Чарльз Дыкенс - Олівер Твіст

Прайшло тыдні тры, а можа, месяц з таго часу, як Олівер пачаў жыць у трунара. Містэр і місіс Саўэрберы, зачыніўшы краму, вячэралі ў маленькай гасцёўні ў задняй частцы дома. І тут містэр Саўэрберы, колькі разоў выразна зірнуўшы на сваю жонку, сказаў:

— Мая дарагая...

Ён збіраўся сказаць нешта яшчэ, але місіс Саўэрберы кінула на яго такі непрыхільны позірк, што ён запнуўся.

— Ну? — з выклікам перапытала місіс Саўэрберы.

— Нічога, мая дарагая, нічога, — сказаў містэр Саўэрберы.

— Ах ты, вылюдак! — сказала місіс Саўэрберы.

— Не-не, мая дарагая, — ціхмяна азваўся містэр Саўэрберы. — Я падумаў, што ты не захочаш слухаць. Мая дарагая. Я толькі збіраўся сказаць...

— Ах, толькі не кажы, што ты збіраўся мне сказаць, — уставіла місіс Саўэрберы. — Я ж ніхто. Малю, не звяртайся да мяне па раду. Не хачу ведаць тваіх сакрэтаў.

Сказаўшы гэта, місіс Саўэрберы істэрычна засмяялася, што абяцала сур’ёзныя наступствы.

— Але ж, мая дарагая, — сказаў містэр Саўэрберы, — я толькі хацеў пачуць тваё меркаванне.

— Не, не пытайся ў мяне, — раздражнёна запярэчыла місіс Саўэрберы. — Пытайся ў каго-небудзь іншага.

Зноў пачуўся яе істэрычны смех, які надта спалохаў містэра Саўэрберы.

Такая надта распаўсюджаная і вельмі эфектыўная методыка ўзаемінаў у шлюбе. Містэр Саўэрберы адразу быў прымушаны як асаблівую міласць прасіць місіс Саўэрберы пра мажлівасць выказаць тое, што місіс Саўэрберы сама вельмі хацела пачуць. Пасля нядоўгай, з тры чвэрці гадзіны, спрэчкі дазвол быў міласціва дадзены.

— Гэта толькі ўсяго наконт малога Твіста, мая дарагая, — сказаў містэр Саўэрберы. — Ён вельмі паглядны хлопчык.

— Яно і не дзіва, бо есць ён як мае быць, — заўважыла лэдзі.

— У яго вельмі цікавы меланхалічны выраз твару, мая дарагая, — працягваў містэр Саўэрберы. — Ён быў бы выдатным нямым плакальшчыкам.

Місіс Саўэрберы здзіўлена паглядзела на мужа. Містэр Саўэрберы перахапіў позірк і, не чакаючы пярэчанняў з боку добрай лэдзі, працягваў:

— Я не маю на ўвазе сталую працу па пахаванні дарослых, а толькі пахаванне дзяцей. Гэта было б нешта новае і цікавае — мець нямога плакальшчыка адпаведнага росту і ўзросту. Можаш быць пэўная, эфект будзе самы бліскучы.

Місіс Саўэрберы, якая мела добры густ у справе пахавання, была ўражаная навізною ідэі, але выказаць гэта значыла ў існых абставінах прынізіць сваю годнасць, і таму яна досыць рэзка запытала, чаму такая відавочная ідэя не прыйшла містэру Саўэрберы ў галаву раней. Той зусім слушна вытлумачыў яе выпад як згоду на прапанову. На месцы было вырашана адразу пасвяціць Олівера ў таямніцы рамяства і ўзяць яго на пахаванне пры першай нагодзе.

Нагода не прымусіла сябе доўга чакаць. Наступным ранкам, праз паўгадзіны пасля снядання, у краму ўвайшоў містэр Бамбл. Прыпёршы сваю кульбу да прылаўка, ён дастаў вялікі скураны гаманец, адкуль выняў нейкую цыдулку і працягнуў яе містэру Саўэрберы.

— Так-так-так! — сказаў трунар, прабягаючы тэкст з прасветленым тварам. — Замова на дамавіну, га?

— Спярша на дамавіну, а потым на пахаванне за кошт прыхода, — адказаў містэр Бамбл, зашпільваючы раменьчык скуранога гаманца, гэткага ж таўсматага, як і яго ўладальнік.

— Бэйтан? — прамовіў трунар, пераводзячы пагляд з цыдулкі на містэра Бамбла. — Ніколі не чуў гэтага прозвішча.

— Упартыя людзі, містэр Саўэрберы, вельмі ўпартыя. Да таго ж, баюся, сэр, яшчэ і ганарыстыя.

— Ганарыстыя, кажаце? — усклікнуў трунар з пагардлівай усмешкай. — Ну, гэта ўжо занадта.

— О, гэта агідна, — адказаў кур’ер. — Амаральна гэта, вось!

— Так, — згадзіўся трунар.

— Мы даведаліся пра гэтую сям’ю толькі ўвечары тры дні таму, — сказаў кур’ер, — ды і тое, мы не даведаліся б нічога, калі б не жанчына, якая жыве ў адным з імі доме і якая звярнулася дзеля іх у прыходскі камітэт, каб прыслалі прыходскага лекара паглядзець жанчыну, бо ёй нібыта было вельмі кепска. Лекар якраз быў запрошаны на абед, але яго вучань, кемлівы хлапчына, адразу паслаў ім лекі ў бляшаначцы з-пад ваксы.

— Вось гэта аператыўнасць, — зазначыў трунар.

— І праўда, аператыўнасць! — адказаў кур’ер. — Але што ў выніку? Якія былі няўдзячныя паводзіны гэтых бунтаўшчыкоў, сэр? А як жа, муж прыслаў сказаць, што лекі не ад той хваробы, на якую хварэе яго жонка, і таму яна нібыта не будзе іх прымаць. Вы паслухайце, сказала, што не будзе прымаць, сэр! Добрыя, моцныя, гаючыя лекі, якія з добрым вынікам давалі ўсяго тыдзень таму двум ірландскім рабочым, аднаму вугальшчыку! Паслалі за так, у бляшаначцы з-пад ваксы — і ён пасылае перадаць, што яна не будзе іх прымаць, сэр.