Владимир Домашевич - Трэці лішні

У абедзенны перапынак малады супрацоўнік выдавецтва Мікалай Васюк спяшаўся на спатканне. Здарылася так, што на суботніку ў падшэфным калгасе ён з першага позірку закахаўся ў адну дзяўчыну, як пасля высветлілася, студэнтку тэхнікума Веру Кавалёнак. У яго было некалькі выпадковых сустрэч з ёю, а перад ад’ездам у Мінск — студэнты яшчэ заставаліся ў калгасе — Мікалай убачыў яе зноў. Вера трымала на руках дзіця гаспадыні, у якой спынілася на кватэры.

Мікалай кіўнуў ёй пальцам, і праз хвіліну яна выбегла з хаты ў адной сукенцы і босая, хоць было ўжо даволі холадна. Ён пажартаваў спачатку наконт дзіцяці: ці не рана вучыцца гадаваць, на што яна адказала, смеючыся, што якраз пара. А пасля Мікалай спытаў яе адрас. Яна, доўга не думаючы, сказала, і ён абяцаў, зноў жартам, зайсці калі-небудзь у госці. Ён яшчэ не хацеў прызнацца сабе, што яна яму падабаецца, больш таго — што ён яе пакахаў.

I вось Мікалай хадзіў у другі канец горада раз і другі, і ні разу не застаў Веры. Яна займалася на другую змену. Нарэшце, напісаў ёй кароткае пісьмо, у якім прасіў сустрэцца.

Цяпер ён ехаў на ўмоўленае месца. Тралейбус, здавалася, ледзь цягнуўся, а прыпынкі былі доўгія, як асенняя ноч.

Ён чакаў Веру некалькі хвілін. Яна перамянілася — Мікалай першы раз бачыў яе ў бардовым асеннім паліто, у цёплай стракатай хустцы на русай галаве. Мікалай пайшоў ёй насустрач. Яна здалёк усміхнулася. Цеплынёй і ласкай павеяла ад гэтай простай дзявочай усмешкі.

— Добры дзень, Вера! — прамовіў Мікалай.— Я думаў, што ты не прыдзеш...

Некаторы момант яны пазіралі адно аднаму ў вочы, нібы стараліся прачытаць чужыя думкі.

Нарэшце, Мікалай узяў Веру за руку і сказаў:

— Зойдзем у скверык, пасядзім.

Яна згадзілася.

Пад нагамі ціха шапацелі кляновыя лісты, шчодра расквечаныя восенню. Здавалася, што яны яшчэ жывуць, саграваючы непрыветлівую зямлю сваім халодным лістападаўскім агнём.

Маладыя людзі зрабілі круг па скверыку і селі на лаўку. Мікалай распытваў яе, як жывецца, як ідзе вучоба, ці цягне дадому. Вера расказвала. Усяго паўгода, як яна ў горадзе, вучыцца ў статыстычным тэхнікуіме. У мінулым годзе скончыла дзесяцігодку, а цяпер — у асобнай групе са скарочаным тэрмінам навучання. Жыве ў сваёй стрыечнай сястры, якая тут замужам. Сястра раней працавала, а цяпер у яе дзеці...

Вера ўсміхнулася. Сумачку-чамаданчык яіна ўвесь час круціла ў руках, «кантуючы», і ўсё, што там было, перакочвалася з аднаго кутка ў другі.

— Пашкадуй ты гэтую пасудзіну,— сказаў Мікалай. Ён узяўся за ручку чамаданчыка і, дакрануўшыся да рукі дзяўчыны, адчуў, як лёгкі ток прабег па яго целе.

Вера падабалася яму ўсё больш і больш. Здавалася, ён бачыў дзяўчыну, якую даўно песціў у сваіх марах. Гэта быў яго ідэал, якога ён так доўга не мог знайсці. Маленькі, крыху кірпаты нос, ясныя, з дзіцячым бляскам сінія вочы, свежы твар, яшчэ не крануты адзнакай суровага жыцця... Яна нясмела апускала вочы пад яго напорыстым позіркам, а ён, яй зачараваны, глядзеў ёй у твар, гладзіў яе тонкія, з доўгімі гнуткімі пальцамі рукі. У грудзях Мікалая стала раптам горача, сэрца застукала мацней. Хацелася абняць яе, моцна прытуліць да сябе. Але вакол хадзілі людзі. Яны сурова пазіралі на маладую пару, якая знайшла час забаўляцца сярод белага дня на людным скверыку...

Так непрыкметна праляцела гадзіна. Дамовіліся сустрэцца аж у нядзелю, бо заняткі ў яе канчаліся вельмі позна. А быў толькі аўторак! Развіталіся на тралейбусным прыпынку. Яна моцна, па-мужчынску, адказала на яго поціск рукі. Падышоў тралейбус, пасажыры выстраіліся ў доўгую чаргу. Мікалай быў адным з апошніх. Ён азіраўся, шукаючы сярод шматлікіх пешаходаў бардовае паліто Веры, і паволі пасоўваўся наперад, пакуль не наступіў на нагу суседу. Той азірнуўся, суха бліснуўшы акулярамі.

— Вінават, прашу прабачэння,— паспешна прамовіў Мікалай і, шмарукчы нагамі па асфальце, больш асцярожна пачаў прабірацца да дзвярэй.

Ён нічуць не пакрыўдзіўся на пасажыра, які нават нічога не адказаў на прабачэнне. Ён тут жа забыўся пра гэта. На губах яго блукала ледзь прыкметная ўсмешка, перад ім, здаецца, як жывы, стаяў вобраз Веры, такі непаўторны і блізкі.

Дні праходзілі марудна, асабліва да шасці гадзін вечара. Карэктура надакучыла, усё часцей і часцей між радкоў бачыў Мікалай знаёмы твар. Тады радкі зусім расплыіваліся, вочы бачылі толькі літары, сэнс губляўся, не даходзячы да свядомасці.