Уладзімір Арлоў - Паром празь Ля-Манш

Ты раптам успамінаеш,
колькі табе споўнілася летась.

Усё жыцьцё — разьвітаньне з табой,
што пачалося
яшчэ да маіх нарадзінаў
на полацкім Верхнім замку,
доўжылася ў лёхах
сабору сьвятога Стэфана,
дзе чалавечы чэрап
быў самай ардынарнаю знаходкай,
у першым мужчынскім досьведзе,
набытым з палахлівай аднагодкаю
ў вясковай лазьні,
у самалёце,
які ня мог выпусьціць шасі,
і мне здалося, што
нехта адмераў мне
ўсяго дваццаць адзін год...
I ты, незнаёмая,
ужо разьвітвалася са мной
у дзіцячых гульнях,
у чужых абдымках,
у начных таксоўках,
пакуль два разьвітаньні
не перасекліся у тым імгненьні,
калі перад нашымі тварамі
любілася на галінцы крушыны
пара лясных пэрлямутравак
і дрыяды
зь сінімі ад чарніцаў вуснамі
заціхлі ў падлеску,
не адводзячы бессаромных вачэй,
а пылок з матыльковых крылцаў
аказаўся салодкі на смак,
і вада ў нашым возеры
назаўсёды засталася сьвежаю
ад твайго
навекі маладога цела,
якое будзе разьвітвацца з маім
у чабаровых уладаньнях
знаёмай мядзянкі,
у прыцемных успамінах
замшэлых азёрных шчупакоў,
у снах нашых сыноў, якім
у сярэдзіне наступнага стагодзьдзя
прысьніцца далёкае возера
і салодкі пылок
матыльковых крылцаў,
ва ўзоры якіх
зашыфраваная
наша вечная прыналежнасьць
гэтай бясконцасьці
разьвітаньня.

Колы,
стамлёныя яшчэ ў мінулым стагодзьдзі,
наракаюць на лёс
срэбнай ад пылу кібітцы
з трыма нажавымі ранамі.
Вецер
прыносіць зь зялёных яроў
насьцярожаныя пахі чужога жыцьця,
узброеныя адглянсаванымі кіпцюрамі.
Агонь
згаладала смажыць мяса,
узятае ў бестэрміновы крэдыт
у вечаровай вёсцы
зь ненадзейнай аховаю зь сініх мальваў.
Віно
хвалюецца ў біклазе,
альтруістычна дакляруючы цёплую ноч.
Жанчыны
бязважка заміраюць
у карункавых пярынах папараці,
што да першых прымаразкаў памятае
іх салодкія стогны.
Матылькі-аднадзёнкі
лянуюцца падымацца з красак,
якія я зьбіраю
сваім аднадзёнкам-абраньніцам.
Мужчыны
сноўдаюць па ўзьлеску з стрэльбамі,
упэўненыя, што мае жанчыны
належаць ім.

Няхай у табары застаўся я адзін,
але
ластаўкі
яшчэ садзяцца
мне на плечы.

Гэтую манэту
знайшоў я ў маленстве
на дзьвінскім беразе
пасьля паводкі.

Вызвалялася манэта ад паціны
і зноў пакрывалася ёю.
Сьціраліся на манэце
цьмяныя надпісы —
выступалі новыя.
Зьнікалі на ёй
старыя гербы й партрэты —
узьнікалі новыя гербы і профілі.

Купляў я за гэтую манэту
нянавісьць.
Купляў за яе
славу.
Нават каханьне
купляў я за яе.
Ды кожны раз
вярталася да мяне мая манэта...

Прыйду на дзьвінскі бераг
пасьля паводкі,
запытаюся ў сябе самога:
дзеля чаго знайшоў ты ў маленстве
гэтую манэту?

Цябе звалі Бася,
а цалкам — Басота
(1992—1995),
і я магу прызнацца,
што любіў цябе значна больш,
чым абсалютную большасьць
вядомых мне дзьвюхногіх істотаў.
(Тлумачэньні прагучаць пераканаўча,
але банальна.)
Я складаў табе
пацьверджаныя сумнеўнымі пячаткамі
радаводы —
ад стрыечнай сястры
коткі бэльгійскае каралевы
і ад бабулі ўлюбёнага ката
далай-ламы.
Я выдумляў табе
экзатычныя пароды —
ад тыбэцкай барсістай
да радзівілаўскай белагрудкі,
якою ты афіцыйна лічылася
апошнім часам,
хоць была ўсяго толькі
дачкою вясковае рыскі,
якая падгуляла
з тутэйшым сібірскім эмігрантам.
Ты церлася аб ногі маіх таямніцаў
і даверліва ўладкоўвалася
ў іх на каленях.
Нажлукціўшыся віна,
я чытаў табе свае вершы,
абзываючы знаёмых творцаў
графаманамі і ананістамі,
а ты,
круцячы вавёрчыным хвастом,
глядзела на мяне дакорліва,
як жонка.
Рыжы дваровы кот
залазіў на таполю
да вышыні чацьвертага паверху,
ты ўскоквала на парэнчы гаўбца,
і вы маглі гадзінамі
неадрыўна глядзець адно на аднаго
лімонавымі вачыма.
Гэта быў твой першы раман.
Ты любіла сядзець паміж кніжак
на маім пісьмовым стале,
беспамылкова займаючы сваю нішу
ў паставе вусатага сьфінкса,
пільна ўглядаючыся
ў мае сінія герогліфы і
старанна прыціскаючы
трохкалёрнаю лапкай
кожны сьпісаны аркуш.
Ты памерла
на пыльным гарышчы
сярод польскіх падручнікаў
і заходнебеларускіх календароў.
(Маючы ахвоту,
у тваім сконе лёгка знайсьці
нешта сымбалічнае.)
Магчыма, у астатняе імгненьне
ты ўспомніла
пра мяне.