Генрих Белль - Бiльярд а палове дзесятай (на белорусском языке)

- Мне было б вельмi шкада, - сказаў Шрэла, - калi б ты падумаў, што я сумняваюся ў шчырасцi тваiх матываў i пачуццяў. Нават тваё раскаянне не будзiць ува мне сумненняў, але ў кожнай карцiне - а ты ж прасiў мяне ўзяць тую гiсторыю як карцiну ў маю калекцыю, - у кожнай карцiне ёсць пэўная абстракцыя, а менавiта - роля, якую ты выконваў тады i надалей выконваеш сёння; ролi, даруй мне, усё тыя ж самыя; бо тады, каб абясшкодзiць мяне, трэба было пасадзiць мяне за краты, а сёння, каб зрабiць мяне бясшкодным, трэба выпусцiць мяне з турмы; баюся, што Роберту, якi мае куды болей абстрактнае мысленне, чым я, якраз з тае прычыны не карцiць сустракацца з табою. Я спадзяюся, ты мяне разумееш: i тады таксама я анi не сумняваўся ў шчырасцi тваiх матываў i пачуццяў, ты мяне не можаш зразумець i нават не спрабуй рабiць гэтага, бо ты выконваў свае ролi несвядома, - iначай ты быў бы цынiк альбо злачынец; але ж ты не зрабiўся нi тым, нi другiм.

- Цяпер я напраўду не ведаю, камплiмент гэта цi нешта зусiм адваротнае.

- I аднаго, i другога патроху.

- Магчыма, табе невядома, што я зрабiў для тваёй сястры?

- Ты абараняў Эдыт?

- Ага. Вакера хацеў арыштаваць яе i кожны раз заносiў яе iмя ў спiсы, а я штораз выкрэслiваў.

- Вашыя дабрадзействы, - цiха прамовiў Шрэла, - яшчэ цi не страшнейшыя за вашыя злачынствы.

- А вы яшчэ больш бязлiтасныя за самога Госпада Бога, якi даруе грахi тым, хто пакаяўся.

- Мы - гэта не Госпад Бог i не прыпiсваем сабе нi ягонай усяведнасцi, нi ягонай лiтасцiвасцi.

Нэтлiнгер адхiнуўся, страсянуўшы галавою; Шрэла выцягнуў з кiшэнi цыгарэту, засунуў яе ў рот i зноў спалохаўся, калi Нэтлiнгер нечакана пыхнуў запальнiчкай у яго пад носам; чысты, светла-блакiтны дым мала што не апалiў яму павекi. "А твая цяперашняя ветлiвасць, - думаў ён, - горшая за тваю тагачасную няветлiвасць. Твая апантанасць засталася такою, як i была: гэтаксама як ты тады шпурляў мне мячык у твар, цяпер ты назойлiва даеш мне прыпалiць".

- Калi я змагу знайсцi Роберта? - спытаў ён.

- Вiдаць, не раней як у панядзелак; я так i не здолеў высветлiць, куды ён з'ехаў на выхадныя; няма таксама нi яго бацькi, нi дачкi; можа, заспееш яго дома сёння ўвечары альбо заўтра а палове дзесятай у гатэлi "Прынц Генрых"; ён ад паловы дзесятай да адзiнаццатай гуляе там у бiльярд. Спадзяюся, у турме з табой не абыходзiлiся груба?

- Hе, - адказаў Шрэла, - усё было прыстойна.

- Калi табе спатрэбяцца грошы, скажы мне. З тымi, што ў цябе ёсць, не надта разгонiшся.

- Мяркую, што да панядзелка хопiць, а пасля грошы ў мяне будуць.

Чым блiжэй яны пад'язджалi да вакзала, тым даўжэйшы i шырэйшы рабiўся ланцуг машын. Шрэла паспрабаваў быў адчынiць акно, але не разабраўся з ручкамi; Нэтлiнгер перахiлiўся цераз яго i апусцiў шыбiну.

- Баюся, - сказаў ён, - што на вулiцы паветра не лепшае ад таго, што тут, у машыне.

- Дзякуй, - сказаў Шрэла.

Ён паглядзеў на Нэтлiнгера, пералажыў цыгарэту з правай рукi ў левую.

- Слухай, - сказаў ён пасля, - той мячык, якi тады забiў Роберт... цi знайшоўся ён? Памятаеш?

- Натуральна, памятаю, - адказаў Нэтлiнгер, - я добра памятаю, бо потым столькi пра гэта гаварылася: яны так нiколi i не знайшлi мячыка; шукалi яго таго вечара аж да цемнаты, шукалi нават i назаўтра, хоць гэта была нядзеля; той мячык не даваў iм спакою; сёй-той пачаў пазней казаць, што гэта была ўсяго толькi Робертава штучка: ён, маўляў зусiм не ўдарыў па мячыку, а толькi iмiтаваў гук удару, a мячык схаваў.

- Але ж яны ўсе бачылi мячык - як ён ляцеў. Хiба не?

- Вядома, нiхто той пагалосцы не паверыў; iншыя казалi, што мячык заляцеў у двор пiваварнi i трапiў на павозку; мажлiва, ты памятаеш, што неўзабаве адтуль выехала павозка.

- Гэта было раней, задоўга перад тым, як Роберт ударыў, - сказаў Шрэла.

- Здаецца мне, што ты памыляешся...

- Hе, не, - настойваў на сваiм Шрэла, - я ж стаяў там, чакаючы, i ўважлiва глядзеў; павозка выехала, перш чым Роберт ударыў.

- Ну, хай сабе, - сказаў Нэтлiнгер, - так цi iначай, a мячыка знайсцi не змаглi. А вось i вакзал... ты i праўда не хочаш, каб я табе чым-небудзь дапамог?

- Hе, дзякуй, мне нiчога не трэба.

- Ну, хоць папалуднаваць разам... магу цябе запрасiць?

- Добра, - адказаў Шрэла, - пойдзем палуднаваць.

Шафёр, адчынiўшы, прытрымаў дзверку машыны; Шрэла вылез першы i, засунуўшы рукi ў кiшэнi, чакаў Нэтлiнгера, якi, узяўшы з сядзення сваю папку, зашпiлiў плашч i сказаў шафёру:

- Калi ласка, прыедзьце па мяне каля паловы шостай да гатэля "Прынц Генрых".

Шафёр прыклаў руку да шапкi, потым залез назад у машыну, сеў за руль.

Шрэлавы акуляры, адвiслыя плечы, рот з дзiўнаватай усмешкаю, бялявыя валасы - без прабору, а толькi з лёгкiм проблiскам сiвiзны, усё яшчэ зачасаныя назад; жэст рукi, якiм ён абцёр пот i схаваў насоўку ў кiшэнь, здавалася, што ён зусiм не памяняўся, толькi зрабiўся на некалькi год старэйшы.