Баянғали Әлімжанов - Қорасан қарақшының қолмергені

Той қызық
Ауылдағы, палаткада,
Қалтарыс,
Қора-қопсы – шарапхана,
Бұрышта
Жастар шыны шылдырлатса,
Күрсініп
Шалдар өтер қарап қана!

Беу, жастық,
Бір-ақ аттар бел – белесті,
Гулетіп
Той көрігін кеу-кеулесті,
Бір жігіт
Дойман қара билеп жүріп,
Бізбенен
Қайра-қайра ерегесті,
Қаңғырып
Басқа ауылдан кепсіңдер деп,
Әдетпен
Қағынады елдегі ескі,
Ұқпайды
Ұят-аят, қой дегенді,
Ақыры
Бастап кеттік төбелесті.

Арақтан
Жайылған у айналды отқа,
Аяғы
Тойдың болды ойран-ботқа,
Ағайын
Айналайын, қой дегенмен,
Өңкей мас
Қыстыра ма ойбайды артқа,
Қиқулап
Қайрайды кеп қайманалар,
Айғаймен май құйғандай
Майдан – отқа,
Аянбай
Қойғыласып бір-бірімен,
Қанатын
Ой мен қырға жайған топта,
Таяқты
Талмай сілтеп мен де жүрдім,
Қаймықпай
Қарсы шауып дойман доққа,
Қайраты,
Мейманасы тасқанымен,
Қапысын
Табар оның хайлам жоқ па,
Маймылдай
Маймаң етіп, тайқып кеттім,
Қабандай
Айыр – азу салған уақта,
Қайқайтып
Қақ маңдайдан пергенімде,
Тайшадай
Домалады тайған боққа,
Айыры
Қолындағы қайырылып,
Байқамай
Майлы қарнын сайған уақта,
Ауызы
Айға қарап қала берді,
Дегендей
Айықтырар айран жоқ па,
Жайындай
Қайраңдаған абайламай,
Тағдырым
Осылайша байланды оққа!

Тарадық
Біраздан соң жын басылып,
Қырғынды
Қала берді түн жасырып…
Үйімде жатыр едім,
Келді жетіп,
Қос бірдей қызыл жаға,
Күнге асылып!

Сұп-суық погондары
Көзді қарып,
Бас қаңғып,
Ес қалмаған сөзді ұғарлық,
Бір ожау
Су ішкен соң түсінгенім,
Кетіпсің,
Дейді дәуді, өзің жарып,
Зырқ етіп
Зәр түбіне зәрем кетті,
Тордағы
Бозторғайдай біз бір ғаріп,
Айдауыл алдына сап
Әкеткенде,
Анам мен
Қалды әйелім мұзға оранып.

Тергеуші
Қатал екен табандатқан,
Тағады
Маған айып батпан, батпан,
Бір болған
Ауылдасты жиып алып,
Қорқытып,
Қысып әбден,
Амал тапқан,
Сендерді
Соттамаймыз дегеннен соң,
Барлығы бас сауғалап,
Маған жапқан!

Шіркін-ай,
Талай достар іштерінен,
Дықтанып
Жүреді екен тістенумен,
Түңілдім
Мен туралы түсінігін,
Көргенде
Тергеушінің үстелінен.

Бастаған төбелесті
Мен деп жазған,
Мінімді
Жіпке тізіп ел боп жазған,
– Мінеки,
Барып тұрған ит екенсің, —
Деп күлді
Майор істі тергеп, қазған.

«Шамына
Тиеді тез сынның тезі,
Кірмейді
Құлағына мыңның сөзі,
Қияңқы,
Пияңкіге ұйтқы болған,
Байлаусыз
Қызыл көзді жынның өзі,
Бұрқырап
Бұл көшеге шыққан кезде,
Кетеді
Бұлтқа кіріп күннің көзі!»

Үйір боп,
Береді екем бұзыққа дем,
Бүлікті
Салады екем қызыққа мен…
Осылай
Сеніп жүрген қимас жұртым,
Бетімнен
Бір-ақ тартты сызықшамен!

Күйдіріп,
Тірі өлтірген ел бағасы,
Секілді
Тергеушінің қолағашы,
Құдасы
Екен және дөй қараның,
Аудандық
Сотымыздың төрағасы!

Ол дағы
Қызыл майдан тойда болған,
Қырғынды көзбен көріп,
Ойға қалған,
Қазық қып
Қағамын деп қара жерге,
Кектенген
Мен сорлыға қолға қонған.

Орындап
Жан әкемнің аманатын,
Жолындай
Келешекке жалғанатын,
Алаштың
Азаматы болсам деуші ем
Азамат сотталушы…
Алған атым!

Қор қылып,
Төмендеттім анам басын,
Төбемде
Ойнақтады замандасым,
Қылмысты
Қаршадайдан жек көруші ем,
Түрменің
Таттым міне баландасын!

Осындай
Болды ма екен бұрын да адам,
Жоқ әлде
Бұзылды ма бүгін ғалам?
Ұғатын
Жан бар ма екен бұл жалғанда
Жанымды
Байыз таппай шырылдаған!

Кім білсін,
Болғанымда алымдырақ,
Көлімде
Көктер ме еді қалың құрақ,
Ол рас,
Жастық – мастық, жазығым бар,
Қылмыскер
Емес менің жаным бірақ!

Көздері
Шыға жаздап шарасынан,
Толғанып,
Жас жігіттің наласынан,
Шылымын
Құшырлана бұрқыратып,
Бұлдырап
Қою түтін арасынан,
Қорасан
Сөз бастады: «Еш бір адам,
Тумайды
Қарақшы боп анасынан,
Қылмыскер
Сезінбеймін мен де өзімді,
Алты рет
Өтсем де сот сарасынан!

Мен дағы сәби едім,
Мөлдір едім,
Өмірге
Ғашық болдым, елжіредім,
Керемет істер жасап,
Ат шығарып,
Жаулағым
Келді жастай ел жүрегін.

Жастықпен
Жалындадым, асып-тастым,
Жандырып
Ішін талай дос пен қастың,
Жаяулап
Жер-жаһанды кезіп кетіп,
Келетін ғарышқа ұшып,
Мұхит асқым!