Владимир Федосеенко - Віхры на скрыжаваннях

- Навошта яна нам? - здзівіліся хлопцы. - Мы ўсе вярхом.

- Ну, а ўзрыўчатку везці?

- На плечы возьмем, - сказаў Павел.

- Ух ты, сілач... З намі яшчэ партызанка будзе.

- Хто? Зіна? - ускрыкнуў Анатоль.

- Не, Валя.

- Дык павозка ёсць. Ты паедзеш вярхом на Міколавым кані, а я свайго асла запрагу, - гаварыў Анатоль.

- Ты ўжо на Вараным ездзі. Мне расказвалі, што ў цябе дзяўчына прыгожая з'явілася. А да прыгожай дзяўчыны на абы-якім кані не пад'едзеш. Хлопцы, давайце збірацца, хутка, хутка.

Толькі дыверсійная група пакінула лагер, як туды ўляцеў Шаблін у суправаджэнні разведчыка. Коні іх часта дыхалі, былі ўсе ў гразі. Шаблін саскочыў з сядла і загадаў разведчыку, каб той зараз жа паклікаў камандзіраў узводаў, Верабейчыка і дыверсанта Байкача.

Усе сабраліся, толькі не было Валодзі. Шаблін глянуў на разведчыка і са штучным выразам роздуму і дзелавітасці запытаў:

- Дзе Байкач?

- Ён зусім нядаўна паехаў з групай, - адказаў за свайго разведчыка Верабейчык.

- Вярнуць!

Разведчык прышпорыў каня і знік у гушчары ялін. А Шаблін усіх запрасіў да сябе ў зямлянку.

За столікам Зіна штосьці шыла. Муж глянуў, махнуў рукой, і жонка, нібы кот, ураз перабегла на нары.

Верабейчыку здалося, што ў зямлянцы надта цёмна, і ён сказаў:

- Што ты, Зіна, тут вочы псуеш. Так светла і добра на дварэ...

- Хопіць! - перабіў камандзір. - Я сам асабіста ездзіў правяраць сакрэтныя пасты і заўважыў, што паўз чыгунку з боку Шацілак у нашым напрамку рухаецца каля дваццаці гружаных нямецкіх фурманак. Салдат там мала, і едуць яны вельмі павольна. Мяркую, што рота з падтрымкай групы падрыўнікоў абоз захопіць.

- А навошта падрыўнікі, павозкі ўзрываць? - запытаў Верабейчык.

- У іх добрая зброя, - адказаў камандзір. - Засаду ж рабіць прапаную на ўскраіне вялікай паляны.

- На якой ускраіне, з нашага боку ці ад Шацілак? - зноў уклініўся камандзір разведкі.

- Зразумела, з таго, адкуль рухаюцца немцы. Прапусціць іх і біць ззаду, - гаварыў Шаблін.

- Таварыш камандзір! - усунуў галаву ў дзверы разведчык. - Вас можна на хвілінку?

Шаблін выйшаў. А Верабейчык пачаў размову з камандзірамі ўзводаў.

- Я думаю, таварышы, лепш за ўсё рабіць засаду не з таго боку, адкуль рухаецца вораг, а выпусціць яго на паляну, і тады біць у галаву. У такім выпадку ў нас адыход, ёсць тыл. А так тыл - паляна.

- Што тыл - паляна? Нам ніякія тылы не патрэбны. Я сам іду. Стройце ўзводы! - паказаў галаву з-за дзвярэй Шаблін.

- Дзе ж Байкач? - запытаў хтосьці.

Шаблін нібы не пачуў гэтага пытання, а толькі кінуў позірк на Зіну, якая ўзняла галаву і таксама хацела паслухаць, чаму не вярнуўся Валодзя. Камандзір не хацеў прызнацца, што той не падпарадкаваўся разведчыку без пісьмовага загаду. Хоць адначасова ён падумаў, што не вярнуўся Байкач зусім па іншай прычыне.

- Хутчэй пайшлі, хутчэй! - сказаў Шаблін.

Узводы адзін за другім пакрочылі наўпрасткі да паляны. Уздоўж калоны вярхом на кані скакаў Шаблін. Ён то заязджаў уперад, то цягнуўся па грузкім балоце ў хвасце.

Партызаны па дарозе перашэптваліся, хвалячы яго за тое, што ідзе ў бой разам з імі. Прысутнасць баявога камандзіра асабліва натхняла маладых байцоў.

Вось ідзе ў шарэнзе, увесь час наступаючы пярэдняму на ногі, светлавалосы, з блакітнымі вачамі юнак. Ён некалькі дзён назад прыйшоў з Дубраўкі са сваёй зброяй - абрэзам.

Шаблін звярнуў увагу на юнака і паклікаў яго да сябе.

- Ты з якога ўзвода?

- З трэцяга.

- А чаму без зброі?

- Іду, каб захапіць аўтамат ці хоць вінтоўку, - сказаў юнак і выцягнуў з-за пояса абрэз.

- А як цябе зваць?

- Юра.

- Добра, Юра, трымайся каля мяне, будзеш сувязным.

Нарэшце паляна. Рота спынілася, і Шаблін напаўголаса аддаў Пінчуку загад, куды ісці і дзе рабіць засаду. Сам павярнуў каня і паехаў цераз паляну. За ім натрухам бег юнак. Партызаны гуськом пакрочылі бліжэй да чыгуначнага насыпу. Там, метраў за сорак ад чыгункі, выступаў на паляну ражок хмызняку. Для засады месца даволі зручнае. З кустоў добра праглядаецца дарога, па якой едуць гітлераўцы.

Партызаны рассыпаліся і пачалі маскіравацца. Камандзір разведкі пайшоў наперад, каб паглядзець, ці далёка гітлераўцы. Абоз быў ужо метраў за чатырыста. Верабейчык хутка вярнуўся, прайшоў па размяшчэнні партызан і паведаміў, што сілы гітлераўцаў на чыгунцы зусім малыя, а гэта насцярожвае, што частка іх магла ісці ў абход.

Шаблін з сувязным былі ў лесе метраў на дзвесце ззаду роты. Камандзір роты непакоіўся, што не вызначыў пэўнага арыенціру, да якога павінна дайсці першая павозка, і толькі тады можна пачаць абстрэл. Ён цяпер прыблізна падлічваў, на якую адлегласць расцягнуцца дваццаць фурманак. Пакуль ён займаўся падлікамі, прыкідваў інтэрвалы паміж фурманкамі, з-за кустоў паказалася першая пара коней.