Fərman Kərimzadə - Xudafərin körpüsü

– Sən çox vacib iş görməlisən. Şeyx Heydərin işi bitməlidir. Yoxsa...

– İstəyirsən bütün nəslini yer üzündən sildir, mən razı. Özün bilirsən. Mən indi dünyanın ən xoşbəxtiyəm. Məni elə boş-boş məsələlərə qoşma. Qoy yaşayım.

Sultan Yaqub bər-bəzək arasındakı anasının qırışmış, sümüklü sifətini ifritə, cin, şəyatin şəklində gördü. Gözlərindən elə bil od çıxırdı. Qarabağ gözəlinə baxandan sonra hər şey ona kobud, yöndəmsiz, kifir görünürdü. Amma anasının gözləri onu bir anlığa özünə qaytardı.

– Nə olub sənə?

– Nə olub, nə olub?! Şeyx Heydər qayınatan Fərrux Yasarın hökmdar olduğu Şirvanı tutub, qalıb Dərbənd qalası. Sabah qoşun yığıb sənin üstünə gələcək. Onda taxt-tac da çıxacaq əlindən, hələ deməyəsən ilxıçı qızı da.

– Vermərəm, vermərəm, onun öz başı bədənindən ayrılmalıdır.

– Otur oğlum.

Sultan Yaqub oturdu. “Vermərəm, vermərəm” deyəndə o Qarabağ gözəlini nəzərdə tutmuşdu. Taxt-taca sahib olanda fikirləşmişdi ki, xoşbəxtlik gəlib çıxdı. İndiyə qədər də belə bilirdi. Amma bu gün o gözəli görəndən sonra hiss eləmişdi ki, onunla xoşbəxtlik arasında zəmin-asiman fərq var. Xoşbəxtlik elə bu gözələ sahib olmaqdır. Belə bir anda o, hökmranlıq verərdi əldən?

Bir az fikirləşəndən sonra yenə hökmdarlıq taxtına qayıtdı. Yenə gözünün qabağına yastıbaşlı, qara, haçadilli ilanlar gəldi. Onlar dörd bir tərəfdən bu taxta tərəf başlarını qaldırıb sürünürdülər. Amma taxta yaxınlaşanda hamısı qızıl ilan kimi quyruqları üstünə qalxdılar. Bir an da keçsə həmin ilanlar qızıl taxtın ayaqlarına dolaşacaqlar.

Fərrux Yasar onun qayınatası idi. Özü də hələ onun atasından da əvvəl taxta oturmuşdu. Siyasətin hər üzünü bilir. Onunla qohum olmaqda bir məqsəd güdmüşdü. Şirvan Dərbəndə qədər olan torpaqları tutub, əgər o tərəfdən qorxu olsa, qabaqda dayanacaq. Bir də Şirvanşahlar hələ heç kimin torpağına qoşun çıxarmayıblar. Həmişə öz başları öz işlərinə qarışıq olub.

Amma bu Şeyx Səfi nəsli öz işini biləndir. Bütün hökmdarların da sirləri onlardadır. Hər sarayda, hər bəylikdə, hər vilayətdə, bəlkə də hər evdə onların müridləri var. Bu müridlər gəlir və həmin sirləri də özləri ilə gətirirlər. Yaxşı ki, Ələmut ismayililəri kimi hərəkət eləmirlər. Onlar kimi başlasalar istədikləri hökmdarı oğurlayıb gətirərlər, xoşlarına gəlməyənlərin hamısını öldürərlər. İndi onlar Şirvan üstünə getdilər. Oranı tutsalar sakit duracaqlarmı? Yox. Onda Şirvan hər yerə əl-qol uzadacaq.

– Ana, qayınatam Süleyman Bicanoğlunu... Qoy bir qayınatam o birisinə köməyə getsin.

– Yaxşı fikir eləmisən, oğul. Bicanoğlu igid sərkərdədir, özünün də Şeyx Səfi nəslini görməyə gözü yoxdur.

O, qalxıb iri addımlarla otaqdan çıxdı. Taxt-tac salonuna getdi. Taxtda oturan kimi vəzirlə vəkil də onun yanında öz yerlərini tutdular.

– Tək vəzir qalsın. Özün də yaxına gəl.

Vəzir Zəkəriyyə Keçəçi hələ Uzun Həsənin vaxtından bu vəzifədə idi. Bir dəfə də olsun hökmdar onun məsləhətindən çıxmamış, yaxud onu cəzalandırmamışdı. Bu qoca, arıq vəzir sülalənin dirəklərindən biri idi. Uzun Həsən öləndə də vəsiyyət eləmişdi ki, onun oğlanları bu sədaqətli, ağıllı vəzirin sözünü eşitsin. Uzun Həsənin məşhur “Qanunnamə”sinin hazırlanmasında vəzir yaxından iştirak etmiş, onu bütün ölkədə tətbiq eləmişdi.

– Vəzir, Süleyman Bicanoğlu dörd-beş minlik qoşun götürüb Dərbənd qalasına getməlidir.

Vəzirin heç nədən xəbəri yox idi.

– Onda biz Şirvanşahla müqaviləni pozmuş olarıq.

– Özü tələb eləyir. Şeyx Heydər onunla vuruşmağa gedib.

Vəzir inanmadı.

