Сергей Пясецкий - БАГАМ НОЧЫ РОЎНЫЯ

Я ўжо прызвычаіўся да сваёй новай ролі і свайго выгляду. А часам, «са сьлязьмі ўдзячнасьці на вачах», сапраўды пачуваюся дзіцем, што смокча грудзі савецкай мамы-камуны. Нічога, што грудзі гэтыя вельмі няхлюйныя і шчуплыя, а матуля мае мноства фаварытаў, якім удаецца высмактаць зь яе болей. У мяне іншыя мэты, таму мне і аблізвацца салодка.

Некалькі разоў я хацеў пайсьці да Брагіных, аднак вырашыў адкласьці гэта дакуль, пакуль маё становішча не стабілізуецца. Пазьней нечакана заяўлюся туды, і калі пакойчык у спадарыні Жарскай будзе вольны, здыму яго. Пакуль далей жыву ў Данеўскай. Пасьля той «першамайскай» ночы жывём мы вельмі добра. Яна мяне ні ў чым не абмяжоўвае, ні аб чым не распытвае. Яна вельмі тактоўная і разумная. Зусім не навязваецца, але я ведаю, што яна сапраўды мяне любіць. Хацела вучыць мяне палітэканоміі, але я адмовіўся, спаслаўшыся на нястачу часу і цікавасьці да такіх рэчаў.

Купіў дзьве пары вайсковай бялізны, коўдру, падушку і шмат розных дробязяў. Гэта будзе багаж, зь якім я пераеду да спадарыні Жарскай. Іначай мой прыезд выглядаў бы трохі дзіўна, а я не хачу ўзбуджаць ніякіх падазрэньняў.

Учора вечарам пайшоў на кватэру Юзафа Двалінскага, але засьпеў там іншую сям’ю. Даведаўся, што Двалінскія ў пачатку красавіка пераехалі ў вёску. Я б вельмі хацеў пабачыць спадарыню Ядвігу, але ня ведаю, як яе знайсьці. Зрэшты, і часу на гэта няма. Цяпер чакаю зьяўленьня Антона. Тады мая сытуацыя канчаткова праясьніцца.

Маё цяперашняе становішча падаецца мне дзіўным. Падумаць толькі, што я распачаў усю гэтую гісторыю зь легалізацыяй у Саветах адно дзеля Лізкі. Бо трэба прызнаць праўду — думка пра яе была рухавіком маіх апошніх учынкаў. А можа, гэта — каханьне? Сапраўднае каханьне. Я сапраўды не магу гэтага патлумачыць. Ведаю, што ўвесь час думаю пра яе і прагну яе. Іншыя раманы мінаюць, не пакідаючы заўважных сьлядоў. А гэты запоўніў сабой усё. Мяркую, што насамрэч каханая жанчына можа замяніць мужчыну ўсіх іншых жанчын і захапіць яго сапраўды цалкам. Мяркую так, прадчуваю, але ня ведаю гэтага дакладна, бо маё пачуцьцё да Лізкі пакуль мне самому да канца няяснае. Гэта нейкая туга, летуценьне, боль. І калі б ня воля, якая дыктуе мне, што рабіць, я б туды ўжо пайшоў. Але мушу моцна трымаць сябе ў руках і рабіць усё згодна з разьлікам. Я пераканаўся, што нельга сабе ні ў чым рабіць патураньня, бо праз гэта слабне і гібее характар. А я мушу, нягледзячы ні на што, быць гаспадаром сябе. Іначай я б ня здолеў добра працаваць.

Я часьцяком разважаю пра тое, у колькі розных гульняў я гуляю, колькі роляў выконваю. Тыя людзі, якія мяне ведаюць, маюць пра мяне гранічна супярэчныя ўяўленьні. Ніна Андрэеўна думае, што я — непрактычны хлопец, па вушы закаханы ў тэхніку. Старкоў думае, што я — здольны халодны нягоднік, гатовы дзеля кар’еры прадаць нават найбліжэйшых сяброў. Новыя таварышы, тэхнікі, думаюць, што я шчыры, добры хлапчына. Брагіны думаюць рознае, але ўсе яны памыляюцца. Афіцэры на мяжы думаюць, што я звар’яцелы сьмяротнік, які фанатычна любіць Польшчу і сьлепа ненавідзіць бальшавікоў. Начальства з выведкі думае, што я няўрымсьлівы авантурыст, які працуе дзеля прагі ўражаньняў, лёгкага заробку і каб дакучаць бальшавікам за зазнаныя ад іх крыўды. Калегі з выведкі думаюць па-рознаму, але ўсе мяне любяць і бязьмежна мне давяраюць. Усе гэтыя людзі — ад Ніны Андрэеўны пачынаючы — са свайго пункту гледжаньня — маюць рацыю… А што я пра сябе думаю? Гэта найскладанейшае пытаньне. Але пастараюся адказаць сьмела, шчыра, не зважаючы на амбіцыі. Здаецца мне, што я ўсяго толькі легкадумнае, шчырае дзіця, шалёна прагнае да жыцьця і гульні. Перадусім чароўнай, нязвыклай гульні, якая паглынае цалкам.

Пішучы пра тое, што пра мяне думаюць розныя людзі, зь якімі я маю дачыненьні, я зьбіраўся напісаць яшчэ пра адну катэгорыю людзей — кантрабандыстаў. Аднак з пэўных прычынаў не хачу закранаць гэтай тэмы. А цікава, што падумаюць пра мяне тыя людзі, якія гэтыя старонкі прачытаюць? Мабыць, што я — вар’ят. Можа, таксама ня надта далёка ад праўды. Але галоўнае, сябры, што я не дурны. А калі ўвесь час раблю глупствы, то мне так падабаецца, не зважаючы на тое, ці гэта падабаецца іншым.

Менск, 8 траўня 1923 г.

Сёньня маё першае дзяжурства. Я прыйшоў на зьмену Карнеўскай. Пры канцы яна дапамагла мне запісаць у журнал «групы» акумулятараў і пайшла. Застаўшыся адзін, я адчуў нешта накшталт гордасьці. Я — гаспадар такога важнага аддзелу, як акумулятарная. У маіх руках лёс усіх лініяў сувязі. Адным рухам магу ўсё спыніць. Самі ўявіце: прыемна ж, будучы супрацоўнікам выведкі сваёй дзяржавы, адказваць за спраўнае дзеяньне камунікацыйных нэрваў ворага.