Клаус Манн - Мэфіста. Раман аб адной кар'еры

А Нікалета ў дзень прэм'еры атрымала такую тэлеграму ад Мардэра:

"Патрабую каб ты неадкладна прыехала крп забараняю табе прастытуявацца на памосце крп маё мужчынскае самалюбства пратэстуе супроць твайго прыніжэння крп дысцыплінаваная жанчына абавязана безумоўна падпарадкоўвацца геніяльнаму мужчыну які намераны падняць яе да сябе крп чакаю цябе заўтра на вакзале крп у гэтай рашаючай сітуацыі тваё непаслушэнства пад любой адгаворкай будзе мець наступствам разрыў са мною — сусветным сумленнем кск Тэафіл."

Нікалета ўладарным жэстам адпусціла некалькіх танцоўшчыц, якія зайшлі да яе павіншаваць з поспехам. Яна патэлефанавала Гёфгену і скупа растлумачыла яму, што праз гадзіну ад'язджае ў Паўднёвую Германію. Гендрык спытаўся, ці трэба разумець гэта за жарт, ці не звар'яцела яна. Яна суха патлумачыла: ні тое, ні другое. Проста яна адмаўляецца ад ангажэментy і наогул ад артыстычнай кар'еры. Ролю ў французскай п'есе пра прастытутку можна перадаць любой іншай актрысе. Рахэль Морэнвіц напэўна ведае яе напамяць. А ёй, Нікалеце, у свеце важна толькі адно: каханне Тэафіла Мардэра.

Ад жаху ў Гендрыка аж голас прапаў, ён прамармытаў:

— Ты захварэла. Я зараз прыеду да цябе на таксі.

Праз дзесяць хвілін яны з Барбарай ужо стаялі ў пакоі Нікалеты, якая пакавала чамаданы.

Высакародны, нервовы твар Барбары пабялеў, як сцяна, да якое яна прыхілілася. Барбара маўчала; Нікалета маўчала; Гендрык гаварыў. Спачатку ён кпіў, пасля перайшоў да мальбы, нарэшце пачаў пагражаць і шалець.

— У цябе ж кантракт! Ты будзеш плаціць няўстойку.

Нікалета ціха, але з уласцівай ёй выразнасцю адрэзала:

— Наўрад ці ў гера Кроге будзе ахвота ўвязвацца ў працэс з Тэафілам Мардэрам за правы на маю пярсону.

Гендрык пачаў заклікаць яе да розуму:

— Твая кар'ера пойдзе на глум. Ніводзін тэатр у свеце цябе ўжо не ангажыруе.

А яна на гэта:

— Я ўжо сказала, што з найвялікшай радасцю адмаўляюся ад кар'еры. Тое, што я атрымліваю ўзамен, у тысячу разоў каштоўней, значней і цудоўней.

Голас яе ўжо страціў рэзкасць. Хутчэй ён зрабіўся меладычным ад стрыманай радасці. Гендрык не мог схаваць, як ён уражаны. Гэтая дзяўчына рабілася ўсё больш загадкавай. Няўжо існуюць жарсці, каб так забіралі ўсяго чалавека цалкам, што ён аж ахвяруе кар'ерай, якая абяцае так многа? Гендрыку не хапала фантазіі ўявіць сабе пачуцці, да якіх не дарасло ягонае сэрца. Жарсці, якія ён ведаў, заўсёды былі на карысць ягонай кар'еры. Ён ніколі не дазваляў ім шкодзіць кар'еры, а тым больш, барані божа, ламаць яе.

— І ўсё дзеля гэтага нахабнага прарока, — сказаў ён нарэшце.

Нікалета выпрасталася, падняла нос і прашыпела:

— Забараняю табе гаварыць такім тонам пра самага вялікага з усіх, хто сёння жыве на зямлі, пра майго жаніха.

Гендрык стомлена ўсміхнуўся і выцер пот з твару.

— Ну што ж, — сказаў ён, — давядзецца пра ўсё паведаміць небараку Кроге.

Пакуль ён тэлефанаваў у Мастацкі тэатр, Барбара першы раз загаварыла, і голас яе быццам прабіваўся праз флёр жалобы.

— Значыцца, ты збіраешся за яго замуж? — спыталася Барбара.

— Дзіва што, калі толькі ён мяне такyю возьме! — злавесна вясёла, не глянуўшы на сяброўку, адрэзала Нікалета.

Барбара сказала:

— Ён на трыццаць гадоў за цябе старэйшы. Ён табе за бацьку можа быць.

— А і тое праўда, — сказала Нікалета, і ў яе прыгожых вачах успыхнула полымя вар'яцтва. — Ён мне ўсё адно, што бацька. У ім я зноў знайшла страчанага. Як усё адно праз нейкі цуд аднавіліся ранейшыя повязі.

Барбара заклінала:

— Ён жа хворы чалавек.

Нікалета горда ўзняла галаву і адказала:

— Гэта высокая хвароба генія.

Барбара толькі застагнала ў адказ:

— О Божа, о Божа мой, — і засланіла твар рукамі.

Калі праз чвэрць гадзіны ўвайшлі Оскар Х. Кроге, дырэктар Шміц і фраў фон Гэрцфэльд, Нікалета ўжо спакавала ўсе свае кyфэркі і стаяла ў вестыбюлі гатэля, чакаючы машыну, каб ехаць на вакзал.

Шміц, які раптоўна страціў мяккасць у голасе, дзіка крычаў, пагражаючы паліцыяй і арыштам; Оскар Х. Кроге шыпеў, як стары кот, а Нікалета адбівалася, як драпежня птушка. Фраў фон Гэрцфэльд спрабавала апеляваць да яе розуму, але пранозлівая пагарда і ледзяны пафас Нікалеты змусілі яе замоўкнуць. Усе гаварылі наперабой: Шміц скардзіўся, што ўсе білеты прададзены, Кроге гаварыў пра недахоп мастакоўскай адказнасці і чалавечай прыстойнасці, а Гэрцфэльд ахарактарызавала паводзіны Нікалеты як пошлую істэрыку, дарэчную, бадай, ва ўзросце палавога сталення. Барбара непрыкметна пакінула гатэль. Нікалета з'ехала, не развітаўшыся з ёю.