Уладзімір Караткевіч - Чазенія

Ён не спытаў, якая яна, тая праца, бо тады давялося б расказаць нейкую дробязь і пра сваю, а ён не любіў рабіць гэта, ды і не дужа мог.

– I дзе ж вы цяпер? Куды пойдзе гэты ваш катэр?

– Цяпер еду ў так званую "Тыгравую Падзь".

– Цікава, хто на каго там паляваць будзе? Вы на тыграў ці яны на вас?

Жанчына засмяялася:

– Тыграў там цяпер няма. Яны ў Суйфунскім. І паляваць на іх нельга, крыважэрны вы чалавек. Тыгры – харошыя. Яны цяпер панічна баяцца людзей, ніколі не нападаюць. Іх вельмі мала. Затое там, дзе яны ёсць, мядзведзяў з агнём не знойдзеш. А мядзведзь у нас – гэта самая шкода і ёсць. Іх многа. Вельмі многа. .

– Хто ж там у вас?

– Дзікія каты, мядзведзі, дзікі.

– Гэта што, назнарок?

– Ах, божа мой, кіньце! Гэта не вельмі ўдала. Ну, яшчэ харза, вялікая гэткая куніца, расамаха, кабарга, гарал, плямісты алень-кветка і шмат яшчэ чаго. Кампанія някепская.

– I далёка гэта?

– Далёка. Морам ісці трэба.

– Паходзім, – сказаў Будрыс.

З "Блакітнага Дуная", што стаяў на тым баку прыбярэжнай шашы, вывалілася трохі падпітая кампанія, замаячылі ў цемры агеньчыкі папярос, даляцелі занадта гучныя словы, смех.

– Трэба ісці, – сказала яна. – Бывайце.

– Я думаю, мне трэба вас правесці. Бачыце, якія веселуны! Пяніцелі акіянаў. Спіны ў мідзіях, увесь кіль вустрыцамі аброс. Пачынаюць плаванне ў "Залатым Рогу", прадзіраюцца праз "Прыбой" і "Лотас" і, урэшце, стаюць на мёртвы якар у "Блакітным Дунаі".

– Ну што ж, буду ўдзячна.

Яны мінулі кампанію – нехта здзіўлена свіснуў – і рушылі ўздоўж балюстрады ўніз.

– Я не баюся, – сказала яна. – Даводзілася бачыць і не такое. Тайга не жартуе. Але тут – гідка проста. Таму і дзякую.

– А я ў іншым сэнсе вас і не зразумеў.

Жанчына хораша ішла. Гэта не быў часты і дробны поступ гараджанкі. Гэта была плаўная і размераная, няспешная, эканомная і вельмі прыгожая хада чалавека, якому падоўгу і памногу даводзіцца хадзіць, які любіць і ўмее хадзіць. Здавалася б, няспешна, але вечарам за спіною семдзесят кіламетраў, і не страчана ані каліва лішняй энергіі, і можна скінуць цяжкі рукзак, і разбіваць лагер, і ежу варыць, і паліва запасіць.

Яму падабаліся такія людзі. Вось ідзе. Постаць ганарлівая, гожая, моцныя ногі цвёрда нясуць ладнае цела.

А твар ён разгледзеў толькі тады, калі яны трапілі ў святло з акон і ад ліхтароў. Дзіўна, ён амаль не памыліўся, уяўляючы, які ён. Але яшчэ больш дзіўна было тое, што знікла зменлівае святло, а чароўнасць і таямнічасць гэтага аблічча засталіся.

Вочы цёмна-сінія, валасы залацістыя. Але чароўнасць гэтага аблічча была не ў тым, не ў нейкай там прыгажосці або нават правільнасці рысаў, а ў той самай зменлівасці – выяўляецца, заўсёднай, – у цякучасці выразу, у тым, што мілая ўсмешка змяняла годную строгасць, а на яе месца прыходзіла амаль дзіцячая ўвага, каб саступіць у сваю чаргу хлапечай дзёрзкасці або дзявочай цёплай пакоры. Часам адзін такі стан нібы забываў, што яму трэба сысці, і заставаўся жыць у вачах або на вуснах у дзівосным, чароўным спалучэнні з наступным і процілеглым.

I яшчэ побач з гэтай зменлівасцю ва ўсёй яе істоце жыла і трыумфавала ў кожным руху, слове і позірку трывалая, жывая, маладая сіла жыцця.

– I не сумуеце?– спытаў ён.

– Пасля салюта на хвіліну стала сумна. А цяпер нават радасна. Паеду. Ужо ідзе на нераст сіма. З сопак відаць караблікі: лаўцы трапанга працуюць. Вось-вось горы стануць пярэстыя, як букеты. Ізюбр закрычыць. Ух, як ён трубіць! Аж страшна! I стронга серабрыцца ў ручаінах.

– Праўда, прыгожа... – сказаў ён, уявіўшы. – Слухайце, а туды ўсіх пускаюць?

– Усіх, хто не стане лавіць сіму і кусаць мядзведзяў за лыткі.

– Я, мабыць, не буду. Не ведаю яшчэ.

– Вы што, на самай справе? – Яна глядзела на яго нібы трохі насцярожана.

– А чаму не? Час у мяне ёсць.

– Я і казала: "Вось чалавек, які не спяшаецца".

Яго і сапраўды нібы асяніла раптоўная магчымасць і дазволенасць гэтага, свая нязвязанасць, свая поўная свабода. I раптоўнае, ад магчымасці гэтага, пачуццё радасці. Чаму б і не?! Вось узяць і паехаць. Наўрад ці дапаможа, але і не пашкодзіць. Усё ж перамена месца, глушыня, нетры... Ён яшчэ не бачыў тут першазданных нетраў. Можна было б паехаць і зараз, але гэта палічаць за нясціпласць, нетактоўнасць, дакучлівасць. Ды і сабрацца трэба.

"Не, паеду. Дальбог, паеду".

Жанчына, відаць, і на шэлег не паверыла ў сапраўднасць і нязменнасць яго рашэння.

– Хутка надумана. Хутка і раздумана.

– Як дабрацца ў Тыгравую?