Арлоў Уладзімір - Сланы Ганібала

Але далёкі голас не пакідае цябе — набліжаеца, набрыньвае нецярплівасьцю: «Як вас завуць?!» Ты разумееш, што голас адтуль, зьверху, належыць жанчыне, і, можа, якраз гэтая акалічнасьць змушае цябе ўспомніць.

Голас ужо ня просіць, а патрабуе. Табе яшчэ хочацца застацца там, дзе не баліць, аднак «русалчыны косы» нябыту, не раўнуючы — зямныя нячысьцікі ад ранішняга сьпеву пеўня, увачавідкі слабеюць. Бездапаможна адвальваюцца й паўзуць прэч перлавіцы, што пачалі былі зручна ўладкоўвацца на тваім целе…

Жанчына кліча, хоча ведаць тваё імя, і ты — дзеля яе — спрабуеш вымавіць яго: У-ла… На большае не стае змогі, але краёчкам памяці ўзгадваеш, што так — проста Ўла — называе цябе сябар. Ды жанчына, відаць, ня ведае гэтага, і ты варушыш непаслухмянымі вуснамі: «У-ла-дзі-мер». Кожны склад — бы прыступка скінутай у тваё прадоньне лесьвіцы, па якой ты караскаесься ўгору. «Яшчэ раз!» — вымагае жанчына. «Уладзімер», — паўтараеш ты, ужо адчуваючы цеплыню ейнае рукі. Жанчына — у зялёным халаце, але гэтае зяленіва не такое, як там, на дне. Яно сонечнае, як і рыжыя валасы, што выбіваюцца з-пад зялёнага каптурыка.

Жанчына калісьці выштурхнула цябе зь неіснаваньня. Цяпер, зь няпамяці, цябе таксама вярнула жанчына, якая тваім імем зьвязала нітачку, што лучыць зь сьвядомасьцю. Гэтае просьценькае разважаньне зьнясільвае цябе, і ты засынаеш.

У сьне ты ўжо ведаеш, як цябе клічуць. Час ад часу ты прахопліваесься, і кожнае новае засынаньне ўсё спакайнейшае. Мо таму, што і тут, у працягах твайго сну, нязьменна прысутнічае жанчына, падобная на дарослую дзяўчынку. Яна то ідзе вуліцаю насустрач і ўсьміхаецца табе шчасьлівай усьмешкаю ад вуха да вуха, то нахіляецца да цябе і хутка кранае вуснамі лоб — нібы на яго палахліва апускаецца і ўзьлятае мятлушка.

Нарэшце сон канчаткова набывае цьвярозую сьветлыню й празрыстасьць. Па падвоканьні лапоча дождж, а ты валяесься ў вялізным утульным ложку з жанчынаю-дзяўчынкай, што сустракала цябе на вуліцы ўсьмешкаю да вушэй, і робіш зь ёю тое, што жадаецца табе і чаго прагнецца ёй, і расказваеш ёй, што ты зь ёю робіш у гэтую хвіліну і што будзеш рабіць пасьля, і просіш яе таксама расказваць пра тое, чым вы займаецеся, расказваць, называючы рэчы сваімі імёнамі. І яна, спачатку бянтэжачыся, згаджаецца і гаворыць гарачым духмяным (табе хочацца сказаць — ліпеньскім) шэптам, знаходзячы свае словы — невымоўна пяшчотныя і неверагодна грубыя, якія нараджаюць новую хвалю пяшчоты, што конча выносіць цябе на бераг рэчаіснасьці.

І там, на беразе, дзе цябе пакінула сьветлая хваля сну, чакае жахлівае адкрыцьцё. Толькі што, у дажджлівы дзень зь вялізным ложкам, ты валодаў уласным целам, як юны антычны бог, а цяпер ператварыўся ў пачварнае брыдкае стварэньне, прыпятае да ложку трубкамі і трубачкамі, што нібыта мусяць табе дапамагчы. Напрыклад, ты выбачаесься, — пасікаць.

Доктар супакойвае: гэта на суткі, найбольш на двое. Іначай будзе вельмі балюча. Але ўжо ўвечары ты не вытрымліваеш. А раптам за ноч трубкі пусьцяць карэньчыкі і назаўсёды прырастуць да тваёй істоты. Цябе скланаюць жах і агіда, ад якіх цела робіцца здрадліва бязважкім. Ты моліш доктара хутчэй выдаліць зь цябе ўсё іншароднае прычындальле. Будзе вельмі балюча, паўтарае доктар. Вельмі. У цябе сьвежая рана. Ты не адступаесься, і доктар здаецца.

Праз колькі хвілінаў ты стаіш на ўласных нагах над унітазам і сікаеш крывёю й болем. Ты згадваеш улюбёны загаловак рэдактара газэты, дзе некалі зарабляў на жыцьцё — «Крылы мацнеюць у палёце». У нейкі момант свайго «палёту» ты амаль губляеш прытомнасьць, але выгляд крыві ўзбадзёрвае. Кроў сьведчыць, што ты — жывы.

Стаіш над унітазам і адчуваеш сябе амаль шчасьлівым. Тваё цела зноў належыць табе.

Памерці, каб скараціць выдаткі

Часам ты думаеш, што ўсе афарызмы — ня больш, чым прыгожая хлусьня. Асабліва афарызмы пра сьмерць. Скажам, вось гэты: «Шлях у падземнае царства адусюль аднолькавы» (Марк Тулі Цыцэрон). Няўжо ён аднолькавы ў правадыра гунаў Атылы, які сышоў у Аід проста з гарачых абдымкаў сваёй юравабнай Ільдэкі, і ў старога, што памірае за сьценкай — няголены, з запалымі ледзь не ў сярэдзіну чэрапу вачыма, з рукамі-бізунамі, якія сутаргава чапляюцца за нікеляванае білца. Зірнуўшы на такое відовішча, Гарацы, безумоўна, зразумеў бы, што рэкнуў абы-што: маўляў, сьмерць да ўсіх стукаецца аднолькава. А Жуль Рэнар аднойчы, відаць, з бадуна, дагаварыўся да таго, нібыта атрымаўшы неўміручасьць, мы б у роспачы штодня рабілі спробы самагубства.