Array Лонг - Пастушыная гісторыя пра Дафніса і Хлою

А Псiхея, застаўшыся адна, праўда, злыя фурыi не пакiдалi яе ўвесь час i вельмi трывожылi, хвалюецца ў скрусе, як бурлiвае мора. I хоць настаўленне зроблена i душа непахiсная, усё ж, рыхтуючыся да злачынства, яна яшчэ вагаецца ў няўпэўненасцi, i супярэчлiвыя пачуццi адцягваюць яе ад благога ўчынку. Яна спяшаецца, адкладвае, адважваецца, дрыжыць, рашаецца, гневаецца i, нарэшце, у адным i тым жа целе ненавiдзiць пачвару i любiць мужа…

Але надыходзiў ужо вечар, i Псiхея паспешлiва рыхтуецца да бязбожнага злачынства. Вось i ноч прыйшла, з'явiўся муж i, аддаўшыся спярша любоўнаму змаганню, праз некаторы час упаў у глыбокi сон.

22. Тут Псiхея адольвае сваю слабасць i кволасць, збiраецца з сiламi i, дастаўшы свяцiльнiк i ўзяўшы ў рукi брытву, рашуча перамагае жаночую нясмеласць.

Але, як толькi ад адкрытага агню асвяцiлася таямнiца пасцелi, яна бачыць найдалiкатнейшае i найпрыгажэйшае за ўсе на свеце iстоты вiдовiшча, бачыць самога Купiдона, цудоўнага бога, якi спакойна адпачываў, ад выгляду якога ярчэй пачала свяцiць лямпа i мацней блiснула лязо святатацкай зброi…

I Псiхея, збянтэжаная ўбачаным, не можа авалодаць сабой, пакрываецца смяротнай бледнасцю i з трымценнем апускаецца на каленi, збiраючыся ўтапiць зброю ў сваiх грудзях. Яна i зрабiла б гэта, каб зброя ад страху перад гэтакiм злачынствам не выпала з яе дрыготкiх рук. Знясiленая, страцiўшы ўсякую надзею, чым больш углядаецца яна ў прыгажосць боскага твару, тым больш падбадзёрваецца. Вось бачыць яна залатую галаву з пышнымi, пахучымi ад амброзii валасамi, якiя акружаюць малочную шыю i ружовыя шчокi, глядзiць на прыгожа распушчаныя завiткi, што спускаюцца з патылiцы i з iлба. Ад незвычайна прамянiстага бляску твару аж закалыхалася святло ў лямпе. За плячамi лятаючага бога беллю кветкi рдзелi пёры, i хоць крылы былi ў супакоi, кончыкi кволых i тоненькiх пярынак неспакойна трапяталi. Усё цела было гладкiм i зiхатлiвым, так што Венера не магла каяцца, што пусцiла яго на свет. Каля пасцелi на падлозе ляжалi лук i калчан са стрэламi — благаслаўлёная зброя вялiкага бога.

23. Нястрымнае жаданне ахоплiвае Псiхею. З цiкавасцю глядзiць яна на мужава ўзбраенне, абмацвае яго, вымае з калчана адну стралу i кончыкам пальца прабуе вастрыню, але, зрабiўшы мацнейшы рух дрыготкiм суставам, глыбока наколвае сябе, аж на паверхнi скуры выступаюць кропелькi крывi. Такiм чынам, сама таго не ведаючы, загарэлася Псiхея каханнем да бога кахання. Распальваючыся ўсё большай i большай страсцю да бога страсцi, яна, поўная пажадлiвасцi, схiлiлася над iм i пачала паспешлiва абсыпаць яго гарачымi i доўгiмi пацалункамi, баючыся пры тым, каб не разбудзiць. I пакуль яна, ахопленая такой асалодай, не валодаючы сваiм розумам, хвалюецца, лямпа яе цi то ад здрады, цi з зайздрасцi, цi мо сама захацела дакрануцца i пацалаваць такое пышнае цела, пырскае з канца кнота гарачым алеем богу на правае плячо. Ох ты, нахабная i бязглуздая лямпа, прыслужнiца кахання! Ты апякла бога, якi сам з'яўляецца валадаром усяго агню! А стварыў цябе напэўна нейкi закаханы, каб даўжэй карыстацца прадметам сваiх жаданняў.

Апечаны бог ускочыў, i, убачыўшы парушанай прысягу, хутка вызвалiўся з жаночых абдымкаў i пацалункаў, i, не сказаўшы нi слова, узняўся ў паветра.

24. А Псiхея, як толькi ён уздымаўся, хапiлася абедзвюма рукамi за яго правую нагу, аднак, стамiўшыся вiсець у захмарных вышынях, звалiлася на зямлю. Закаханы бог не пакiдае яе ляжаць на зямлi, а, зляцеўшы на блiзкi кiпарыс, з яго высокай вяршынi ўсхвалявана гаворыць: "Гэта ж я, прастадушная Псiхея, насуперак волi сваёй мацi Венеры, якая загадала мне закахаць цябе ў сама нiкчэмнага, апошняга з смяротных i аддаць цябе замуж за бедняка, сам зрабiў легкадумна, але, знакамiты стралок, я сам сябе паранiў уласнай зброяй i зрабiў цябе сваёй жонкай цi ж для таго, каб ты палiчыла мяне пачварай i хацела брытвай адрэзаць галаву за тое, што ў ёй знаходзяцца гэтыя закаханыя ў цябе вочы. Я ж неаднойчы пераконваў цябе асцерагацца, заўсёды па-сяброўску ўгаворваў. Твае паважаныя дарадчыцы неўзабаве адкажуць мне за сваю пачварную выдумку, а цябе пакараю сваiм знiкненнем". I, закончыўшы гутарку, узняўся ў вышыню.

25. А Псiхея, распасцёртая на зямлi, сачыла, пакуль было даступна зроку, за палётам мужа, надрываючы сабе душу балючым галашэннем. Калi ж далечыня схавала з вачэй каханага, якi хутка адлятаў на крылах, рынулася да блiзкай ракi i кiнулася з берага ўнiз. Але сцiплая рака, несумненна, у гонар бога, якi мог нават ваду ўспалымняць, а таксама з боязi за свой лёс, зараз жа вынесла яе на сваёй хвалi на бераг, пакрыты зелянiнай i квеценню. А на другiм беразе якраз сядзеў вясковы бог Пан, абняўшы горную багiню Эхо, якую вучыў спяваць на розныя галасы. Паблiзу вады на шырокiм лузе падбрыквалi козачкi, скубучы прыбярэжную травiцу. Казлiны бог ласкава клiча стомленую ўсхваляваную Псiхею i дзеля таго, што яе гора было яму вядома, супакойвае ветлiвымi словамi: "Мiлая дзяўчынка, я вясковы жыхар, пасу статак, але дзякуючы сваёй глыбокай старасцi маю вялiкi вопыт. Дык вось, калi я мяркую правiльна, а гэта разумныя людзi называюць дарам прадбачання, дык твая няроўная хiсткая паходка, асаблiвая бледнасць, частыя ўздыхi, а галоўнае, твае заплаканыя вочы гавораць, што ты пакутуеш ад празмернага кахання. Паслухай мяне i старайся надалей сябе не губiць, кiнуўшыся ў ваду зноў або iншым спосабам самагубства. Пакiнь сум, адкiнь скруху i звярнiся са сваiмi малiтвамi да Купiдона, аднаго з найвялiкшых багоў. А паколькi ён юнак распешчаны i капрызны, дык пастарайся ласкай i ветлiвасцю выклiкаць да сябе яго прыхiльнасць".