Кәрим Тинчурин - Пьесалар / Пьесы

Тукта әле, кая китәсең? Синдә йомыш бар иде.

Садрый. Нинди йомыш? Нәрсә тагы?

Шәрифҗан. Син безгә бераз акча биреп тор әле.

Сәляхетдин. Әгәр теләсәң, компаниягә үзеңне дә кушабыз.

Садрый. Нинди компаниягә?

Шәрифҗан. Аркадиягә чебиләр килгән. Араларында бер мөселман, бер төрек чебие дә бар. Только зур маркалардан. Аз акча белән рәт чыгарып булмый. Менә шулар белән тизрәк танышасы иде. Бик чибәр чебиләр. Араларында бер гарәп кызы да бар. Мәккәдән туры килгән, ди. Тизрәк кулга алырга кирәк үзләрен.

Садрый. Йә?

Шәрифҗан. Шул, син берничә көнгә биш йөз сум биреп тор әле.

Садрый (коры гына) . Бирә алмыйм.

Шәрифҗан. Ни өчен?

Садрый. Иске бурычыңны түләгәнең юк әле.

Шәрифҗан. Изгеч! Әллә син аны түләмәм дип куркасыңмы? Әткәй Варшавага малга киткәч, берьюлы барысын түләрмен.

Сәляхетдин. Алайса, чебиләр кулдан оча…

Садрый. Каян килгән соң ул чебиләр?

Шәрифҗан. Алар үзләре заграничный, ди. Французча сөйләшәләр, ди. Кыш көне Оренбургта булганнар. Минһаҗлар утырып кайтканнар инде. Рәтләре шәп, ди. Только, малай, акча күбрәк кирәк, ди. Ул теге синең Нилли, Леопатраларың боларга асрау булырга да яраксызлар, ди.

Сәляхетдин. Фирештәләр инде. Сандугач кебек сайрыйлар. Бигрәк тә татар чебие белән төрек чебие шәп. Ә гарәп кызы шундый бии, карап үләрсең. Өс-баш, мин сиңа әйтсәм, көзге шикелле, җем-җем итеп тора. Агай-эне өчен өзелеп кенә торалар.

Шәрифҗан (кызып) . Өзеләләр, диең, ә?

Сәляхетдин. Мөселман булганда, урысларга карамыйлар да.

Шәрифҗан. Әгәр дә бу чебиләрне кулга ала алмасак, хурлыгыннан чәнчелеп китәргә генә кала бит, полный позор.

Садрый. Гөнаһ шомлыгына каршы, миндә дә рәт юк. Закирдан рәт ничегрәк икәнен сорамадыгызмы?

Сәляхетдин. Бу арада аның да көймәсе комга терәлеп тора. Акча юклыктан теге күтәрмә борынлы шамшаметкасын очырган.

Шәрифҗан. Әгәр дә бу чебиләрне кулдан ычкындырсак, бөтен дөньяга адәм мәсхәрәсе булып калабыз бит.

Сәляхетдин. Оренбург егетләре аларны менә дигән итеп тәрбияләгәннәр. Шуларны сагынып авыз сулары корый.

Шәрифҗан. Безгә дә, егетләр, сынатырга ярамый. Без үзебезне күрсәтергә тиеш.

Садрый. Юк бит, миндә дә рәт юк.

Сәляхетдин. Бардыр әле. Үткән атнаны гына мең ярым эләктердең ич.

Садрый. Ул мең ярым өч мең булып очты инде.

Сәляхетдин. Шулай алга килгән җәннәт нигъмәтләреннән колак кагып калабызмыни инде?

Шәрифҗан. Бу хурлыктан, билләһи газыйм, чәнчелеп китәргә генә кала. Позор!..

Садрый. Син соң бер-ике йөз генә эләктерә алмыйсыңмы?

Шәрифҗан. Юк шул. Әткәй Варшавага малга дип акчаны тиененә кадәр кассадан да ала бара. Тәмәкелек тә чиртеп булмый.

Садрый. Акча банкыдамыни?

Шәрифҗан. Өйдә әле…

Гыйлаҗ бабай күренә.

X. Әүвәлгеләр һәм Гыйлаҗ бабай.

Гыйлаҗ бабай. Бай, бикә сине чакырган иде.

Шәрифҗан (куркып) . Әллә әткәй кайттымы?

Гыйлаҗ бабай. Юк әле, кайтмады.

Шәрифҗан. Ярый, бар, эшеңдә бул. (Терраса тәрәзәсеннән кычкыра.) Әнкәй! Әнкәй! Әллә чукракландыгызмы? Мөршидә! Әнкәй мине нигә чакырган? Ә? Нәрсә ди? Әй, чәнчелеп китегез!.. (Үзалдына сөйләнә-сөйләнә.) Мин, акча бирә, дип торам.

Гыйлаҗ бабай (тавыкларны куып) . Көш, көш, дим, юньсезләр! Көш, дим, рәхмәт төшкерләре. Көш…

Шәрифҗан. Әй син, карт чүмәлә, эшеңдә бул!

Гыйлаҗ бабай китә.

XI. Садрый, Шәрифҗан һәм Сәляхетдин.

Садрый (шул арада уйланып тора. Кинәт бер нәрсә исенә төшкән шикелле булып уйланып, яктырып китә. Урыннан торып) . Булды, егетләр, акча булды!..

Шәрифҗан. Булды?!

Сәляхетдин. Чынлапмы?

Садрый (як-ягына каранып) . Мин хәзер бер яңа эш уйлап чыгардым. Әгәр дә барып чыкса, биш йөз түгел, биш-ун мең эләктерергә мөмкин.

Шәрифҗан. Йә, йә?

Садрый. Әгәр дә шуны булдырсагыз, чебиләр безнең кулда булуында, билләһи газыйм, шик-шөбһә юк.

Шәрифҗан. Йә, йә, хуш?

Садрый. Әткәңнең өйдә акчасы барлыгын тәгаен беләсеңме?

Шәрифҗан. Беләм, тәгаен беләм.

Садрый. Ул акчалар синең кулыңа күчүгә син каршы тормыйсыңмы?

Шәрифҗан. Тапты сүз! Әткәйнең үзенең минем кулга күчүенә дә мин каршы түгел.

Сәляхетдин. Ай, чебиләр, чебиләр! Кулдан ычкыналар…

Шәрифҗан (Сәляхетдингә) . Тик тор әле, изгеч! Йөрәкне яндырма! (Садрыйга.) Йә, хуш, шуннан соң?

Садрый. Мине яхшылап тыңласагыз, барысы да була.

Шәрифҗан. Йә, йә?

Садрый. Син теге газета язучы Мансур малайны беләсеңме?

Шәрифҗан. Хәерче ич ул.

Садрый. Менә шул Мансур малай әтиеңнең акчаларын өйдә асраганын белгән.

Шәрифҗан. Йә, йә?

Садрый. Менә шул галах Мансур үзенең шайкасы белән сезгә «руки вверх!» ясарга җыена.