Уладзімір Някляеў - Лабух

Трэба было нешта зрабіць. Не сказаць, а зрабіць... Калі і Лі-Лі, і Лідзія Паўлаўна... — я ўсё зразумеў у гэтым пакоі са скошанымі сценамі... Рука цяжэла і пальцы курчыла, нібы толькі што самы нязручны канцэрт для скрыпкі сыграны, але я выцягнуў з піджака Ігара Львовіча паперы, расправіў іх, паклаў на бланкі — і ўсё пасунуў на сярэдзіну стала.

— Яны не толькі ў вас, Барыс Сцяпанавіч. І не толькі ў мяне.

Фелікс акуратна склаў насатку.

— Дзякуй, Раман.

Шыгуцкі ўзяў паперы. Зараз парве — і ўсё.

Ён не парваў... Кінуў і працягнуў:

— Та-а-к... Значыць, у аглоблі?.. — І прашыпеў да Панка: — Дзе ж ваша дамоўленасць?..

Панок прагартаў адкінутыя паперы, як упершыню бачыў. Да запіскі Ігара Львовіча... Можа, Шыгуцкі і не паказваў?

— Парушылі вы, Раман Канстанцінавіч... “Беларусь спрабуе прадаць апошнія савецкія распрацоўкі...” Ды мала што і хто напіша.

— Гэта не мала што... — акуратна схаваў Фелікс у кішэнь акуратна складзеную насатку. — Гэта столькі, што мала не здасца. Бо дакумент... І дзе людзі, якія яго напісалі? Адзін забіты, а другі...

— І другі! — раптам рэзка падаўся да яго Шыгуцкі. — Не праблема! Не даедзе да Кіева Іван Васільевіч Смірноў!..

Я падумаў, што такое можа быць, і спытаў:

— А я?..

— А для цябе месца ў турме будзе вольнае! — стукнуў па стале Шыгуцкі. — Лабух!

Ён падняўся, яму трэба было нешта вырашаць, а сам ён не мог... Вырваў паперы ў Панка, той ускочыў:

— Ёсць жа варыянт...

— Ніякіх варыянтаў! Абодва сядзяць! Дзень даю, каб падумалі!.. Да ночы — ноч ужо не ваша!

— І вам дзень, не болей, — спакойна сказаў Фелікс. — І падумайце, калі думаць будзеце, пра гарантыі на ўмовах, якія можна прыняць...

— Ну! — крыкнуў Шыгуцкі на Панка.

Панок выклікаў канваіра, той павёў Фелікса, які павярнуўся ў дзвярах:

— Прарвёмся, Раман. Нехта ж у гэтай краіне нешта павінен петрыць.

— А гэтага?!. — тузануў шыяй — ледзь галава не адарвалася — Шыгуцкі, якога распірала ад злосці. Панок абцягнуў кіцель:

— Я не начальнік турмы.

Начальнік знайшоўся хутка. Шыгуцкі выйшаў з ім, Панок сказаў:

— Калі біць будуць, расслабляйце цела, не сціскайцеся.

І па ўсёй ягонай паабяцанай дапамозе?

— Фелікс бронзавы, бо біты?..

Панок сабраў са стала паперы.

— Мы ўсё зробім, каб ён застаўся — да вас дайшло?..

Пакуль даходзіла — па мяне прыйшлі.

Я не спаў, не было на чым, бо ў камеры — толькі халодныя сцены і халодная падлога, і, можа, гэта і не камера, а карцэр, я не ведаў: ні ў камеры, ні ў карцэры не здаралася бываць; але спаць хацелася невыносна — і мне мроілася, быццам сплю, і нібыта бачу ў сне Лі-Лі, якой кажу: “Лі-Лі, не забіваў я Ігара Львовіча, дарма ты гэта на сябе ўзяла, дурнічка”, — і Лі-Лі ўздыхае: “Канечне, не забіваў”. Яна не верыць мне і думае, што яе пакараюць не так, як мяне, а то і апраўдаюць: яна ж баранілася.

Яна так мяне кахае?

А Зоя баіцца за яе і ўсё спіхвае на Лідзію Паўлаўну, хоць таксама думае, што забіў я.

А Лідзія Паўлаўна, што ж тады Лідзія Паўлаўна? А Лідзія Паўлаўна кажа: “Рома, Раман, і я вас люблю, і калі праз мяне ўсё выйшла, дык няхай тады я ва ўсім і вінаватая буду. Я і ў пансіянат ненавісны з’ехала, каб выглядала, нібы я збегла, вы здагадаліся?..”

Не, не можа быць. Няма за што мяне так кахаць і гэтак любіць. А Лі-Лі не згодная: “Ёсць, толькі ты ў самім сабе згубіўся і знайсціся не мог, а я знайшла”. Нешта такое кажа, як бацька яе, доктар кітайскай філасофіі.

“Калі ты мяне кахаеш, што ж тады Зою прывяла з намі спаць? Не сходзіцца адно з другім...” — а Лі-Лі не раздумвае:”Сходзіцца ўсё, я не спаць яе прывяла, а знайсціся, яна сама ў сабе згубілася, а ты знайшоў. Мы ўсе жывём, каб знайсціся, ці знайсці тых, хто сам не знаходзіцца”.

Лі-Лі каму хочаш галаву затлуміць.

“І ты знайшлася ў Феліксы? І так ратаваць яго стала, што ўсе мы цяпер можам згубіцца?.. І чаму ты не казала мне нічога, а ўсё — да апошняга — сама, сама, сама?..”

Лі-Лі на гэта маўчыць.

Няхай тады Фелікс адкажа — і Фелікс адказвае: “Бо ты лабух, слабак. Я сёння бачыў, як табе пальцы са страху курчыла, ты б і не паказаў тыя паперы нікому, каб не Лі-Лі”.

Выходзіць, Лі-Лі маўчыць, бо думае: “Каб не ўсё я сама, тады б ніхто — і ты б сядзеў, як мыш пад венікам”. І хоць яно не так, але як дакажаш?..

“А фотаздымак?.. — пытаю я, бо мне так крыўдна, што Лі-Лі пакрыўдзіць хочацца, каб плаўна адвярнулася. — Няхай паперы, але нашто фотаздымак было для Панка красці?..”

Лі-Лі, як заўсёды, калі крыўдуе, плаўна адварочваецца і кажа там, куды адвярнулася: