Райнэр Рыльке - Санеты Арфею

XVI

Зноў і зноў імкнёмся мы да Месца,
што нас гоіць і завецца — бог,
прагнучы да ісціны даўмецца,
ды не ўсім даступны той парог.

Бог прымае ў тайны свет няўзрушна
нават чысты, асвячоны дар,
сочачы спакойна і бяздушна
за агоніяй сваіх ахвяр.

Толькі мёртвы п’е
у пачутай тут крынічнай рэчцы,
як дазвол на гэта ёсць ад бога.

Нам жа — толькі марны шум зямнога.
Бомку гэтак вешаюць авечцы —
на інстынкт разлічваюць яе.

XVII

Дзе і якія, шчаслівай расою акропленыя палеткі,
дрэвы якія ці ўскрыленыя пялёсткамі дзіўныя кветкі
родзяць плады суцяшэння? А ты найспялейшы знаходзіш
плод пад нагамі на лузе ўтаптаным, дзе кожны дзень ходзіш

сцежкай галечы сваёй. I кожны раз нанава з гэтага плода
дзіву даешся ты: з велічы, з ядранасці, з кажуры
цэльнай яго, далікатнай, з таго, што краса і пяшчота
легкадумнасцю птушкі альбо ненасытных чарвей без пары

не адабрана ў цябе. Ці ёсць дрэва пад кронай анёльскіх крылаў
тайным садоўнікам пешчанае — каб намі яно не пладзіла,
ці не належала нам, ці не было нашай плоццю сагрэта?

Хіба не мог бы з нас, ценяў і схемаў, ніколі нідзе аніводзін
спеласцю ранняй, заўчаснаю звяласцю нашых паводзін
супрацьпаставіць сябе раўнадушнай бясчуласці лета?

XVIII

О танцорка! О, колькі духу
мінулага ў існасці кроку; увенчвае ход —
танец-віхура, як дрэва мяцежнага руху,
што завяршэнні ўбірае ў сябе за шмат год.

Ці таму, што палётам сваім галінастыя шаты
абняла і сагрэла яму, дрэва не расцвіло?
Ці не ты — над ім сонца і лета, а ў ім — не душа ты?
Ці струменіць з яго не тваё цяпло?

Уродзіць багата дрэва твайго экстазу.
Ці ж не з дрэва вось гэты дзівосна спакойны плод:
ядраны крутабокі збанок і даспелая ваза?

У іх вобразах: ці не твае гэта чорныя бровы,
о танцорка, упісаны, нібыта крылы ўразлёт,
у твой стан, паварот грацыёзна суровы?

XIX

Золата ў банках жыве, разбэшчаных тлустым даходам,
не многім даверыцца ўмее. А для пятака
нават кішэня сляпога старца, жабрака —
месца пагіблае, нібы запылены кут пад камодай.

Грошам выгода ў гешэфтах у крамах. Там для паказу
іх убіраюць у кветкі, у футры і ў камяні.
Ён жа, Маўклівы, сабой запаўняе кароткую паўзу
ў подыху тых, што ў сне і наяве грашаць грашмі.

Хай нават стуляцца пальцы гэтай рукі,
зноў лёс растуліць яе для благання надзённага хлеба,
бледную просьбітку зноў жоўтая спляміць кароста.

Хай бы відушчы ў здзіўленні сказаў нам, які
край тых патрэб. Вымоўных адно песні неба.
Чутных адно вушам боства.

XX

Зорныя далечы не параўнаць з блізкім, даступным,
з тым, што зямля нам дала.
Між гэтым хлопчыкам і вось між гэтым, напрыклад... наступным?
невымяральная ймгла.

Лёсе, ты мераеш нядзяй умоўнага, пядзяй, якая павінна
быць уяўленню чужой;
як уявіць сабе пядзі, што лучаць мужчыну з жанчынай,—
повязі сэрцам, душой.

Далеч — усё; не замкнецца бясконцасці кола нідзе.
Бачыш — як дзіўна глядзяць на прыпраўленым блюдзе
твары маўклівыя рыб.

Кажуць, што рыбы нямыя... А хто гэта ведае, дзе?
Можа, у далечы моваю рыбінай будзе
ісціна сказана ўглыб.

XXI

Сэрца маё, апявай не знаёмыя мне сады,
воды і ружы Шыраза альбо Ісфагана;
ясныя, неспасцігальныя кроплі вады,
ўлітыя ў чашу сады — непараўнальна!

Сэрца, скажы, што не прагнеш нічога ў садах,
дзе табе спеюць смоквы ў лістоце, масліны,
дзе табе расквяціліся пышна галіны,—
дзе ты абліччам адчула высокі іх пах.

Марную думку адкінь, быццам ты памылковай
воляй рашэнне прымала; воля твая гэта — быць!
Дык уплятайся ў тканіну жыццёвага ніткай шаўковай.

Хай табе вобраз здаецца блізкім — у ім
(будзь гэта момант пакут, які нельга забыць!)
цэльнае толькі ўспрымай, як адзіна сатканы кілім.

XXII

Лёсу насуперак: бытнасці лішкі — у парках
пена густая лістоты ці групы скульптур
каля высокіх парталаў, на гоністых арках,
ці пад балконамі целы каменных фігур.

О сэнс высокі сэрца меднага звона,
што па будзёншчыне б’е і ўзвышае з тла,
альбо ў Карнаку адзіная груда-калона,
што амаль вечны храм перажыла.