– Sultani əzəm, Şeyx Heydər Çərkəzistana gedib. Fərrux Yasar onunla düşməndi. Bəlkə də Uzun Həsənin qohumları arasında narazılıq salmaq istəyir? Axı biz hər şeyin düzgünlüyünü öyrənməsək, belə addım atmağımız yerinə düşməz. Sonra gec olar, səhvimizi düzəldə bilmərik.

– Necə, Fərrux Yasar mənim qohumum deyil? Onun bacısı mənim əyalım deyil?

– Şeyx Heydər necə? O da bacınızın əridir. Həm də Ərdəbil ocağına düşmənçilik bizə xeyir gətirməz. Onların müridləri çoxdur.

– Bəlkə vəzir də onların mürididir?

Zəkəriyyə Keçəçi əlini döşünə qoydu.

– Sultani əzəm yaxşı bilir ki, mən şiyə deyil, sünniyəm, hənəfiyəm. Onlarla mənim heç bir əlaqəm yoxdur. Rəhmətlik Uzun Həsən deyərdi ki, bu ocağın gücü mənə bəllidir, ona görə də onlarla qohumluq telləri qurmuşam. Əbu Səidlə qarşılaşanda Şeyx Heydər, onun müridləri olmasa bu günkü Ağqoyunlu dövləti də olmazdı. Məni dar ağacına çəkdirsəniz də mən onun üstünə qoşun göndərməyin tərəfdarı deyiləm.

– Sən gördüyün dövranlar keçib, vəzir. Şeyx Heydər indi şahlıq, sultanlıq həvəsinə düşüb. Belə olmasa bu qədər qoşun yığıb onları silahlandırmazdı. Qocalmısan vəzir, ürəyin yumşalıb.

Vəzir yenə əlini döşünə qoyub baş əydi.

– Ola bilər. Qocalıq bədbəxtliyin başlanğıcıdı. Ancaq mən yenə öz fikrimdə qalıram. Həm də Şeyx Heydərin getməyinə icazə vermisən.

– Vəzir, get. Məsləhət qurtardı. Mən xacalət çəkirəm ki, bir dərvişə bacımızı vermişik. Onun hökmü verilib. Şeyx Heydər məhv olmalıdır. O baş nə qədər ki, sağdır onun içində nə qədər nəqşələr çəkiləcək.

Vəzir baş əydi, fikirli-fikirli çıxıb getdi. Cavan Sultanı öz fikrindən döndərə bilməmişdi.

Süleyman Bicanoğlunun gətirdiyi dörd minlik qoşun Fərrux Yasarın bundan da çox qoşunu ilə birləşdi. Oradan Dərbəndin üstünə getdilər. Neçə vaxtdan bəri Şeyx Heydərin müridləri Dəmir qapı Dərbəndi mühasirəyə almışdılar. Mühasirə də o vaxt başlamışdı ki, müridləri keçib getməyə qoymamışdılar.

Qalanı almaq, bürcləri dağıtmaq üçün müridlərdə mancanaqlar, divar deşən alətlər yox idi. Qalanın müdafiəçilərini aclıqla təslim olmağa məcbur eləməkdən başqa elə bir yol yox idi. Dərbənddə hələ xeyli yemək və su vardı. Onlar tükənənə qədər kömək gəlib çıxa bilərdi.

Bu kömək Heydər gözlədiyindən gec gəldi. Qala təslim olmaq istədiyi gün bürclərdə uzaqdan toz qalxdığını gördülər. Qalada təslim olmaq istəməyənlərin sevinc nidaları müridlərin təəccübünə səbəb oldu. Onlar da toz dumanını gördülər.

Şeyx Heydər bir dəstə müridi qabağa göndərdi ki, görsün kimlərdi gələn. Onları Süleyman Bicanoğlunun yanına gətirdilər.

Qırx-qırx beş yaşlı bu sərkərdə atın üstündə oturub gələn elçiləri dinlədi. Sonra onların başındakı qırmızı börkləri göstərib:

– Məni bir başa salın görüm siz kimsiniz?

– Biz qızılbaşlarıq.

– Qızılbaş, – deyə Süleyman Bicanoğlu gülümsədi. Qızıl xəzinədə olar. Kəsilsin o qızıl başlar.

Bir anın içində beş nəfər elçinin qırmızı börklü başları nizələrə keçirildi.

Şeyx Heydər gördü ki, bu qoşunla vuruşmaqdan başqa çarə qalmayıb. Amma burada döyüşə girmək ona qələbə gətirə bilməzdi. Müridlərin hamısını Dərbəndin mühasirəsindən çıxardı. Dağlarla üzü Şamaxıya tərəf yol aldı. Elə bir yerdə o döyüşə girmək istəyirdi ki, üstünlük onun tərəfində olsun. Amma Süleyman Bicanoğlu da təcrübəli sərkərdə idi. Uzun Həsən Otluqbellidə Fateh Sultan Məhəmmədə qalib gəldiyi döyüşdə iştirak eləmiş, igidlik göstərmişdi. O, başa düşdü ki, Şeyx Heydər müridləri dağlara aparmaqda məqsədi döyüşdən qaçmaqdı. O, vaxt qazanır. Müridlər tə’qibdən qurtarsalar, sonra elə bir yer tapıb onlarla döyüşə girəcəkdir ki, orada Şirvanşahla Ağqoyunlu sərkərdəsinə heç nə kömək edə bilməyəcək. Şeyx Heydərin müridləri onların əsgərlərindən daha möhkəm, daha iradəli idi. Onu öldürə bilərsən, amma qaçmağa məcbur eləyə bilməzsən.