Эрих Ремарк - Тры таварышы (на белорусском языке)

Мне з цяжкасцю ўдалося захапiць незаняты столiк. Я збянтэжана азiрнуўся па баках. Акрамя мяне тут былi толькi два мужчыны, i тыя мне не спадабалiся.

- Каву, гарбату, шакалад? - спытаў кельнер i змёў сурвэткай крошкi са стала на мой касцюм.

- Вялiкую порцыю каньяку, - адказаў я.

Ён прынёс. Але разам з тым ён прывёў кампанiю аматарак кавы, на чале з атлеткай няпершай спеласцi ў капелюшы з жалобнай стужкай. Кампанiя шукала месца.

- Чатыры месцы, калi ласка! - сказаў кельнер i паказаў на мой столiк.

- Хвiлiнку, - адказаў я. - Столiк не свабодны. Я чакаю.

- Так справа не пойдзе, васпан! - сказаў кельнер. - У гэты час у нас нельга загадзя займаць месцы.

Я зiрнуў на яго. Потым я перавёў погляд на атлетку. Яна стаяла каля самага стала, учапiўшыся ў спiнку крэсла. Я ўбачыў яе твар i адмовiўся ад далейшага супрацiўлення. Нават стрэл з гарматы не пахiснуў бы гэтую даму ў яе рашучасцi захапiць столiк.

- А каньяку вы мне можаце прынесцi яшчэ? - буркнуў я афiцыянту.

- Несумненна, васпан. Зноў двайную?

- Так.

- Калi ласка. - Ён пакланiўся. - Гэта ж столiк на шэсць персон, васпан, сказаў ён, нiбы просячы прабачэння.

- Добра. Прынясiце толькi каньяк.

Атлетка, вiдаць, была членам таварыства барацьбы за цвярозасць. Яна ўтаропiлася на маю чарку, як на пратухлую рыбiну. Каб пазлаваць яе, я заказаў яшчэ раз i ўтаропiўся на яе. Усё гэта мяне раптам насмяшыла. Што мне тут трэба? I што мне трэба ад дзяўчыны? Я нават не ведаў, цi пазнаю яе ўвогуле ў гэтай таўхатнi i балбатнi. Я са злосцю перакулiў у сябе каньяк.

- Прывiтанне! - сказаў нехта за спiной.

Я ўздрыгнуў. Яна стаяла i смяялася.

- Вы пачалi без спазнення!

Я паставiў на стол чарку, якую ўсё яшчэ трымаў у руцэ. Я раптам разгубiўся. Дзяўчына выглядала зусiм iнакш, чым засталася ў мяне ў памяцi. Сярод гэтых укормленых кабет, якiя жавалi пiрагi, яна была падобная да тоненькай юнай амазонкi - свежай, ззяючай, надзейнай i недатыкальнай. "У нас з ёй нiчога не можа быць", - падумаў я i сказаў:

- Адкуль вы такая, казачная? Я ж увесь час назiраў за дзвярыма.

Яна паказала направа.

- Там ёсць яшчэ адны дзверы. Але я спазнiлася. Вы даўно чакаеце?

- Не, дзве-тры хвiлiны, не болей. Я таксама толькi што прыйшоў.

Аматаркi кавы за маiм сталом прыцiхлi. Я адчуў, як патылiцу свiдруюць пагардлiвыя позiркi чатырох салiдных мацi.

- Застанемся тут? - спытаў я.

Дзяўчына хутка зiрнула на стол. Вусны яе тарганулiся. Яна весела зiрнула на мяне.

- Баюся, што кавярнi ўсюды аднолькавыя.

Я пахiтаў галавой.

- Найлепшыя тыя, дзе нiкога няма. Вось гэтая - нейкая д'ябальская забягалаўка, тут заражаешся комплексам непаўнавартасцi. Найлепш пайсцi куды-небудзь у бар.

- У бар? Няўжо бываюць бары, якiя працуюць сярод белага дня?

- Ёсць адзiн, - сказаў я. - Ва ўсякiм разе там вельмi спакойна. Калi вы не супроць...

- Для разнастайнасцi...

Я зiрнуў на яе. Адразу я не змог зразумець, што яна мае на ўвазе. Я не супроць iронii, але не ў свой адрас. На душы ў мяне было нядобра.

- Тады пайшлi, - сказала яна.

Я паклiкаў кельнера.

- Тры двайных каньякi, - гыркнуў гэты пугач такiм голасам, быццам патрабаваў разлiк з нябожчыка ў магiле. - Тры трыццаць!

Дзяўчына павярнулася да мяне.

- Тры каньякi за тры хвiлiны? Нядрэнны тэмп!

- Два я выпiў учора.

- Якi хлус, - прашаптала атлетка за маёй спiной. Ёй абрыдла маўчаць.

Я павярнўўся i пакланiўся.

- Блаславёных каляд, панны.

Я хутка выйшаў.

- Вы паспрачалiся? - спытала мяне дзяўчына на вулiцы.

- Нiчога асаблiвага. Раблю нядобрае ўражанне на салiдных дам.

- Я таксама, - сказала яна.

Я глянуў на яе. Здавалася, яна з'явiлася з iншага свету. Я нiяк не мог сабе ўявiць, хто яна i як жыве.

У бары я аказаўся ў сваёй стыхii. Калi мы ўвайшлi, Фрэд, бармен, стаяў за стойкай i да бляску цёр вялiкiя чаркi. Ён павiтаўся са мной, як быццам бачыў мяне ўпершыню, а не цягнуў два днi назад на сабе дадому. У яго была выдатная школа i вялiзны вопыт. Толькi адзiн столiк быў заняты. Там сядзеў, як заўсёды, Валянцiн Хаўзер. Я ведаў яго яшчэ з вайны. Мы былi ў адной роце. Праз загараджальны агонь ён прынёс мне аднойчы пiсьмо на перадавую, падумаўшы, што яно ад маёй мацi. Ён ведаў, што я чакаю пiсьма, бо мацi перанесла аперацыю. Але ён памылiўся - гэта быў усяго толькi рэкламны лiсток пра падшлемнiкi з крапiўнай тканiны. Калi ён вяртаўся назад, яго паранiлi ў нагу. Неўзабаве пасля вайны Валянцiн атрымаў спадчыну. З таго часу ён яе прапiваў. Ён сцвярджаў: ён п'е за тое, што ацалеў. Няважна, што ўжо прайшло шмат гадоў. На яго думку, такое свята можа цягнуцца вечна. Ён быў адзiн з тых, у каго вельмi трывалая памяць на вайну. Iншыя шмат пра што забылiся. Ён жа памятаў кожны дзень i кожную гадзiну.