Джейн Веркор - Маўчанне мора (на белорусском языке)

- У суседнiм з нашым маёнтку, - гаварыў Эбрэнак, - жыве дзяўчына, вельмi прыгожая i лагодная. Мой бацька быў бы шчаслiвы, калi б я ажанiўся з ёю. Калi ён памёр, мы былi амаль заручаныя, нам нават дазвалялi гуляць удваiх i падоўгу.

Пляменнiца парвала нiтку. Ён спынiўся. Вушка было надта маленькае, i дзяўчына доўга не магла ўцягнуць нiтку ў iголку.

- Аднойчы мы гулялi з ёю ў лесе. Хараство было незвычайнае: зайцы, вавёркi, птушкi, усялякiя краскi - нарцысы, гiяцынты, амарылiсы... Ад радасцi яна расчырванелася. "Я шчаслiвая, Вернер! Як я люблю гэтыя боскiя дарункi!.."

Я таксама быў шчаслiвы. Мы прылеглi на моху сярод папарацi i моўчкi любавалiся лесам. Раптам яна закрычала: "Маленькая дрэнь, брыдкi камар, ён укусiў мяне ў падбародак! - Пасля ўзмахнула рукою. - Я злавiла аднаго, Вернер! Глядзiце, як я зараз яго пакараю! Я адарву яму ножкi - адну, цяпер другую..." - i зрабiла гэта... На шчасце, у яе было багата жанiхоў. Сумленне мяне не мучыла. З таго часу я пачаў баяцца нямецкiх дзяўчат.

Ён задуменна паглядзеў на свае далонi i сказаў:

- Такiя ж i нашы палiтыкi. Вось чаму я нiколi не хацеў лезцi ў палiтыку, нягледзячы на маiх таварышаў, якiя ў лiстах заклiкалi мяне далучыцца да iх гуртаванняў. Не, я заўсёды быў дамаседам. Вядома, гэта не павялiчвала поспеху маёй музыкi, але што такое поспех у параўнаннi са спакойным сумленнем?! Я перакананы, што мае сябры змагаюцца разам з фюрэрам за самыя вялiкiя i высакародныя iдэi. Але ж я перакананы i ў тым, што яны здольныя адрываць камарам ножкi. Так заўсёды ў немцаў, калi яны застаюцца ў поўнай адзiноце: тады гэта проста непазбежна. А хто больш адзiнокi, як не людзi, што становяцца гаспадарамi зямлi? На шчасце, цяпер яны ўжо не адзiнокiя: яны ў Францыi. Гэта краiна iх вылечыць. I скажу вам: немцы гэта ведаюць. Велiч i чысцiня Францыi будуць iм лекамi.

Ён пайшоў да дзвярэй i цiха сказаў, нiбыта сабе:

- На гэта патрэбная любоў...

Ён спынiўся на iмгненне i азiрнуўся. Паглядзеў на пляменнiцу, якая схiлiлася над вязаннем, на яе кволую, бледную шыю з завiткамi валасоў колеру цёмнага чырвонага дрэва, спакойна i рашуча дадаў:

- ...Любоў, якая падзяляецца.

Пасля адвярнуўся i, зачыняючы дзверы, сказаў як звычайна:

- Дабранач.

Насталi доўгiя веснавыя днi. Цяпер афiцэр прыходзiў да нас, калi ўжо дагарала сонца. Як i зiмою, ён насiў шэрыя фланелевыя штаны, але куртку змянiў на лягчэйшую вязаную, а швэдар - на кашулю з адкрытым каўняром. Аднойчы вечарам ён сышоў унiз з кнiжкаю ў руках, трымаючы палец мiж старонак. На твары ў яго была радасная ўсмешка, як у чалавека, што смакуе наперад задавальненне, якое ён з кiмсьцi зараз падзелiць.

- Я прынёс гэта вам. Старонка з "Макбета". Божа! Як велiчна!

Ён разгарнуў кнiгу.

- Надыходзiць канец. Магутнасць выслiзгвае з Макбетавых рук разам з прыхiльнасцю тых, хто ўрэшце ўбачыў яго агiдную, пыхлiвую сутнасць i расчараваўся ў iм. Дваране, якiя абараняюць гонар Шатландыi, чакаюць яго падзення. Адзiн з iх апiсвае трагiчныя прыкметы наблiжэння катастрофы...

А н г у с

На руках сваiх

Ён адчувае слiзь i кроў забойстваў;

За вераломства помсцяць яму здрады;

I слухаюцца ўсе яго загадаў,

Не ад любовi: бачыць ён, што ўлада

Матляецца на iм, як плашч гiганта

На злодзеi куртатым.

Ён падняў галаву i засмяяўся. Я здзiўлена падумаў, цi не мае ён на ўвазе таго ж тырана, што i я. Але ён сказаў:

- Цi не праўда, што менавiта гэты неспакой не дае спаць вашаму адмiралу Дарлану? Дальбог, я шкадую гэтага чалавека, нягледзячы на пагарду, якую адчуваю да яго, як i вы. Падпарадкоўваюцца яму ўжо не ад любовi, а ад страху. Правадыр, ад якога адвярнулiся паплечнiкi, - проста вартая жалю марыянетка... Але... але... цi можна было жадаць чаго-небудзь iншага? Хто, як не такi ж змрочны славалюб, як ён, узяў бы на сябе гэтую ролю? А зрабiць гэта трэба было. Нехта павiнен, але, нехта павiнен быў здрадзiць сваёй радзiме, таму што нi сёння, нi яшчэ доўга Францыя не зможа самахоць кiнуцца нам у абдымкi, не страцiўшы пачуцця сваёй вартасцi. Часам самая брудная зводнiца стварае найвыдатнейшы саюз.

Ён iмклiва загарнуў кнiгу, сунуў яе ў кiшэню курткi i неяк машынальна паляпаў па кiшэнi далонню. На яго доўгiм твары з'явiлася шчаслiвая ўсмешка.

- Павiнен папярэдзiць, - сказаў ён, - што мяне не будзе два тыднi. Я еду ў Парыж i радуюся гэтаму. Надышла мая чарга iсцi ў адпачынак, i я ўпершыню прабаўлю яго ў Парыжы. Гэта вялiкi дзень для мяне. Самы вялiкi дзень у чаканнi другога, якi, я спадзяюся ўсёю душою, абавязкова настане, i калi трэба, я буду чакаць яго гады. Маё сэрца ўмее доўга чакаць. Я думаю, што сустрэну ў Парыжы сяброў, многiя з якiх, дбаючы пра стварэнне цудоўнага саюзу нашых двух народаў, прысутнiчаюць на перагаворах з вашымi палiтычнымi дзеячамi. Такiм чынам, я стану маленькiм сведкам гэтага вялiкага шлюбу... Мушу дадаць, што я шчаслiвы за Францыю, раны якой дзякуючы гэтаму загояцца вельмi хутка, але яшчэ больш я радуюся за Германiю i за сябе! Нiхто яшчэ так не выйграваў ад добрае справы, як выйграе Германiя, вярнуўшы Францыi яе былую велiч i волю! Дабранач.