Герман Гессе - Стэпавы воўк

Яшчэ да таго як закончыліся пакояў і астатнія перамовы, закончыўся мой перапынак на абед, і я мусіў вяртацца на службу. Я адкланяўся і пакінуў яго з цёткай. Увечары, калі я вярнуўся, яна сказала мне, што здала яму жытло і днямі ён перабярэцца, але прасіў не рэгістраваць яго ў паліцыі, бо ён, як што нездаровы, не пераносіць ніякіх фармальнасцяў, цяганіны па канцылярыях і так далей. Добра памятаю, як мяне гэта тады азадачыла і як я параіў цётцы не згаджацца на такую ўмову. Якраз страх перад паліцыяй у спалучэнні з усім нязвычным і чужым у вобразе нашага наведніка здаліся падазронымі. Я сказаў цётцы, што, маючы нейкую прычыннасць з зусім незнаёмым чалавекам, аніяк нельга патураць яму ў такім наогул дзіўным жаданні, выкананне якога можа пры пэўнай прыгодзе пацягнуць за сабою вельмі непрыемныя для яе, цёткі, наступствы. Але тут выявілася, што цётка ўжо падрадзілася выканаць ягоную ўмову і што яна наогул ужо зачараваная і ўпакораная абаяльнасцю незнаёмага, яна ж ніколі не пускала кватарантаў, калі не бачыла сабе магчымасці хоць якога людзкага, прыязнага, клапатліва-сваяцкага, дакладней нават - мацярынскага стаўлення да іх, чым многія ранейшыя жыльцы ахвотна і шчодра карысталіся. Так і атрымалася, што на першых тыднях я знаходзіў у новым жыльцы ўсялякія недахопы і пахібы, а цётка кожнага разу горача за яго заступалася.

Як што гэтая гісторыя з ухіленнем ад рэгістрацыі ў паліцыі мне не ўпадабалася, я хацеў, прынамсі, даведацца, што цётка высветліла пра незнаёмага, пра яго паходжанне і намеры. А яна ўжо сёе-тое і высветліла, хоць пасля майго абедняга перапынку ён затрымаўся ў яе зусім ненадоўга. Ён сказаў, што збіраецца перабыць у нашым горадзе некалькі месяцаў, пакарыстацца тутэйшымі бібліятэкамі і агледзець старажытнасці. Цётцы, вядома, не дужа пасаваў такі кароткі тэрмін, але сам жылец яўна прывабіў яе, нягледзячы на сваё даволі-такі дзіўнае з'яўленне. Карацей, пакоі былі здадзены. А мае пярэчанні запазніліся.

- А чаго гэта ён сказаў, што тут прыемна пахне? - спытаў я.

Тады цётка мая, у якое часам бывалі досыць удалыя здагадкі, сказала:

- А я гэта добра ведаю. У нас тут пахне чысцінёй, ахайнасцю і парадкам, ну і ўтульным, прыстойным жыццём, дзіва што гэта яму спадабалася. Бадай, ён не прывык да такога і мае ў гэтым патрэбу.

Што ж, падумаў я, вельмі нават магчыма.

- Аднак, - сказаў я, - калі ён не прывык да ўпарадкаванага і прыстойнага жыцця, дык што ж гэта будзе? Што ты рабіцьмеш, калі ён неахайны і ўсё тут спаскудзіць і вяртацьмецца ноччу п'яны?

- А гэта пабачым, - сказала яна і засмяялася, і я адчапіўся.

Мае страхі і праўда ж былі пустыя. Хоць кватарант зусім не вёў упарадкаванага і размеранага жыцця, ён не накідаў нам лішняга клопату і не нарабіў ніякай пашкоды, мы і дагэтуль любім успамінаць яго. Але ўнутрана, псіхалагічна, абаім нам, цётцы і мне, чалавек усё-такі вой як замінаў і быў вой які яшчэ лішні, і, калі казаць шчыра, я ад яго яшчэ да канца так і не вызваліўся. Часам ноччу ён сніцца мне, і я адчуваю, што ён, што нават сам факт існавання такога чалавека, па сутнасці, мне ўпоперак і трывожыць мяне, хоць я яго, недзе кажучы, проста-такі палюбіў.

Праз два дні фурман прывёз рэчы кватаранта, якога звалі Гары Галер. Вельмі прыгожы скураны чамадан прыемна ўразіў мяне, а вялікі пляскаты куфар указваў на ранейшыя далёкія падарожжы, - прынамсі, ён быў аблеплены пажаўцелымі ярлыкамі гатэляў і транспартных агенцтваў розных краін, нават заморскіх.

Потым з'явіўся і ён сам, і пачаўся той перыяд, калі я спакваля пачаў спазнаваць гэтага незвычайнага чалавека. Спачатку я нічога дзеля гэтага не рабіў. Хоць Галер зацікавіў мяне, як толькі я ўбачыў яго, першыя некалькі тыдняў я не зрабіў ніводнага кроку, каб сустрэцца з ім альбо пагутарыць. Але, мушу прызнацца, з самага пачатку крыху за ім назіраў, нават, калі яго не было дома, заходзіў у ягонае прыхілле і наогул трошкі шпіёніў за ім з простай цікаўнасці.

Пра знешні выгляд Стэпавага ваўка я ўжо сёе-тое сказаў. Ён несумненна і з першага позірку рабіў уражанне чалавека значнага, рэдкага, неабыяк і неабычым адоранага, твар яго быў адухоўлены, а вельмі тонкая і рухавая гульня яго рысаў выдавала цікавае, незвычайна пяшчотнае душэўнае жыццё. Калі ён, што здаралася не заўсёды, выходзіў у гутарцы з рамак умоўнасцяў і, нібыта вырваўшыся са сваёй адчужанасці, казаў што-небудзь асабіста ад сябе і сваімі словамі, нам заставалася толькі без адкладу падпарадкаваццца яму, ён думаў больш за іншых і ў духоўных пытаннях валодаў тою амаль халоднай дзелавітасцю, той дакладна прадуманай упэўненасцю, што ўласціва толькі людзям сапраўды адухоўленым, без ніякага славалюбства, без прэтэнзій на яркасць у пераконванні іншых альбо ў сваёй слушнасці.