— Вядома, помню, — сказаў я, плачучы яшчэ больш. — Як ты можаш пытацца пра гэта? Цi ж ты можаш падумаць, што я хоць пра што-небудзь забыўся?
— Так, я ведаю, — сказаў Джанатан, пагладзiўшы мяне зноў па шчацэ.
Потым ён сказаў:
— Дык, можа быць, мы скочым яшчэ раз. Унiз, у цяснiну, вунь на той лужок.
— Але тады мы памром, — сказаў я. — А мы трапiм у Наджылiму?
— Так, ты можаш быць у гэтым упэўнены, — адказаў Джанатан. — Як толькi мы прызямлiмся, мы ўбачым святло Наджылiмы. Мы ўбачым ранiшняе святло над далiнамi Наджылiмы. Так, таму што там зараз ранiца.
— Ха, ха, мы можам скочыць адразу ў Наджылiму, — засмяяўся я. Упершыню за доўгi час засмяяўся.
— Так, адразу ў Наджылiму, — сказаў Джанатан. — Як толькi мы прызямлiмся, мы ўбачым сцяжынку ў Яблыневую Далiну якраз перад намi. Грым i Ф'ялар будуць чакаць нас там. Нам застанецца толькi сесцi на iх i ехаць.
— I ты не будзеш паралiзаваны? — усё не верыў я.
— Не, я буду свабодны ад варажбiцтва i шчаслiвы, як нiхто на свеце. I ты, Сухарык, ты таксама будзеш шчаслiвы. Сцяжынка ў Яблыневую Далiну вядзе праз лес. Уяўляеш, як будзе здорава ехаць праз лес у промнях ранiшняга сонца?
— Добра, — я зноў засмяяўся.
— I мы не будзем спяшацца, — працягваў Джанатан. — Мы зможам пакупацца ў якiм-небудзь маленькiм возеры, калi захочам. Але ўсё-такi мы трапiм да Мацiяса к таму часу, як ён згатуе суп.
— Як рады ён будзе, што мы з'явiмся, — сказаў я. Але раптам мне як ударыла ў галаву. Грым i Ф'ялар — як мог падумаць Джанатан, што мы зможам узяць iх з сабой у Наджылiму!
— Чаму ты гаворыш, што яны нас чакаюць? Яны ж спяць тут?
— Яны не спяць, Сухарык. Яны мёртвыя. Ад агню Катлы. А тое, што ты бачыш тут, гэта толькi iх абалонкi. Павер мне, Грым i Ф'ялар ужо ўнiзе на сцяжынцы ў Наджылiме i чакаюць нас.
— Тады давай спяшацца, — сказаў я. — Каб яны не чакалi так доўга...
Але Джанатан паглядзеў на мяне i ўсмiхнуўся.
— Я зусiм не магу спяшацца, — сказаў ён. — Я ж не магу зрушыцца з месца.
I тады я зразумеў, што я павiнен зрабiць.
— Джанатан, — сказаў я. — Я пасаджу цябе на спiну. Калiсьцi ты гэта рабiў для мяне, цяпер я гэта зраблю для цябе. Гэта будзе справядлiва!
— Так, гэта справядлiва, — згадзiўся Джанатан. — Але цi хопiць у цябе смеласцi, Сухарык Львiнае Сэрца?
Я падышоў да краю стромы i паглядзеў унiз. Было ўжо вельмi цёмна, i я ледзь-ледзь разгледзеў лужок. Ён быў так далёка, што ў мяне перахапiла дыханне. Калi мы скочым туды, то мы дакладна трапiм у Наджылiму — абодва. Нiкому не трэба будзе заставацца тут, каб тужыць, плакаць i баяцца ўсяго.
Але гэта не нам трэба было скакаць. Скакаць трэба было мне. Джанатан гаварыў, што ў Наджылiму цяжка трапiць. Як я адважуся, як я пераадолею свой страх?
"Калi я не асмелюся зараз, — падумаў я, — я проста маленькая дрэнь, i я заўсёды не буду нiчым, акрамя як маленькая дрэнь, убоства".
— Я гатовы, — сказаў я Джанатану.
— Смялей, маленькi Сухарык, — падбадзёрыў мяне ён. — Што ж, давай паспрабуем.
— Давай, толькi яшчэ крыху пасядзiм тут з табой, — прапанаваў я яму.
— Толькi нядоўга, — згадзiўся Джанатан.
— Пакуль не стане зусiм цёмна, каб я нiчога не бачыў, — сказаў я.
I так я сядзеў побач з iм, трымаючы яго руку, i адчуваў, якi ён дужы i добры i што нiчога страшнага не будзе, пакуль ён побач са мной.
Потым ноч i непраглядная цемра апусцiлiся на Наджыялу, на горы, схавалi раку i зямлю, а я стаяў на краю цяснiны з Джанатанам, якi моцна абняў мяне за шыю, i адчуваў, як ён дыхае мне ў вуха. Ён дыхаў зусiм спакойна, ён не быў падобны на мяне... Джанатан, мой брат, чаму я не такi смелы, як ты?
Унiзе ўжо нiчога не было вiдно, але я ведаў — што там; мне неабходна было зрабiць адзiн толькi крок у цемру, i ўсё скончыцца. Усё скончыцца вельмi хутка.
— Сухарык Львiнае Сэрца, — загаварыў Джанатан. — Ты баiшся?
— Не... Так, я баюся. Але я гэта зраблю, Джанатан. Я скочу зараз... зараз... Я нiколi не буду баяцца. Нiколi не буду ба...
О Наджылiма! Так, Джанатан, так, я бачу святло! Я бачу святло!