Георгій Валкавыцкі - У каменным крузе

Не, я на прускай зямлі. І лоб мой цэлы. Лоб мацалі пустыя лускі, сігаючы з затвора. І я жывы. Значыць, не ўсе беларусы засталіся пад Кенігсбергам.

Вязучы я. Зведаўшы смак волі, не толькі выбраўся з мёртвай пасткі, але спяваючы прайшоў і фільтрацыю. А мог загрымець на Калыму. Лёля за акрабатычны шпагат адведала этапны катух. Трапіўся ёй шчырун з чэкісцкім кантаслупам у мазгах: данёс фільтрашам, што бачыў яе на нашай сцэне. „Нямецкая артыстка!” Ледзь выкараскалася з бяды. А я, пры дапамозе паслужлівых сведкаў, мог стаць не толькі нямецкім „артыстам”, але і „лагерфюрэрам”. Часам добра не мець сведкаў.

Дык без фізічных страт выйшаў я з усходнепрускай аперацыі, палегчы на сопках Маньчжурыі не даверыла камандаванне, без лішняй валтузні дабраўся дахаты. Паколькі расавы мутант беззваротна вывеў мяне з мройнага зачаравання тэатрам, не меў клопатаў з выбарам мірнай прафесіі. Горш атрымалася з другой, набытай у Кенігсбергу, слабасцю — дыверсіяй. Пасля вучобы намерыўся ўзарваць сацрэалізмам польскую літаратуру. Не здолеў — кінулі на беларускі палетак. А тут адны дыверсанты. Вайна „нашых” з „нашымі”. І кожны ў трыумфатары пхнецца. Усе гіганты, гавораць як з пастамента:

— Мая справа святая, я непераможны!

Скеміўшы, што ў імкліва зменлівым свеце час працуе не на мяне, што „наша-нашанскай” вайне не будзе канца, змірыўся я, пахіліўся ніц перад пераможцамі, зашыўся ў Пушчу і, як гэта і да мяне рабілі прыстойныя дыверсанты, узяўся за мемуары.

Кенігсбергская казка — апошняя ўспышка маёй дарожнай лампады. Цешуся, што не пагасла заўчасна. Мо на іншых вітках сустрэнемся.

Белавеж, 1999

1 Беластоцкая акруга.

2 — Хутчэй! Хутчэй!

3 — Палякі?

4 — Беларусы.

5 — О, Масква! Добра!

6 — Рускі — Масква — Таварыш!

7 — Міхась Харкевіч і Георгій Валкавыцкі, за мною!

8 — Сідар таксама!

9 — Налева!

10 — Стой!

11 — Добры дзень!

12 — Хутка вайна скончыцца.

13 — Гітлер разбіты!

14 — Прашу піва!

15 — Яснае? Цёмнае?

16 — Зразумелі?

17 Я так цябе ждала,

Чаму ты не прышоў?

Я пашла дахаты,

Бо з неба дождж ішоў.

18 іншаземцаў.

19 Ты!

20 — Прэч!

21 — Нямеччына! Нямеччына!

22 Заапарк.

23 Кланяюся!

24 Перакладчык.

25 Дабранач!

26 Толькі для немцаў.

27 — Поўны!

28 Паўночны вакзал.

29 Снеданне.

30 хлебам

31 Ідзем!

32 Жыве Гітлер!

33 Пачакай!

34 Усё праходзіць міма,

Усё прамінае...

35 Сын загінуў.

36 — Добры тытунь!

37 Клазет.

38 Усё гаўно!

39 — Цішэй, цішэй, Італія!

40 — Няма месца!

41 — Уперад!

42 есці.

43 Валкавыцкі, і ты тут?

44 — Уставаць!

45 Хворы!

46 Ясна?

47 — Калі вайна скончыцца?

48 — Рабіць, чалавеча!

49 — Я хворы.

50 — Здаровы, чалавеча!

51 проста!

52 Крэпасць Кенігсберг.

53 — Канец!