Райнэр Рыльке - Санеты Арфею

Сёння сыходзяць лішкі ад нас без звароту
з гарызантальнага, жоўтага дня ў самоту
зырка-сляпуча-праменна-начной цемнаты.

Гэты сыход адлятае, не крэслячы следу.
Толькі і ў трасе палёту па зыбкасці свету,
пэўна, свой сэнс. Без яго не было б паўнаты.

XXIII

Пазаві мяне ў трыванні той гадзіны,
што табе насуперак цячэ:
скажам, як умольны позірк псіны
блізка-міма ля тваіх вачэй

к бачнай ды неспасцігальнай праўдзе.
Твой здабытак — гэта Міма-Ледзь.
Нам — свабода. Нам адстаўка там, дзе
мы разлічвалі трыумф займець.

Мы супыну просім: недарэчы
юным старасць часам, па-старэчы
мыслім пра аджыўшае свой век.

На хвальбу стае натуры нашай толькі;
мы жалеза, ах! — ядловец колкі,
слодыч недаспелых небяспек.

XXIV

О стваральнасці шчасце! О гліна і глей!
Хто падказаў рызыканту, што быў самы першы,
горад узвесці на жыццяструмкім узбярэжжы,
ўліць у гліняны збанок жыццядайны алей?!

Божышчы! Радасць будуем залежна ад планаў —
лёс буркатлівы іх разбурае пасля,
хоць у іх смерці няма! Бо ўжо скарыстана
намі і тое, чым станем, як прыме зямля.

Мы — на тысячы год! Нашы бацька і маці
плодныя будучым; спеліцца наша дзіця,
што, паўтарыўшыся, перасягне нас у шчасці.

Мы бясконца адважна мераем час!
Толькі маўклівая смерць нас бярэ ў жыцця —
што ж яна мае сабе, пазычаючы нас?!

XXV

Слухай: першая грабляў песня;
зноў такты працы людской, гамана
у цішыні ўтаймаванай прадвесня
мірнай зямлі. Незнаёмай яна,

прыйшласць, здаецца. Колькі разоў
раз перажытае веру давала,
што амалоджаным вернецца зноў.
Не ты яго браў. Яно цябе брала.

Нават лісты ззімавалага дрэва
будучай мрояцца жаўцізной.
Знакам здаецца й ласкавасць павеваў.

Чорны хмызняк. I чорна ірдзее
сытна на полі складзены гной.
Час, пакідаючы нас,— маладзее.

XXVI

О, як узрушліва птушка крычыць...
Неспасцігальныя крыку вытокі.
Крык і ў дзіцячых гульнях — далёкі,
міма крыклівых дзяцей гучыць.

Крык — выпадковасць. У далеч прасторы
паступова (як людзі снамі,
ў свет уваходзяць птушыныя хоры)
убіваюцца крыкі клінамі.

Дзе мы? У высі, у тоўшчы эфіру
пнёмся са смехам, як ветрам гнаны
змей папяровы, з ніткі сарваны!

Божа-пясняр! Крыкунам дай міру,
каб парываннем былі апантаны,
каб падымалі голаў і ліру.

XXVII

Час разбуральны, ці ёсць ён паняцце рэальнае?
Як на гары вечнай замкавы бурыць ён мур?
Сэрца, пануючым божышчам шчыра адданае,—
як і калі згвалціць твой рытм дэміург?

Ці жыццё наша, дрыготліва крохкае,
лёсам прадвызначана зараней?
Ці карэнне дзяцінства глыбокае,
шматабяцальнае, ціхне — пазней?

Ах, гэты прывід Часовага
праз давер прымусовага
успрымання праходзіць, бы ймгла.

Якія мы ёсць — мы дзейсныя,
бачаць нас сілы нябесныя
часткаю творчай святла.

XXVIII

Прыйдзі і зноў ідзі. Дзіцятка целам, духам,
у танцы завяршы той эпілог
нябесных зор, дзе б непаўторным рухам
тупую ўладнасць быту перамог

падданы чалавек. Чароўным спевам
Арфея ўражаная, ты чужой,
трывожнай стала з той пары, як дрэва
вагалася, ці варта за табой

услед ісці туды, дзе ён, пясняр,
дзе ўсё трыумфам хараства абнята
і дзе чуваць пявучыя акорды.

Туды знайшла ты шлях прыгожы, горды
жаданнем шчырым павярнуць да свята
і крокі сябра, і душу, і твар.

XXIX

Чуеш, даляў ціхі друг,— прастора
шырыцца тваім дыханнем тут.
Са званіцы змрочнага сабора
зазвані сабою. Гэта — цуд,

цуд і крок да будучай задачы.
Адчыняй жа ў повы змест акно,
бо мінулы вопыт твой лядачы.
Хочаш выпіцца, дык стань віном!

I праз вакханаліі дзівос,
ростаняў, пачуццяў чалавечых
стань спазнаным сэнсам іх, вянцом.

А калі зямны пакіне лёс,
ціхаплыннай рэчцы: «Да сустрэчы!
Я жыву!» — скажы перад канцом.