Альгерд Бахарэвіч - Праклятыя госці сталіцы

Ён прапусьціў тады патрэбныя словы, і публіка прасьпявала іх за яго – дарма што была занятая нястрымнымі маладзёвымі забавамі... Пасьля гэтай кампазыцыі дырэктар, які, напэўна, адчуў няладнае, распарадзіўся вырубіць электрычнасьць. Вось тут і можна было запальваць сыгнальную ракету. Аднак ён быў разважлівым паўбогам – яны палаяліся са сцэны матам (па-ангельску), хуценька сабраліся й пайшлі да хлопцаў з “Чорнага мэдбрату” каштаваць мясцовае зельле.

101.

Канцэрт у былым кіно імя Жданава пераваліў за экватар. Ён сядзеў побач з Андрэем, піў піва й паглядваў зорнымі вачыма на васьміклясьніц, падобных да размаляваных мэдузаў.

– Ёсьць такая вясёлая забаўка: калі па тэлевізары круцяць які-небудзь канцэрт, узяць і выключыць гук. Як выдатна было б, калі б кожны выканаўца пасьля выступу паназіраў за сабой у запісе вось такім чынам. Толькі так можна ацаніць вартасьць таго, што робіш.

– Філёзаф, – зарагатаў Андрэй і пасадзіў сабе на калені вакалістку “Amanda Amazzo”.

Іх сустракалі цёпла – занадта цёпла, калі ўлічыць, як пагана яны адыгралі першую рэч. Не, народ і танчыў, і падпяваў, і нават па напаўзабытай традыцыі запальваў газавыя сьветлякі на “Люцыфэры з ускраіны”, аднак неяк вяла: нічога дзіўнага, яны чулі гэта тысячу разоў. І перад апошняй, найтмараўскай рэччу, якую іхны басіст уцяжарыў да максымуму, яму стала крыўдна. Ён атрымаў замала пакланеньня, не насыціўся іхнай энэргіяй, ня высмактаў сёньня сабе ўпэўненасьці на бліжэйшы тыдзень. І пры першых маршавых тактах “Kill you, baby” уздыхнуў, падумаў ды кінуўся на падлогу, як эпілептык. Лінзы перад выступам ён зазвычай здымаў, і таму не заўважыў антычных аскепкаў прыгожай бутэлькі, разьбітай кімсьці ля сцэны падчас папярэдняй песьні.

Ён падняўся на ногі, адкінуў з ілба валасы і ўмэнт стаў зноў чырвонаскурым кумірам охласу – акругліў вочы, намаганьнем волі запаліў у іх па-галівудзку вар’яцкі фанатызм і, падпарадкоўваючыся загадкаваму й найтрапнейшаму насланьню, выкінуў руку перад сабой. Некаторыя адразу ж паўтарылі гэты нескладаны рух, аднак ён меў на ўвазе іншае. Ягоны ўказальны палец выпрастаўся ў накірунку супрацьлеглай сьцяны, і публіка паверыла, лёгка і з задавальненьнем. Ён бачыў краем вока, як нават сівы вэтэран Андрэй абярнуўся й паглядзеў туды, на бялеючую ў цемнаце сьцяну – і, відаць, полымя ў вачах ягоных разгарэлася само сабой... Зьнічка ўпала на густыя дзіцячыя шэвелюры, і выступ быў уратаваны. Ён засьпяваў, не прыбіраючы свайго трывожнага пальца, паўтараў аўтаматычна словы, утаропіўшыся з цудоўна ўдаваным жахам у самы канец залі, і ўсё паказваў туды, паказваў, нібы там, за сьцяной, хаваўся прывід, здань, мроя, непатрэбнае закрэсьліць.

102.

Скаргаў Таварыш Грышук даслаў тры: адну ў адміністрацыю раёну, адну ў міліцыю і адну ў газэту №1. Апошняя была надрукваная ў разьдзеле чытацкіх лістоў, а астатнія засталіся без наступстваў. У міліцыі таварыша Грышука адправілі ў адміністрацыю, а ў адміністрацыі, паспачуваўшы, патлумачылі: канцэрт быў дазволены, меры бясьпекі прынятыя, скончыла “маладзёш” роўна а дзявятай – няма да чаго прыдрацца. Паабяцалі, праўда, што надалей арандатары такіх імпрэзаў ладзіць ня будуць, санстанцыя супраць. Дый заводзкі Палац культуры, які ўжо паўтары гады знаходзіўся на рамонце, мусіў адкрыцца акурат на сьвята.

Сёньня таварыш Грышук выправіўся па новы пінжак. Рэч у тым, што ўраньні яму патэлефанавала цудоўнае дзяўчо з прафкаму непрацуючых пэнсыянэраў матацыклетнага заводу й звонкім камсамольскім голасам запрасіла на першы заводзкі конкурс прыгажосьці. Яна ўжо зьбіралася класьці слухаўку, калі таварыш Грышук, трохі аглухлы ад яе траскатні, зьбянтэжана і радасна перапытаў:

– Дык а дзе будуць праводзіць, кажаце?...

– У памяшканьні кінатэатру імя Жданава, – адрапартавала дзяўчына.

– Дык няма ж ужо... – прамармытаў сарамліва таварыш Грышук.

– Не хвалюйцеся, – адказала яна, пераблытаўшы заадно і імя ягонае, і імя па бацьку. – Усё дамоўлена.

Такім чынам, Таварыш Грышук вырашыў на гэты раз унуку на дыскі нічога не даваць, а абзавесьціся новым пінжаком. Ён урачыста йшоў да нядаўна адкрытага за два прыпынкі ад дому магазыну адзежы – яму было так лёгка на душы, што ён наважыўся прагуляцца туды пехатою, і трамваі, пазвоньваючы, асьцярожна абганялі таварыша Грышука, і з павагай паглядалі на яго пасажыры. На выканкам таварыш Грышук ня крыўдзіўся: раз сказалі, значыць, так трэба. Значыць, трэба пацярпець. Часовыя цяжкасьці. Стратэгічнае адступленьне. Сталін вунь пакт зь немцамі заключыў – значыць, так было трэба на той момант. Ім, наверсе, відней. Усё адно, надыйдзе час – і адкажуць яны за ўсё, усе гэтыя гамбрынусы, татрымінусы, олвейсы, памперсы, вітасы, макдоны. Вымяце іх мятла куды падалей. Дзесяць гадоў таму здавалася: усё, канец сьвету, дарма працаваў, дарма кроў лілася ды сёмы пот. Ды не, народ, ён не дурны, ён падман адчуў і выкараскваецца паціху. І выкараскаецца!