Усевалад Нястайка - Тарэадоры з Васюкоўкі

Я невыразна мгыкаў:

— Мгы... вядома... так...

Я не верыў у рэальнасць гэтай справы.

Але на другі дзень пасля ад'езду бацькоў у Кіеў Ява прыбег да мяне белы, як смятана, ледзь дыхаючы.

— Хутчэй... хутчэй... хутчэй...

Я ўжо думаў — ці пажар, ці землятрус, ці футбол па тэлевізары перадаюць. Я сама што вядро цягнуў з калодзежа. Да палавіны выцягнуў. І вядро, калі ён прыбег, шубоўснула назад.

— Што такое?

— Гайда хутчэй! Яны ідуць у плаўні. Вось зараз. Сам чуў размову. Кныш кажа: «Штосьці доўга няма справы. Прысохла. Ерунда атрымліваецца». А Бурміла: «Так-так, трэба канчаць, паедзем сягоння, я ж невінаваты, што прастудзіўся. Захварэў...» А Кныш: «Дык я зайду да цябе праз паўгадзіны, і паедзем...» Хутчэй, Паўлуша! Я адчуваю, нешта будзе! Гайда, ну!

Ён гаварыў так горача і пераконліва, што маё вядро, запоўненае вадой напалавіну, здаецца, само выскачыла з калодзежа, імгненна апынулася на ганку, а мы з Явам, як выстраленыя з рагаткі, памчаліся па вуліцы.

Нам не давялося доўга сядзець у карчах каля Бурмілавай хаты. Не прайшло і дзвюх хвілін, як з форткі выйшаў Кныш, а за ім Бурміла з мяшком за плячамі.

Хата Бурмілы стаяла за школай, на ўскраіне вёскі. Адразу за ёй пачыналася вялікае кукурузнае поле. Міма яго вілася палявая сцяжына.

Кныш і Бурміла пайшлі па сцежцы, а мы з Явам — па кукурузе. Не прайшлі і сто метраў, як Кныш раптам спыніўся і, чуем, кажа:

— Слухай, здаецца, да нас нейкія пацаны прычапіліся.

— Дзе? Хай іх халера! — здзіўлена прагудзеў Бурміла.

— Ды вунь там, у кукурузе.

— Ану, ідзём напрасткі праз кукурузу. Праверым.

Мы з Явам гэпнуліся на зямлю і, як зайцы, на карачках шуснулі ў глыб кукурузы.

Шорсткае лісце па-здрадніцку шапацела навокал. І не здагадаешся, ці гэта ад ветру, ці нехта ідзе. Здавалася, Кныш і Бурміла ўжо над галавой. Вось-вось наступяць і раздавяць цябе, як жука.

Адчуваючы ў жываце агіднае «ой-ой-ой», я бег на карачках усё далей і далей. І калі ўжо зусім паабдзіраў калені, спыніўся і прыпаў, цяжка дыхаючы, да зямлі. «Больш не магу! Няхай наступаюць!» Але ніхто на мяне не наступіў. Я паляжаў трохі, прыслухваючыся.

Ш-шу-шу... шрх-хр... шшшу...

Увесь час, без перапынку, шапаціць навокал.

І не чуваць у гэтым шапаценні ні Кныша, ні Бурмілы, ні майго сябра. А каб убачыць — і марыць няма пра што. Далей свайго носа нічога не ўбачыш — суцэльная сцяна з кукурузных лісцяў. Ох і густая ж кукуруза, як джунглі!

Паляжаў я яшчэ трошкі, вушы наставіў. Нічога. Нічагусенькі. Дзе ж Ява? Мы ж нібыта разам беглі.

— Ява! — шапчу я нарэшце.

Ані-ні.

— Ява! — шапчу ўжо трохі мацней.

Кінуўся я ў адзін бок, у другі.

— Ява! — крычу я голасна. Чорт яго бяры! Кныша і Бурмілу мы ўжо ўсё роўна праваронілі — гэта факт. Яны ўжо ого-го як далёка.

— Ява! — крычу я з усіх сіл, — Ява! Агу! Дзе ты?

— Цыць! — чую нарэшце таямнічы голас Явы. — Цішэй!

— Ды што «цішэй»! — крычу я. — Іх ужо даўно няма! А я нічога не бачу ў гэтым гушчары. Не ведаю, у які бок ісці. Паўзі сюды.

Ява трошкі памаўчаў, потым кажа:

— Паўзі ты сюды!

Папоўз я на Яваў голас.

Поўз-поўз — няма Явы.

— Ява, — клічу нарэшце.

— Агу! — чуецца далёка злева (а было ж у правым баку).

— Ява! — раззлавана крычу я. — Куды ты папоўз, хай цябе! Не туды ты паўзеш!

— Гэта ты, — крычыць ён, — гэта ты не туды паўзеш! Я паўзу правільна.

— Ды ну цябе! Паўзі сюды.

— Гэта ты сюды паўзі!

Вось так, пераклікаючыся, мы пачалі зігзагамі падпаўзаць адзін да аднаго. Нарэшце я з маху носам у Явавы нагавіцы ўткнуўся.

— Цьфу!

Яшчэ трошкі — і мы б размінуліся.

Селі, аддыхваемся.

— Раскрычаўся! З табой толькі шпіёнаў і лавіць! — цэдзіць праз зубы Ява. — З табой толькі гаршкі ў печы лавіць, а не шпіёнаў!

— Які смелы! Чаго ж ты драпануў? Скажы дзякуй, што яны яшчэ не падушылі нас, як мышэй...

Ява адразу падскочыў.

— Пайшлі. Пайшлі хутчэй на дарогу. Можа, яшчэ і паспеем. У рэшце рэшт я ведаю, дзе іх трэба шукаць.

І Ява бадзёра рвануўся наперад. Я — за ім. Не звяртаючы ўвагі на боль у нагах, мы ішлі вельмі хутка, нават беглі. Кукурузнае лісце хлёстала нас па шчоках, лезла ў вочы, абдзірала рукі.

Ісці рабілася ўсё цяжэй.

— Ява, — сказаў я, цяжка дыхаючы, — нешта мы доўга ідзём.

Ява маўчаў.

— Ява, — сказаў я, дыхаючы яшчэ цяжэй, — дзе дарога?

Ява маўчаў.

— Ява, — сказаў я, задыхаючыся, — мы не туды ідзём.

Ява спыніўся:

— Давай адпачнём.

Мы селі на зямлю.