Эрнест Хемингуэй - Стары чалавек і мора

На шнуры віселі жоўтыя водарасці, але стары чалавек ведаў, што гэта толькі затарможвае рух лодкі, і быў усцешаны. Гэта былі Затокскія водарасці, якія так свяціліся ўночы.

— Рыба, — сказаў ён, — я люблю цябе і вельмі шаную. Але я дакончу цябе раней, як скончыцца гэты дзень.

«Хочацца спадзявацца», — падумаў ён.

З поўначы невялікая птушка падляцела да лодкі.

Гэта была пяюка [26] Адна з амаль сотні відаў амерыканскіх пеўчых птушак, мае яркі колер. , і ляцела яна нізка над вадой.

Стары чалавек заўважыў, што тая вельмі знясіленая.

Птушка села на карму і адпачывала там. Потым яна мільганула над галавой старога чалавека, пераляцела на шнур, дзе пачувалася ўтульней.

— Колькі гадоў табе? — Стары чалавек спытаўся ў птушкі. — Гэта твая першая вандроўка?

Птушка глянула на яго. Яна была занадта зняможаная нават для таго, каб упэўніцца, ці трывалы шнур, і зыбалася на ім, моцна ўхапіўшыся за яго сваімі далікатнымі лапкамі.

— Ён тугі, — сказаў ёй стары чалавек. — Аж занадта. Нягожа быць такой стомленай пасля бязветранай начы. Што гэта сталася з птушкамі?

«Ястрабы, — падумаў ён, — тыя кіруюць у адкрытае мора наперарэз вам». Але ён нічога не сказаў пра тое птушцы, якая ўсё адно не змагла б зразумець яго, ды і сама досыць хутка даведаецца пра ястрабаў.

— Адпачні як след, пташка, — сказаў ён. — А потым ляці і выкарыстай свой шанц, як любы чалавек, альбо птах, альбо і рыба.

Яму рупіла размаўляць, бо спіна яго скалела ўночы і зараз сапраўды балела.

— Заставайся пакуль у маёй хаце, птушка, калі хочаш, — сказаў ён. — Шкода, што я не магу ўзняць ветразь і ўзяць цябе з сабою, цяпер, калі пачынае дзьмуць лёгкі брыз. Бо я тутака з сябрам.

Якраз тады рыбіна раптоўна рванулася, і стары чалавек зваліўся з ног на нос лодкі і мог бы ўпасці ў ваду, калі б не ўпёрся ў яго рукамі і не адпусціў шнур.

Птушка паляцела, калі шнур таргануўся, стары чалавек нават не бачыў, як яна пырхнула. Ён пільна абмацаў шнур праваю рукою і заўважыў, што з яе цячэ кроў.

— Значыцца, яго там чапіла, — сказаў ён уголас ды тузануў шнур ізноў: ці не ўдасца павярнуць марліна ў іншы бок? Але калі адчуў, што шнур напяты да мяжы трываласці, больш не цягнуў, трымаючы яго ў такім стане.

— Блага цяпер табе, рыба, — сказаў ён. — І мне, ведае Бог, таксама.

Ён азірнуўся, каб убачыць птушку, бо цяпер быў бы рады такому кампан'ёну. Але птушкі не было.

«Доўга ты тут не затрымалася, — падумаў чалавек. — Але табе будзе цяжэй там, куды ты ляціш, пакуль не дасягнеш берага. І як гэта я дазволіў рыбіне зрэзаць мяне адным хуткім рухам? Я, відаць, тупею. А можа, я пазіраў на птушачку ды разважаў пра яе. Цяпер буду звяртаць увагу толькі на сваю работу, і яшчэ я мушу з'есці тунца, каб потым не бракавала моцы».

— Як хацеў бы я, каб хлопчык быў тут і каб я меў трохі солі, — сказаў ён уголас.

Перасунуўшы цяжар шнура на левае плячо і асцярожна ўкленчыўшы, ён абмыў руку ў акіяне і трымаў яе, апушчаную ў ваду, больш за хвіліну, назіраючы, як цягнецца, знікае крывавы струменьчык і плынь раўнамерна абцякае яе. Лодка ж кіравалася далей.

— Ён замарудзіў свой рух, — сказаў стары чалавек.

Ён яшчэ не выймаў бы руку з салёнай вады, але баяўся, што рыба зноўку тузане, таму ён падняўся, моцна стаў на ногі і, узняўшы руку, патрымаў яе на сонцы. Гэта шнур пекануў па ёй. Рана была якраз у рабочай частцы рукі. Ён ведаў: рукі яшчэ спатрэбяцца, і яму зусім не хацелася быць параненым да пачатку змагання.

— А цяпер, — сказаў ён, калі яго рука высахла, — я павінен з'есці невялічкага тунца. Я магу дацягнуцца да яго бусаком і паесці тут, у камфорце.

Ён стаў на калені, намацаў бусаком тунца пад кармой і працягнуў да сябе, стараючыся не зачапіць скруткі шнуроў.

Трымаючы шнур левым плячом ізноў і абапіраючыся левай жа рукою аб дошкі борта, ён зняў тунца з кручка бусака, а бусак паклаў на ранейшае месца. Ён прыціснуў рыбу адным каленам і стаў нарэзваць вузкія кавалкі цёмна-чырвонага мяса ўдоўж ад патыліцы да хваста. Гэта былі клінаватыя кавалкі, і ён наразаў іх, пачаўшы ад хрыбта аж да краю жывата. Ён адрэзаў шэсць скрылікаў і расклаў на носе лодкі, выцер нож аб штаны, падняў банітаў шкілет за хвост ды шпурнуў за борт.

— Відаць, я не з'ем цэлы кавалак, — сказаў ён і паласнуў упоперак аднаго. Ён адчуваў усё тую ж напругу шнура, а левую руку звяло. Яна здранцвела сціскала цяжкі шнур, і ён з прыкрасцю глянуў на яе.

— Што гэта за рука, — сказаў ён. — Скурчвайся сабе, калі хочаш. Або вазьмі ды зрабіся кіпцюром. І хітрыкі табе не дапамогуць.