лі на Нэлу падобная, ты помніш Нэлу? Я, ты ведаеш, не кахаў, апроч яе, нікога...”