Клаус Манн - Мэфіста. Раман аб адной кар'еры

Нікалета захацела жыць у гатэлі.

— Не пераношy мяшчанскага духу ў доме гэтай Мёнкебэрг! — заявіла яна горда і нервова.

Барбара прымірэнча сказала, што консуліха па-свойму мілая і дэкаратыўная асоба.

— У кожным разе, я ладжу з ёю выдатна, — дадала яна.

Фраў Мёнкебэрг падарыла ёй на ўлазіны двух кацянят — чорнага і белага, і як магла, старалася дагадзіць ім.

— Я вельмі радая, дзіця маё, бачыць вас у сябе, — бажылася пажылая дама новай жыліцы. — Мы ж людзі аднаго кола.

Фраў консуліха, дачка універсітэцкага прафесара, у маладосці ведала Брукнера, калі той яшчэ быў прыват-дацэнтам у Гайдэльбэргу. Яна запрашала Барбару да сябе ўгору на гарбатy.

Нікалета змрочна кпіла з таго, што Барбара прымае гэтыя запрашэнні. Яна ж, у сваю чаргу, прымала ў сябе ў гатэлі акрабатаў з вар'етэ, танцоўшчыкаў і какотак — Гендрык дрыжаў ад думкі, што ў гэтую арыгінальную кампанію магла з недарэчнай, але зусім не выключанай выпадковасці трапіць і Джульета, прынцэса Тэбаб. З якою радасцю прыняла б у сябе фройляйн фон Нібур Чорную Венеру! Яна ж надта ганарылася сваім снабізмам.

— Людзі, якіх мой бацька палічыў бы вартымі сваёй дружбы, неблагія і мне, — казала яна, высока падняўшы галаву, кожнаму, хто згаджаўся выслухаць гэтыя тырады.

Зрэшты, нельга адмаўляць, што гэтым часам Нікалета была ў бліскучай форме. Усё ў ёй, здавалася, напружылася, напялося; усё ў ёй ззяла, спакушала, іскрылася, быццам яна была зараджана электрычнасцю. Яшчэ пераможней, чым звычайна, яна насіла адважную юную галаву з пукатым лобам, вялікім сагнутым носам, яркімі вуснамі, бліскучымі зубамі. Большасць мужчын з трупы Мастацкага тэатра ўжо па вушы ў яе закахаліся. Моц лаялася і плакала, бо Петэрсэн зноў не валодаў сабою і рассупоніўся — ён не мог адмовіць сабе ў прыемнасці запрасіць Нікалету на неверагодна дарагую вячэру ў гатэль "Атлантык". Прычына на дрэнны настрой была і ў Морэнвіц, якая прывыкла служыць распрыгожаму Банэці эрзацам непрыступнай маленькай Ангелікі, а цяпер яе інфернальная абаяльнасць выціснулася больш вострай, сапраўднай і моцнай чароўнасцю гэтай Нікалеты. І што сэнсу ў тым, што памкнёная да мэтаў Рахэль мазала губы ў чорна-фіялетавы колер, ужо нічога не пакінула ад сваіх брывоў і курыла даўжэзныя цыгарэты "Вірджынія", хоць ад іх ёй млосна рабілася? Нікалета пырскала кашэчымі вачыма і гіпнатычна ўводзіла ў кожнага перакананнасць, быццам у яе цудоўныя ногі — як тыя індыйскія казачнны гіпнатызёры, якім удаецца пераканаць зачараваных слухачоў, што яны перанесеныя туды, дзе паветра сіняе, дзе растуць пальмы і па дрэвах скачуць жывыя малпы.

Хоць Оскар Х. Кроге, па сутнасці, трываць не мог фройляйн фон Нібур, ён па настойлівай парадзе свайго сябра Шміца, які сцвярджаў, што публіцы "такое" падабаецца, прапанаваў ёй галоўную ролю ў першай восеньскай прэм'еры: у французскім баевіку Нікалета іграла трагічную даму з паўсвету, якую ў канцы трэцяга акта забівае адзін яе любоўнік. Маладога забойцу меўся іграць Банэці, чый твар, на якім была пыха і агіда, выдатна пасаваў да ролі. Суцянёра са знешнасцю віднага гера, а, па сутнасці, гнюснага тыпа іграў Гёфген. А фраў фон Гэрцфэльд, якая пераклала і апрацавала п'есу, была за рэжысёра.

— У гэтай п'есцы вы будзеце мець большы поспех, чым у "Кнорке", — прарочыла яна Нікалеце, якою па-мацярынску апекавалася з таго часу, як пачала раўнаваць Гендрыка.

— Па сутнасці, і я так думаю, — холадна адрэзала Нікалета. — Гамбург яшчэ не ведаў такога поспеху.

— Цьху-цьху, каб не сурочыць. Але я пэўны, мы пакажам п'есу сама мала трыццаць разоў падрад, — выскаляўся Шміц, прымхліва пастукваючы па дрэве.

Калі заслона ўпала, у зале паднялася бура, Нібур выклікалі і выклікалі — публіка хацела на біс яшчэ раз паглядзець сцэну смерці. Яно і праўда, крыкі і жэсты Нікалеты, калі Рольф Банэці падняў на яе рэвальвер, ашаламлялі. Грыміць стрэл, трагічная куртызанка падае, выкручваецца ўсім целам, крычыць, гаворыць даўжэзны маналог, асыпаючы раўнівага каханка ў прыватнасці і ўсіх мужчын наогул самымі горкімі і пераканаўчымі папрокамі; яна моліцца; зноў крычыць; канае.

На раніцу прэса хорам хваліла Нікалету. Усе газеты пагаджаліся, што гэта велізарнае, неверагоднае дасягненне. "Нікалета фон Нібур на парозе вялікай кар'еры!" — загаловак на першай паласе дзённай і самай папулярнай гамбургскай газеты. Такі самы змест быў і ў рэцэнзіях, дасланых у берлінскія газеты. Каля касы Мастацкага з раніцы выцягнyліся даўжэзныя чэргі, якіх Гамбург не бачыў yжо каторы год. На наступныя пяць паказаў эфектнай драмы пра прастытутку ўсе білеты былі распрададзеныя ўмомант.