Михаил Лермонтов - Princidino Mary

— Lotu, doktoro! — diris la kapitano.

La doktoro elpoŝigis arĝentan moneron kaj levis ĝin supren.

— Averso! — ekkriis Gruŝnickij haste, kiel homo, kiun subite vekis amika puŝo.

— Reverso! — mi diris.

La monero ekflirtis kaj falis kun tinto, ĉiuj sin ĵetis al ĝi.

— Vi estas feliĉa, — mi diris al Gruŝnickij, — vi pafos la unua! Sed memoru, ke se vi min ne mortigos, mi ne mistrafos — mi ĵuras per vorto de honesto.

Li ruĝiĝis; al li estis honte mortigi senarman homon; mi rigardis lin fikse; dum unu minuto ŝajnis al mi, ke li sin ĵetos al miaj piedoj, petegante pardonon, sed kiel eblos konfesi tiom malnoblan intrigon?.. Al li restis sola rimedo — pafi en aeron; mi estis certa, ke li pafos en aeron! La sola aĵo nur povis malhelpi: la penso, ke mi postulos la duan duelon.

— Tempo! — flustris al mi la doktoro, ŝirtirante la manikon, — se vi nun ne diros, ke ni scias pri iliaj intencoj, ĉio pereos. Rigardu, li jam ŝargas… se vi nenion diros, mi mem…

— Pro nenio en la mondo, doktoro! — mi respondis, retenante lin je brako. — Vi ĉion difektos; vi promesis al mi ne malhelpi… Kia estas via afero? Eble mi volas esti mortpafita…

Li rigardis min kun miro.

— Nu, tiam alia afero!… Sed ne plendu kontraŭ mi en la transa mondo…

Intertempe la kapitano ŝargis pistolojn, donis unu al Gruŝnickij, kun rideto flustrinte al li ion, la alian — al mi.

Mi stariĝis al la angulo de l’ placeto, firme apoginte min per maldekstra piedo kontraŭ ŝtono kaj klininte min iome antaŭen por ne renversiĝi malantaŭen en okazo de facila vundo.

Gruŝnickij stariĝis kontraŭ mi kaj laŭ la signo komencis levi la pistolon. Liaj genuoj tremis. Li celis rekte en mian frunton…

Neesprimebla furiozo ekbolis en mia brusto.

Subite li mallevis la tubon de l’ pistolo kaj paliĝinte kvazaŭ tolo, sin turnis al sia sekundanto.

— Mi ne povas, — li diris obtuze.

— Timulo! — respondis la kapitano.

Aŭdiĝis pafo. Kuglo gratis mian genuon. Nevole mi faris kelkajn paŝojn antaŭen por pli rapide foriĝi de la rando.

— Nu, mia kara Gruŝnickij, estas domaĝe, ke vi mistrafis! — diris la kapitano. — Nun estas via vico, stariĝu do! Komence brakumu min; ni jam ne intervidiĝos! — Ili ĉirkaŭprenis unu la alian; la kapitano apenaŭ povis sin deteni de rido. — Ne timu, — li aldonis ruze rigardante al Gruŝnickij, — ĉio estas bagatelo en la mondo!.. Providenco — sen senco, sorto — koka beko, kaj vivo — kopeko!

Post la tragedia frazo, dirita kun konvena graveco, li flanken iris al sia loko; Ivan Ignatjeviĉ ankaŭ brakumis Gruŝnickijon, kaj jen li restis sola vid-al-vide de mi. Mi ĝis nun penas klarigi al mi, kiaspeca sento bolis tiam en mia animo; ĝi estis amaro de ofendita memamo, kaj malestimo, kaj kolero naskiĝanta ĉe la penso, ke tiu homo, nun kun tia certeco, kun tia trankvila arogo rigardanta min, antaŭ du minutoj, sen risko de iu ajn danĝero por si, volis mortpafi min kiel hundon, ĉar vundite en la kruron iom pli forte, mi nepre falus de sur la roko.

Mi rigardis fikse en lian vizaĝon dum kelkaj minutoj, penante rimarki almenaŭ facilan signon de pento. Sed al mi ŝajnis, ke li retenis rideton.

— Mi konsilas al vi antaŭ la morto preĝi al dio, — mi diris al li tiam.

— Ne zorgu pri mia animo pli ol pri via propra. Mi petas nur pri unu aĵo: pafu pli rapide.

— Kaj vi ne rifuzas de via kalumnio? Ne petas mian pardonon?.. Pripensu bone: ĉu nenion diras al vi la konscienco?

— Sinjoro Peĉorin! — ekkriis la dragona kapitano, — vi estas ĉi tie ne por konfespreni, permesu al vi rimarki… Ni finu pli rapide; mishazarde iu povas veturi tra la fendego kaj rimarki nin.

— Bone. Doktoro, aliru al mi.

La doktoro alpaŝis. Kompatinda doktoro! Li estis pli pala ol Gruŝnickij antaŭ dek minutoj.

La sekvantajn vortojn mi prononcis intence kun paŭzoj, laŭte kaj klare, kiel oni prononcas mortan kondamnon:

— Doktoro, la sinjoroj, verŝajne pro hasto, forgesis meti kuglon en mian pistolon: mi petas ŝargi ĝin denove kaj tre bone!

