— Не, брат, ты яшчэ смаркач.
Шурка ў адказ толькі шморгае носам і выцірае яго адубелым кулачком. I як гэта ён рукавіцы за-быўся?..
А тым часам пачаўся лес, — спачатку кусты на куп'і, пасля прылесак — бярозкі, дубкі, алешнік, елачкі, — быццам квактухі сядзяць. А сонца, сонца!..
— Во, заяц бег, — паказаў Косцік, калі яны звярнулі з дарогі на цаліну, у кусты.
— Дзе?
— Во сляды, бачыш, во! Гэта і гэта. Дзвюма ножкамі… Ці, праўда, чатырма.
I праўда: ад елачкі — заячыя сляды, быццам нехта, бегучы, папіраўся кіёчкам. Пасля пачаліся яліны, бярозы, алешнік, асіннік. Зрабілася зацішней, пацяплела. На ялінах, нагадваючы свечкі на каляднай ёлцы, віселі шышкі-таўкачыкі і залаціліся на сонцы. Нешта заварушылася ў зялёным іголлі, і на сонцы заіскрыўся, пасыпаўшыся, снежны пыл.
— Ціха-а, — шапнуў Косцік, — гэта вавёрка. Я крыкну, — от дзе пойдзе!..
Шурка і так маўчаў, утаропіўшыся, як кот на мышыны шэлест у саломе.
— Ага!.. — гукнуў з усёй моцы Косцік. Шурку ажно сцепанула. «Ага!» — ёкнула між дрэў глухое зімовае рэха. Прыціхла зноў, а на яліне ўсё ж такі нешта варушылася. У вершняку шушукала — гэта ветрык поўзаў па вяршынях. А так — ціхенька ўсё, толькі сінічкі: ці-сік, ці-сік…
— Ну, рэжма, Шурка, а то ты ўжо замёрз. Вось гэтую.
А гэта была бярозка — пярэстая, касатая, як і ўсе нашы бярозкі. Вакол яе — казіныя сляды і «боб».
— Што гэта, Косцік, хадзіла, — авечкі?
— Але, авечкі. Козы дзікія, сарны…
I чаго ён смяецца, гэты Косцік?.. А-а, нягоднік, таўхануў рукой бярозку, а сам хуценька нізка прыгорбіўся. Пякучы снежны пыл сыпануў з галля на Шурыка. I на твар і за шыю палез…
— Ы-ы! Косцік-хвосцік! Я скажу ма-а-ме-е, — захныкаў Шурка.
— Бачылі дурня, — лаецца ў лесе… Не плач, гэта ж добранька, сняжок. Бачыш, які ён блішчасты на сонцы…
Угаварыў малога, асцепаў, і пачалі рэзаць. I праўда: пілачка звонка шаргу-шаргу-шаргу, а на снег сыплюцца пілавіны. Яны пырскаюць і на рукі Шурыку і на твар, адна папала на вока і пячэ… Шурка змахнуў яе рукой і зноў шаргу-шаргу…
— Ты не віляй рукамі, не цісні! — злуецца Косцік. Шурка як мага стараецца не віляць, а ўсё роўна віляе. Шаргу-шаргу-шаргу…
— У-ух, як цяжка з табой! — уздыхае Косцік і садзіцца на нагу.
— Рукі мае памерзлі…— не вытрымаў Шурка.
— Памерзлі? Дык і я ж без рукавіцаў! Снегам вазьмі патры, як той дзядзька казаў. Або не, ты ж яшчэ малы. Вазьмі пабі аб плечы. Бачыў, як я рабіў?..
Шурка ўстае, адступаецца і размахвае адубелымі ручкамі…
— Ай-ей! — закрычаў ён і заплакаў.
— Што ты, што? — схапіўся Косцік.
— А во!
Гэта — другая бярозка. Шурка выцяўся аб яе запясцю і на дадатак зноў абсыпаўся пякучым снегам.
— А-а-а! — плакаў ён, трымаючыся за руку.
— Ты, Шурка, ты не плач, а то стражнік пачуе — дасць нам прачуханца…
— А-а-а!.. Не пайду табе больш у лес… нік-кол-лі-і!..
— I пілу забярэ… Ціха ты, разява! На ўвесь лес… Пачакай — я кончу адзін, а рука перастане. Ты толькі не крычы.
Шурка паслухаў Косціка і з моцпага «а-а-а» перайшоў на ціхенькае «ы-ы-ы». А ручка гэтак баліць, а пасля гэтак зайшла ад пары!..
Шаргу-шаргу-шаргу, — працавала піла. А пасля сталася самае прыгожае: бярозка пахілілася, Косцік папхнуў яе раз, і яшчэ, і яшчэ раз, і бярозка — крр-рах! — легла на снезе. I неяк раптам паменшала.
— Во табе як! — весела крыкнуў Косцік. — А гэтую дурніцу, што цябе, Шурка, выцяла, возьмем ды заўтра спусцім. Ты толькі не плач. Баліць яшчэ?
— Трош-кі,— хныкнуў малы астаткам жалю. Пакуль Косцік церабіў бярозку — Шурка глядзеў.
Рука перастала балець. I неяк шкада зрабілася, што па ўсім ужо і трэба дахаты…
— Косцік…
— Га?
— А мнажэй не будзем рэзаць?
— Больш — нашто? Заўтра. А цяпер борздзенька пойдзем. А то мы тут накрычалі, накрычалі…
Косцік ізноў падперазаўся пілой, узяў на плечы пярэсты бярозавы цялеж, і яны пайшлі па снезе ў той бок, дзе была вёска. Абы крануў тым ці тым канцом целяжа аб бярозку ці алешынку, — зверху зноў церушыўся снежны пыл, бліскучы і пякучы, бо сонца, сонца!..
…Недзе ў мястэчку Дварок стары багацей Пятрусь Грыб адвёў пазычанага каня і брыдзе цяпер цяжкімі валёнкамі па ўхабістай, заплямленай гноем дарозе дахаты. Лейзараваму каню — нішто сабе: дармавога сена наеўся, аўса прыгубіў… А Петрусю і не ікнецца нават, што тут яму якраз цяпер зладзеі зрэ-залі яшчэ адну бярозку…
Аб тым, што гэты лес «чужы», — «зладзеі» гэтыя зусім не думаюць. Ды вось яшчэ і дзядзька той казаў, што лес не чужы, а іхні, нават нейкі народны… Косцік думае толькі аб тым, што трэба асцерагац-ца, бо, як зловяць, — наб'юць. А Шурка нат і гэтага не думае. Ён ужо не баіцца снегу. Ён тралюе ўслед за Косцікам, разнімаючы рукамі галінкі і лапы. Снег сыплецца, ды ўжо не гэтак пячэ, а ручкі, бадай, і зусім не мерзнуць.
Читать дальше