Арлоў Уладзімір - Сланы Ганібала

Люксэмбурскi падарунак у выглядзе ўсталяванага на п’едэстале пiсталета з завязанай на вузел руляю выдае больш шчырым.

Ужо ў касмапалiтычным Нью-Ёрку (у глыбiнцы любая традыцыя трыкроць мацнейшая) на кожным кроку сустракаесься з культам амэрыканскага сьцягу. Дагледжаныя зорна-паласатыя палотны зьвешваюцца з падваконьняў, аздабляюць дахi, вiтрыны i ўваходы ў офiсы. Каб у Менску цi ў Полацку я ўбачыў столькi чырвона-зялёнай тканiны, дык заставалася б адно намылiць вяроўку. Аднак гэткая сьмерць мне не пагражае. Цi здольныя вы ўявiць здаровага грамадзянiна Рэспублiкi Беларусi, якi на досьвiтку ўрачыста ўздымае прэзыдэнцкi сьцяг каля свайго дому, а ўвечары ня менш урачыста спускае яго ў промнях нiзкага сонца?

Мiж тым такую цырымонiю зь сцягам ЗША я зноў i зноў назiраю з аўтамабiля, за рулём якога — мой даўнi знаёмы, жыхар штату Пэнсыльванiя Васiль Мельяновiч. У зеленаватай смузе адплываюць падобныя да зробленай Гулiвэрам выцiнанкi абрысы мангэтанскiх хмарачосаў. Мы едзем да Васiля ў амэрыканскi Гановэр. Сёе-тое пра адносiны майго кiроўцы да Беларусi могуць сказаць драбнiцы: два цыфэрбляты на гадзiньнiку, стрэлкi якiх паказваюць час з разьбежкаю на сем гадзiнаў...

Калi хтосьцi мяркуе, што самая кансэрватыўная ў заходнiм сьвеце краiна — Вялiкабрытанiя, дык паездка па амэрыканскiх аўтастрадах моцна пахiсьне гэтую ўпэўненасьць. У адрозьненьне ад уладаньняў яе вялiкасьцi каралевы, тут вы нiдзе не сустрэнеце нi дарожных паказальнiкаў з кiлямэтрамi — суцэльныя мiлi (а на гольфавых пляцоўках — ярды й iнчы), нi бэнзазаправак з коштамi за лiтар. Як вам ня проста ўцямiць, што такое галон, так ня кожнаму тубыльцу ўтлумачыш, што такое кiляграм. Пра тэмпэратурную шкалу Цэльсiя ён нешта чуў, але карыстаецца выключна градусамi паводле Фарэнгайта, збольшага знаёмымi нам дзякуючы раману Рэя Брэдбэры, што, як мне памятаецца, некалi зьбiраўся пасьля пяцiдзесяцi гадоў канчаць жыцьцё самагубствам, бо лiчыў, што за гэтай мяжою жыць мужчыну ўжо проста няварта, але вось пасьпяхова жыве далей, маючы магчымасьць гэтаксама, як i мы, са смакам павячэраць на мяжы штатаў Дэлавэр i Мэрылэнд i выпiць кубачак кавы на мяжы Мэрылэнду з Пэнсыльванiяй.

17.06.Вынiкi падарожжа па заснаваным землякамi Гётэ й Шылера ўтульна-двухпавярховым Гановэры падводзяцца ў швэдзкай рэстарацыi: $8 за ўваход, i маеш права, нiчога больш ня плацячы, не выходзiць, пакуль ня зробiцца млосна. Мяркуючы па аб’ёмах добрай паловы наведнiкаў, менавiта такiм чынам яны й звыклi бавiць вольны час.

Едучы па спадзiстых, як у нас на Наваградчыне, зялёных пэнсыльванскiх узгорках, гаворачы з спадарожнiкам па-беларуску, слухаючы касэтку з запiсамi фальклёрнага гурту «Янка», сустрэтага спадаром Васiлём у падземным пераходзе каля Камароўкi, ловiш сябе на тым, што ты ўжо неўпрыкмет прыняў iснаваньне гэтае iдэальнае Беларусi з кандыцыянэрамi ў машынах (на вулiцы 90° паводле Фарэнгайта) i «Макдоналдзамi» на ўзбочынах як рэальнасьць i нават пасьпеў досыць выгодна ўладкавацца ў ёй.

У доме ў Мельяновiча iлюзiя адно мацнее: беларуская бiблiятэка, калекцыя ручнiкоў, абразы, беларуская мова ў тэлефоннай слухаўцы... Апрача ўсяго iншага з пошты прывозяць пульхную капэрту беларускае пэрыёдыкi. Як у дзiцячай гульнi, наўздагад выцягваеш адтуль нумар менскага часопiсу «Беларуская думка», наўздагад разгортваеш яго, i на зьмену iлюзiйнай Беларусi прыходзiць рэальная, што прамаўляе да цябе голасам паэта Б. Спрынчана:

Что ему хулители? Ничто!

Он в сознанье поколений врос,

И в своем простреленном пальто

На ветрах маячит, как Христос.

Згадаўшы лёзьненскi iнцыдэнт з замахам на кандыдата ў народныя прэзыдэнты, можна падумаць, што гэта пра Аляксандра Рыгоравiча. Аж не, пакуль што пра Ленiна. Цалкам здаволены першым творам Апалён ужо ня клiча творцу да новай сьвятой ахвяры, але паэт не дазваляе сабе палёгкi і спрабуе яшчэ раз авалодаць музаю. Тая баронiцца, колькi змогi, словы разьбягаюцца з радкоў, быццам прусакi, аднак задыханы, распалены высокiм грамадзянскiм пачуцьцём творца ўсё ж дамагаецца свайго.

Тем, что вижу, наполняю строки:

В Смиловичах, Лельчицах, Ушачах

Вкалывает каменщик на стройке,

Тракторист на пахоте ишачит.

А у водоемов Беларуси

Хищники гнездятся хорошенько.

Кто они? — дознаться не берусь я,

Если не поможет Лукашенко.

Браво, товарищ стихотворец! Колькi сапраўднай выпакутаванай паэзii ўжо ў адных толькi «водоемах Беларуси»! Глядзiш, хто-небудзь з самых вэртыкальных павесiць за такiя рыфмы мэдаль Францiшка Скарыны, а мо й зацьверджаны, як нi дзiўна, Вярхоўным Саветам ордэн К. Калiноўскага. Хоць лепей, вядома, спачатку параiцца з народам i правесьцi рэфэрэндум: цi вы «за» новыя ўзнагароды ды iхную iнтэграцыю з Расеяй, цi вы супраць нашага прэзыдэнта? Калi «за», дык Калiноўскага заменiм на Мiхаiла Мураўёва, а Скарыну, што, безумоўна, таемна спачуваў БНФ, ну хоць сабе на маскоўскага князя Васiлiя III, за якiм у «первопрестольной» заслужана палiлi арыентаваную на агрэсiўны Захад Францiшкаву «Бiблiю».