Шолам-Алейхем - Песня песняў

І вось мы каля мастка.

Рачулка бяжыць, жабы квакаюць, і дошкі хістаюцца, разгойдваюцца, а Бузя дрыжыць.

— Ай, Бузя, ну, ты што… Чаго ты баішся, дурненькая? Трымайся за мяне альбо давай я цябе абдыму, я цябе — а ты мяне. Бачыш? От так, от так.

Скончыўся масток. А мы так усё і ідзём, абняўшыся, удваіх, толькі мы адны, па гэтым раі. Бузя трымаецца за мяне моцна, вельмі моцна. Яна маўчыць. Але мне здаецца, што яна гаворыць мне словамі з «Песні песняў»: «Ані лэдодзі вэдодзі лі — я твая, а ты мой…»

Лявада вялікая. Яна цягнецца без канца і краю. Яна пакрытая зялёнаю коўдраю. Яна пярэсціцца жоўценькімі рамонкамі. Яна расквечана чырвоненькімі гваздзічкамі. І такія тут пахі, найлепшыя водары ў цэлым свеце! І мы ідзём удваіх, абняўшыся, адны, і нікога, апроч нас дваіх, у гэтым раі няма.

— Шымек! — кажа мне Бузя, зазірае мне проста ў вочы і прысоўваецца да мяне яшчэ бліжэй. — Калі мы пачнём ірваць зелень на свята швуэс?

— Дзень яшчэ вялікі, дурненькая! — гавару я ёй, а сам палаю. Проста не ведаю, куды раней глядзець: ці на блакітную ярмолку неба, ці на зялёную коўдру шырокага поля, ці туды, дзе канчаецца свет і дзе неба сыходзіцца з зямлёю? А можа, мне зазірнуць найперш у ясны Бузін твар, у прыгожыя, вялікія Бузіны вочы, якія здаюцца мне глыбокімі, як неба, і задумлівымі, як ноч? Вочы ў яе заўсёды задумлівыя. Глыбокая маркота затаілася ў іх. Яны затуманеныя ціхім смуткам. Я ведаю яе маркоту, мне вядомы яе смутак. Вялікі боль носіць яна ў грудзях. Крыўду на сваю маці, што выйшла замуж за чужога тату і паехала ад яе назаўсёды, навекі — нібыта яна зрабілася ёй зусім чужая. Імя яе маці ў нашым доме ніхто не асмельваецца ўспамінаць, быццам у яе зусім і не было маці. За маму ёй — мая мама, за тату ёй — мой тата. І яны любяць яе, як сваё крэўнае дзіця, дрыжаць над ёю, выконваюць усё, чаго яе душа папросіць. Нішто не можа быць занадта дарагім для Бузі. Бузя сказала, што хоча ісці са мною нарваць зелені на свята швуэс (гэта я навёў яе на гэтую ідэю), дык тата адразу ж сказаў маме: «Як ты думаеш?» І пры гэтым ён зірнуў скрозь сярэбраныя акуляры і пагладзіў сярэбраныя ніці сваёй сярэбранай барады. І пайшла гаворка між татам і мамаю пра наш паход за горад па зелень на свята швуэс.

Тата: Што скажаш?

Мама: Што ты скажаш?

Тата: Дык адпусцім іх?

Мама: А чаму б нам іх і не адпусціць?

Тата: Хіба я кажу, што не?

Мама: А што ты кажаш?

Тата: Я толькі пытаюся, ці мы іх адпусцім?

Мама: А чаму б ім не пайсці?

І гэтак далей. Я ведаю, што ім муляе. Як не цэлых дваццаць разоў напамінае мне тата, а пасля таты яшчэ і мама, што там ёсць масток, а пад мастком вада, рэчка, рэчка, рэчка…

Мы, Бузя і я, даўно забыліся пра масток, пра ваду, пра рэчку. Мы імчымся па шырокай, раздольнай лявадзе, пад шырокім, вольным небам. Мы бяжым праз зялёнае поле, валімся і качаемся па духмянай траве. Мы ўстаём, падаем і качаемся зноў і зноў, а зелень да свята швуэс мы нават і не пачыналі збіраць. Я вяду Бузю ўздоўж і ўпоперак лявады. Я выхваляюся перад Бузяю сваімі ўладаннямі.

— Ты бачыш вунь тыя дрэвы? Ты бачыш вунь той пясок? Ты бачыш вунь той пагорак?

— І ўсё гэта — тваё?

Гэтак гаворыць мне Бузя, і вочы яе смяюцца. Мяне чапляе за жывое яе смех. Заўжды гэтая яе звычка смяяцца з мяне. Я надзімаюся і адыходжу крыху ў бок ад Бузі. Бузя адразу заўважае, што я зазлаваў. Яна заходзіць спераду, зазірае мне ў вочы і бярэ мяне за руку, гаворачы: «Шымек!..» Злосць адлятае прэч, і ўсё забыта. Я бяру яе за руку і вяду да майго пагорка, туды, дзе ўжо не адзін год люблю сядзець. Хачу — саджуся, хачу — уздымаюся з дапамогаю чароўнага слова і лячу, як арол, вышэй за хмары, над палямі і лясамі, над морамі і пусткамі…

Там, на пагорку, сядзім мы, Бузя і я (зелені да свята мы ўсё яшчэ не нарвалі), і расказваем казкі. Гэта значыць я расказваю, а яна слухае. Я расказваю ёй пра тое, што будзе з намі некалі, тады, калі я стану вялікім, і яна стане вялікая, і мы з ёю пабяромся… Тады мы праз чарадзейнае слова ўздымемся вышэй за хмары і абляцім увесь свет. Спярша мы пабываем ва ўсіх краінах, дзе бываў Аляксандр Македонскі… А пасля мы перанясёмся ў Зямлю Ізраілеву. Там мы пабудзем на ўсіх гарах бальзамічных, ва ўсіх вінаградніках, паўнюсенька панабіваем кішэні ражкамі, фігамі, фінікамі ды аліўкамі і паляцім адтуль яшчэ далей, далей… І кожнага разу мы будзем выкідваць розныя конікі, бо нас жа ніхто не будзе бачыць…