Міхась Шаховіч: Вада ў рэшаце

— Хай будзе, у гаспадарцы прыдасца, — падняў з зямлі Іван і схаваў у кішэнь. Прывітаўся з суседкаю, якая корпалася ў агародчыку, і звярнуў на свой. панадворак.

А Матрону як бы дынамітам падарвала. Кінула матыку — і файт дахаты.

— Іван нешта знайшоў! Якраз насупраць нашай хаты! Матычу я трускаўкі ў агародчыку, а ён ідзе вуліцай. Ды раптам — гоп, схіліўся, і ў кішэнь. Я прысела за плотам і гляджу між штыхеціны. Ён то мяне не бачыў, а я яго — добра. Азірнуўся наўкол, ці нікога няма, і подбегам на панадворак ды пад хлявы схаваўся. Бачыш! I то тут, каля нас! — кіпела перад мужам. — Найхутчэй наша Чубатая яйка згубіла. От, прахвостніца, седала не трымаецца! То ў крапіве ў Гаўрылянкі знясецца, то пасярэдзіне вуліцы згубіць. Не выйсці мне, дурной, ды не паглядзець... Напэўна яйка, якраз у жмені змясцілася.

— А ты глядзі, мо, сабака нешта ноччу вывалак? Падла аблезлае! Усё паразцягвае! У іншых дзесьці і сабакі, як сабакі — усё на свой панадворак цягнуць. Хведараў, вунь, два мяшкі ў буду прынёс! Гіцлю псяюху адвязу, — усхадзіўся і муж.

А Гаўрылянка, у крапіве якой Матроніна курка неслася, таксама не лыкам шытая. Заліпала ля клуні свайго Гаўрылу і давай размахіваць рукамі:

— Іван знайшоў штосьці! I то пад самым нашым плотам! Выганяю я Кірылавых гусей, каб іх халера падушыла, вунь, цэлы панадворак запаскудзілі, аж бачу, ён пайшоў. I спатайка — цап, пад палу, ды, як падкошаны ў свае вароты. Глядзі каб чагосьці нашыя дзеці не вынеслі... Я табе ўжо колькі разоў паўтарала — здымі дзягу, урэж ім, каб на ўсё жыццё запамяталі! Ты не! Цяпер — маеш. Добра табе так!

Жонка Кірылы ў той час якраз па торф ішла. Пачула размову, ды ў шпіхер да свайго.

— Ты бачыш?! Іван штосьці знайшоў! На вуліцы. Каля нас, дзе Гаўрылаў плот канчаецца. Такое доўгае, ледзь пад палу змясцілася. Няйначай шпень, што наша карова згубіла. Усюды мы яго абшукалі, а ён бачыш дзе быў! З цябе таксама разява добрая! Не, каб на вуліцу выглянуць, то лазіш па палях! А цяпер шыш табе аддасць. Хіба, што схадзіць да яго... Як ты думаеш?

Іван сядзеў, ды гузік да нагавіц прышываў, калі бачыць — Матрона ідзе, за ёю Гаўрылянка, а з заду Кірыліха трэпсае.

Іванка, а Іваначка! Ты нядаўна вуліцай ішоў. Ці не знайшоў ты часам яйка? Паскуда, а не курка — дзе ходзіць, там і знясе!

— Ну, што ў нас за дзеці? Усё з хаты павывалакаюць і пакінуць сярод вуліцы. Не знайшоў ты часам, Іванчык, нечага?

— А можа ты шпень наш знайшоў? Гаварыла я свайму дурню — прывяжы ты яго, як трэба, то яму, як гарохам аб сцяну. А ў гаспадарцы шпень патрэбны. Няма на чым каровы ўвязаць і хоч ты плач.

— У гаспадарцы яно ўсё прыдасца. Я, во, сёння, гузік знайшоў і думаю — глуповіна, але хай будзе. Прыходжу да хаты, зір — а ў нагавіцах якраз і не хапае. Дзе, здаецца, згубіў? Не знайшлі вы часам майго гузіка?

Жыў Ігнат са сваёй Ігнаціхай на ўскраіне. вёскі. Жонка за куры з суседзямі сварылася, а Ігнат думаў, як скупасць з яе выгнаць, культуры навучыць ды зажыць наканец па-чалавечы. Людзі тэлевізары маюць, а ў іх у хаце нават газеты няма. Ну і баба ў яго была — і на вёсцы, і ў дома жыць не давала.

— Каб на цябе канцы! — верашчыць на ўсёй панадворак. — Сядзіш ды япаўкай варон лапаеш, а вунь другая гуска з абскубаным крылом ходзіць!

— Бабо! Ты ж сама вырвала булачкі прымазваць...

— А каб цябе ў грабовую доску замазала! Я ж калі і вырвала, дык адно толькі, а тут, глянь, каб табе павылазілі...!

— Пагубіла. Проста, не падскубла ты іх

—А каб цябе дарэшты абскубла! Толькі і знаеш што жэрці ды брахаць! З таго пер’я ўжо цэлая падушка выйшла бы! О, я табе цяпер дам падушку! На падлозе, гад, спаць будзеш!

I гэтак кожны дзень — як не гусь, дык качка, калі не качка, дык курка, Надта ж скупая Ігнаціха была. Раз, як прадала на рынку курыцу і на пяць злоты менш чым суседка ўзяла, дык тры ночы спаць не магла, а днямі суседку лаяла на чым свет стаіць.

— Як тут бабу культуры навучыць? — за-думоўваўся Ігнат. — Суседзям лягчэй было б, і сам спакайней зажыў бы. Пайшоў, пагаварыў з суседам і назаўтра пачалося:

— Вунь Грышка трыста тысяч у каламотку выйграў, а ты толькі і знаеш люльку ў зубах трымаць. А каб падумаць, як мы жыць будзем — то не. Няўжо ж ты дурнейшы за яго?

— Чула ты, бабо, звон, ды не ведаеш, дзе ён. Не ў каламотку, а ў таталётку і не толькі Грышка, але і Іван.

— То як ведаеш, то чаго сядзіш, рукі пад задніцу падлажыўшы? Людзі грошы грабуць, а ён і пальцам не кіўне!