— Ne povas esti! — kriis la kapitano: — ne povas esti! Mi ŝargis ambaŭ pistolojn, eble el la via la kuglo povis elruliĝi… Tio ne estas mia kulpo! Kaj vi ne rajtas reŝargi… neniun rajton… ĝi estas absolute kontraŭregula ago; mi ne permesas…

— Bone! — mi diris al la kapitano — se tiel, mi duelos kun vi laŭ la samaj kondiĉoj…

Li moderiĝis.

Gruŝnickij staris, mallevinte la kapon al la brusto, konfuzita kaj malserena.

— Lasu ilin! — li diris fine al la kapitano, kiu volis elŝiri la pistolon el manoj de l’ doktoro… — Ja vi mem scias, ke ili pravas.

Vane la kapitano faris al li diversajn signojn, Gruŝnickij ne volis eĉ rigardi.

Intertempe la doktoro ŝargis la pistolon kaj transdonis al mi.

Vidinte tion, la kapitano kraĉis kaj piedfrapis:

— Vi estas stultulo, mia kara, — li diris, — banala stultulo!.. Se vi jam konfidis al mi, do obeu min en ĉio… Do laŭmerite al vi! Mortaĉu, kvazaŭ muŝo… — Li forturnis sin kaj deirante grumblis: — Kaj tamen ĝi estas absolute kontraŭregula ago.

— Gruŝnickij! — mi diris, — ankoraŭ estas tempo; rezignu de via kalumnio, kaj mi pardonos al vi ĉion. Vi ne sukcesis min trompi kaj moki, kaj mia digno estas kontentigita; ni ja estis iam amikoj…

Lia vizaĝo eksplode ruĝiĝis, la okuloj ekbrilis.

— Pafu! — li respondis, — mi min malestimas kaj vin malamegas. Se vi ne mortpafos min, mi vin ponardos nokte el post angulo. Duope ni ne havas lokon surtere…

Mi pafis…

Kiam la fumo dissolviĝis, Gruŝnickij ne estis sur la placeto. Nur facila polva nubeto ankoraŭ kolonis ĉe la rando de l’ krutaĵo.

Ĉiuj ekkriis per unu voĉo.

— Finita la comedia! [36] [36] La komedio estas finita! (it.). — mi diris al la doktoro.

Li ne respondis kaj forturnis sin kun teruro.

Mi levetis la ŝultrojn kaj adiaŭis la sekundantojn de Gruŝnickij.

Descendante laŭ la vojeto, mi rimarkis inter rokfendoj la sangan kadavron de Gruŝnickij. Mi senvole fermis la okulojn.

Malliginte la ĉevalon, mi lasis ĝin paŝi hejmen. Sur mia koro kuŝis ŝtono. La suno ŝajnis al mi senbrila, ĝiaj radioj ne varmigis min.

Ne atingante la suburbon, mi turnis la ĉevalon dekstren laŭ la intermonto. Aspekto de homo estis al mi peniga: mi volis esti sola. Lasinte la bridojn, mallevinte la kapon sur la bruston, mi rajdis longe, fine mi trafis la lokon, tute al mi nekonatan; mi turnis la ĉevalon reen kaj komencis serĉi vojon; la suno jam subiris, kiam mi alrajdis Kislovodskon, turmentita sur turmentita ĉevalo.

Lakeo mia diris al mi, ke venis Verner, kaj donis al mi du leterojn: unu de li, la alian… de Vera.

Mi malfermis la unuan; ties enhavo estis la sekva:

«Ĉio estas aranĝita kiel eble plej bone: la korpo estas venigita en kripligita stato, la kuglo estas ekstraktita el la brusto. Ĉiuj estas certaj, ke la kaŭzo de l’ morto estas akcidento; nur la urba komandanto, al kiu verŝajne estas konata via kverelo, balancis la kapon, sed nenion diris. Kontraŭ vi estas neniuj pruvoj, kaj vi povas dormi trankvile… se vi povas… Adiaŭ…»

Mi longe ne decidiĝis malfermi la duan noton… Kion ŝi povis skribi al mi?.. Peza antaŭsento emociis mian animon.

Jen estas la letero, kies ĉiu vorto neforviŝeble gravuriĝis en mia memoro:

«Mi skribas al vi en plena certeco, ke ni neniam plu intervidiĝos. Antaŭ kelkaj jaroj, disiĝante, mi pensis same; sed la ĉielo bonvolis provekzameni min duafoje; mi ne eltenis la provon, mia malforta koro denove sklaviĝis al la konata voĉo… vi ne malestimas min pro tio, ĉu ne? La nuna letero estas samtempe adiaŭo kaj konfeso: mi estas devigita diri al vi ĉion, kio ariĝis en mia koro de la tempo, kiam ĝi vin amas. Mi ne akuzas vin — vi kondutis kun mi, kiel kondutus ĉiu viro: vi amis min kiel propraĵon, kiel fonton de ĝojoj, alarmoj kaj angoroj, alternantaj reciproke, sen kiuj la vivo estas enua kaj monotona. Mi tion komprenis komence… Sed vi estis malfeliĉa, kaj mi oferis min, esperante, ke iam vi aprezos mian oferon, ke iam vi komprenos mian profundan teneron, ne dependantan de iuj ajn kondiĉoj. Pasis multe da tempo de tiam: mi penetris en ĉiujn misterojn de animo via… kaj konvinkiĝis, ke ĝi estis vana espero. Amare estis al mi! Sed mia amo kunkreskis kun animo mia: ĝi malheliĝis, sed ne estingiĝis.