Tadeusz , właśc. Pan Tadeusz – epopeja Adama Mickiewicza. [przypis edytorski]
Wojna , właśc. Padół łez (Wojna) – cykl 11 obrazów Artura Grottgera (1837–1867). [przypis edytorski]
Rok Polski , właśc. Rok polski w życiu, tradycji i pieśni – zbiór materiałów literackich i etnograficznych autorstwa folklorysty Zygmunta Glogera (1845–1910). [przypis edytorski]
Piał kogucik kukuryku – początek wierszyka dla dzieci autorstwa Stanisława Jachowicza (1796–1857). „Piał kogucik: kukuryku!/ Wstawaj rano, mój chłopczyku./ A chłopczyk się ze snu budzi,/ Patrzy…. dużo chodzi ludzi;/ Więc się szybko zrywa z łóżka,/ By nie uszedł za leniuszka;/ I rzekł: za twe kukuryku/ Dziękuję ci koguciku”. [przypis edytorski]
Powrót taty – ballada Adama Mickiewicza z tomu Ballady i romanse . [przypis edytorski]
sachar (ros.) – cukier, lody sprzedawane na ulicy. [przypis edytorski]
chleb świętojański – karob, szarańczyn strąkowy, strąki wiecznie zielonego drzewa uprawianego w krajach śródziemnomorskich. [przypis edytorski]
marka (daw.) – znaczek pocztowy. [przypis edytorski]
Rinaldini, Rinaldo – bohater popularnych opowiadań dla młodzieży. Pierwowzór postaci został stworzony przez niem. pisarza Christiana Augusta Vulpiusa (1762–1827). [przypis edytorski]
palant – gra, w której uczestnicy podzieleni na dwie drużyny podbijają kijem małą piłkę gumową (wódz był nazywany „matką”, a szeregowi gracze „młodszymi bachorami”). [przypis edytorski]
welocyped – rower z przednim kołem dużym, a małym tylnym. [przypis edytorski]
bąk a. cyga, fryga – wydrążona kula na pręciku, wokół którego okręcony był sznurek. Bąka wprawiało się w nagły ruch, odciągając sznurek. Zabawa polegała na tym, żeby nie dopuścić do zatrzymania bączka, podtrzymując ruch biczykiem lub kijkiem. [przypis edytorski]
róża od Torunia – zabawa w kółku, osoba w środku była różą, w odpowiednim momencie piosenki dzieci zaczynały tańczyć, a róża wybierała kolejną osobę do kółka. [przypis edytorski]
poszła panna po ziele – popularna piosenka ludowa, do której dzieci tańczą w parach. [przypis edytorski]
was? (niem.) – co? [przypis edytorski]
funt – dawna jednostka wagi. [przypis edytorski]
szubienica – zabawa w krzyżyk i kółko, przegrywający rysuje kawałek szubienicy, przegrywa ten, kto pierwszy wyrysuje szubienicę w całości. [przypis edytorski]
cetno i licho – zabawa polegająca na zgadywaniu, czy przedmioty schowane w dłoni są w liczbie parzystej (cetno) czy nieparzystej (licho). [przypis edytorski]
panopticum (łac.) – gabinet osobliwości. [przypis edytorski]
Andersen, Hans Christian (1805–1875) – duński poeta i pisarz, autor słynnych baśni. [przypis edytorski]
suszka – przedmiot do osuszania papieru z atramentu. [przypis edytorski]
hic, haec, hoc (łac.) – ten, ta, to. [przypis edytorski]
is, ea, id (łac.) – który, która, które. [przypis edytorski]
fero, tuli, latum, ferre (łac.) – nieść, formy podstawowe czasownika. [przypis edytorski]
korek (gw.) – korepetytor. [przypis edytorski]
Kuba Rozpruwacz – pseudonim nadany zabójcy londyńskich prostytutek, jego tożsamość nie została ustalona. [przypis edytorski]
laubzega – przyrząd do cięcia, wyrzynarka. [przypis edytorski]
funda – fundowanie. [przypis edytorski]
makagiga – ciastko z miodu maku i migdałów. [przypis edytorski]
Kraszewski, Józef Ignacy (1812–1887) – polski pisarz, publicysta, historyk i działacz społeczny. [przypis edytorski]
viribus unitis (łac.) – jak jeden mąż. [przypis edytorski]
perpetuum mobile (łac.) – mechanizm, który raz uruchomiony, działałby zawsze. [przypis edytorski]
Belmont, Leo , właśc. Leopold Blumental (1865–1941) – polski pisarz, eseista i tłumacz. Autor powieści W wieku nerwowym (1888) kreującej postać dekadenta. [przypis edytorski]
Jeske-Choiński, Teodor (1854–1920) – powieściopisarz, krytyk literacki i teatralny. Stłumione iskry: opowieść z 1886 to historia rodziny mieszanej, prusko-polskiej, w której dochodzi do konfliktów na tle narodowościowym. [przypis edytorski]
Podróż naokoło Księżyca – powieść pt.: Autour de la Lune Juliusza Verne'a (1828–1905), fr. pisarza uważanego za jednego z prekursorów fantastyki naukowej. Po polsku ukazała się pod takim tytułem w 1870 r. [przypis edytorski]
Ruszczyc, Ferdynand (1870–1936) – polski malarz, rysownik i ilustrator, reprezentant symbolizmu. Do jego najsłynniejszych dzieł należy obraz pt.: Ziemia z 1898 r. przedstawiający chłopa orzącego pole. [przypis edytorski]
Dygasiński, Adolf (1839–1902) – powieściopisarz i pedagog, a także prywatny nauczyciel. Przedstawiciel naturalizmu polskiego. Autor m.in. noweli Psia dola . [przypis edytorski]
cyrkuł – posterunek policji w zaborze rosyjskim. [przypis edytorski]
filister – człowiek bez wyższych potrzeb, ograniczony, mieszczuch. [przypis edytorski]
Nieszczęsny, kto częściami do mogiły wrastał – słowa Starca z Widowiska , cz. I Dziadów Adama Mickiewicza. [przypis edytorski]
Szczepanowski, Stanisław (1846–1900) – przemysłowiec, innowator (branża naftowa), działacz społeczny i publicysta. Usiadł na ławie oskarżonych, gdy Galicyjska Kasa Oszczędnościowa, finansująca jego działalność, ogłosiła upadłość. [przypis edytorski]
fonograf – przyrząd odtwarzający głos, poprzednik gramofonu. [przypis edytorski]
Rozbicki, Soter Antoni (1823–1876) – polski humorysta i facecjonista, do którego przylgnęła łatka grafomana. [przypis edytorski]
Żuławski, Jerzy (1874–1915) – autor młodopolski, prekursor fantastyki naukowej w Polsce, katastrofista. [przypis edytorski]
Читать дальше