Янка Купала - Тутэйшыя

Г а н у л я. Ганяюць людзі людзей без дай прычыны ды ганяюць. А каму гэта патрэбна, дык яны пэўна й самі не ведаюць.

А л е н к а. Як татку, бывала, бяруць у абоз, дык ён заўсёды і кажа, што едзе акупантаў вывозіць. Але, бедны, возіць, возіць, ды ніяк вывезці не можа.

Г а н у л я. Усе роўна як той дзед з бабай рэпку сваю — цягнулі-цягнулі, ды ніяк не маглі выцягнуць. Але затое татка твой хоць свету пабачыць — пад старасць будзе мець што ўнукам расказваць.

А л е н к а. (як бы саромліва) . Ды ў яго яшчэ ўнукаў і няма.

Г а н у л я (усміхаючыся) . Дык будуць, мае мілыя, будуць.

Я н к а. Ой, нешта, мабыць, блазноцкае падумалі, цётачка, бо аж вочы спусцілі.

Г а н у л я. А бадай вы пакіслі, мае дзеткі! I старую ў грэх ведзіцё. Давайце лепей аб чым іншым пагамонім. Во, якраз успомніла. Былі ж і сягоння гэныя нібы вучоныя Мікіткавы. Аб вас, пане настаўнік, пыталіся. Хацелі, кажуць, даведацца, які магнэс болей вас да сябе цягне — усходні ці заходні.

Я н к а. Трэ было, цётачка, сказаць, што ні той, ні сей, а тутэйшы.

Г а н у л я. Я так і надумала, але не сказала, бо пабая-лася, што не патраплю вучоным па-вучонаму адказаць.

Я н к а. А болей нічога не пыталіся?

Г а ну л я. Нічога, толькі паміж сабой тое-сёе па-вучонаму пагаманілі, праз свае падзіральнікІ туды-сюды зірнулі ды пайшлі. Усходні вучоны сказаў, што пойдзе на Захад, а Заходні сказаў, што пойдзе на Усход.

Я н к а. Ну, цяпер яны не скора з сабой спаткаюцца.

Г а н у л я. I я так падумала, але не паспела гэтага ім сказаць.

Уваходзіць Мікіта. На шапцы ў яго вялікі значок з белым арлом — брыль абабіты бляхай; фрэнч і галіфэ новыя, з цёмна-жоўтага сукна, боты жоўтыя. Уваходзіць з напоўненым вядром.

Гануля, Янка, Аленка, Мікіта.

М і к і т а (паставіўшы вядро) . А, меджду протчым, пан профэсар завітаў да нас. Мае ўшанаванне! Як я рад, як я рад, што з вамі спаткаўся. Ах, і мамзэль Аленка тут?! Дзень добры, мамзэль, меджду протчым.

А л е н к а. Дзень добры, пане рэгістратар! (3 удава-ным смуткам.) Толькі ж я не мамзэль, а ужо мадама.

М і к і т а. Тым лепей, меджду протчым. Віншую!

Я н к а. (паказваючы на вядро) . А гэта што ў вас за такая зацірка ў ражцы?

М і к і т а. Не зацірка, дзядзька беларус, не зацірка, а праўдзівая цэнтра-белсаюзаўская, меджду протчым, патака. Добрыя людзІ адчынілі склад з ею на Нізкім рынку і — бяры хто хочаш і колькі хочаш. Можаце і вы набраць, меджду протчым.

Я н к а. Дзякую за такія дары данайскія!

Г а н у л я. А нашыя некаторыя мянчане, асабліва з Камароўкі і Пярэспы, гэткім спосабам апошнія гады і жывуць. Як толькі ўлада мяняецца, робяць сабе запас да новай перамены; мяняецца ўлада зноў — зноў робяць сабе запас да новай перамены, і гэтак ужо каторы год. А сёлета, апрача ўсяго іншага, дык яшчэ і дровы з Вань-ковічава лесу самакатам коцяць і коцяць на вяроўках.

Я н к а. Бачыў, бачыў. Такая праца йдзе, якраз як пры будове егіпецкіх пірамідаў.

M i к і т а. Меджду протчым, такое ўмелае скарыс-танне перамен політычных сытуацый — надта лёгкі спо-саб забяспечыць сябе на чорны дзень.

Я н к а. А вы гэта забяспечанне пачалі, як відаць, ад патакі?

М і к і т а. Ад большага чаго я не паспеў, бо, меджду протчым, сапошні час заняты быў эвакуацыйнымі справа-Mi, довадам чаго служаць вось гэтыя запакаваныя рэчы.

Я н к а. Дык вы, пане рэгістратар, маніліся пакінуць усе свае руска-ісціныя варты і ўцякаць з роднага гораду?

М і к і т а. А так, пане профэсар, маніўся, меджду протчым.

Я н к а. Што ж, можа, гэта акурат падходзячая была б для вас профэсія. Ездзі сабе са сваімі манаткамі ды ездзі сабе, як гандляр з козамі з кірмашу на кірмаш, туды-сюды ездзі сабе ды ездзі. Але ўсё ж такі, чаму вы не паехалі?

М і к і т а. Выйшла малая мітрэнга. Гэты, меджду протчым, рэдактар Гізульскі, што жыў да апошняга часу ў нашай кватэры, абяцаў мне вылатвіць «пшэ-пустку» на выезд, але падашукаў. Сам як пан выехаў, а мяне без «пшэпусткі» пакінуў. Дарма толькі на вакзал з рэчамі сцягаўся.

А л е н к а. I вы гэта, пане рэгістратар, так да сэрца ўзялі, што ажио барада ў вас вырасла, бо дагэтуль, здаецца, вы не насілі яе?

М і к і т а. А гэта, меджду протчым, яна вырасла ў звязку з політычнымі эмарамі на нашым Менскім горызонце. Мамзэль Наста загадзя папярэдзіла мяне з пэўных крыніц, што пры новай політычнай сытуацыі будуць дабравольна браць маладых мусьі і дабравольна адпраўляць іх на Урангелеўскі фронт. Вось я, не зважаючы на тое — выеду ці не выеду, і пастараўся не выглядаць маладым.