Ніл Гілевіч: Незалежнасьць

Загадае везьці ў рай —
Рыначны, рыначны,
У бяздоньне родны край
Зрынуўшы, зрынуўшы.

Вам аздобіць лёс такі
Пляшкаю, пляшкаю...
Дык шчыруйце, прастакі:
Пляскайце! Пляскайце!

1991, ліпень

Дык як жа будзем жыць,
Мой мілы пане-браце?
Ці так, як набяжыць,
Ці — спадарамі ў хаце?

На імпартных мазгах
I завазной маралі,
Ці — з верай, што ў вяках
Для нас дзяды стваралі?

1991, жнівень

Яны выходзяць на прасьпект зялёны —
Пры ордэнах і медалях нацёртых...
I кажа мне іх позірк засьлязёны;
«Так, мы ідзем да нашых брацьцяў мёртвых.

Мы — з той вайны. Мы чэсна ваявалі.
Хай не героі, ды спазналі мукі.
Зашто ж вы нам у душы наплявалі —
Вы, нашы дзеці родныя і ўнукі?..»

1991, жнівень

У беспрасьветны час
Зьнявер'я і шаленства,
Калі цяжар абраз
Гняце душу з маленства, —

Паверыць лёгка ў зло,
А вы ў дабро паверце!
Абразы не было —
I па найстрогай мерцы,

Душы сваёй крыло
Даю на адсячэньне:
Абразы не было
Для сьвята адраджэньня!

Абразы не было.
Адкуль жа столькі гневу?
Пакуль не адняло —
Цягну далоні к небу.

Пасьведчы, Бацька Бог:
Хоць і круты не ў меру —
Абразіць я не мог
Сваю любоў і веру.

Абразы не было.
Калі няпраўда гэта —
Хай тут жа стлее ў тло
Зямны пасад паэта!

Пабеліць стынь чало
I цені ў зрэнках згуснуць —
«Абразы не было...» —
Нячутна сыдзе з вуснаў.

1991, верасень

Беларусы!
Ды не верце ж вы
Новаяўленым ілжэпрарокам:
Умярцьвяць яны наш дух жывы —
I давер наш вылезе нам бокам!

Залатое пасьвячы цяля
На лугах цяністага падпольля,
Злыдні хочуць, каб уся зямля
Стала іхняй, — і зямля, і воля.

I зямля, і воля, і душа! —
Лёсу трыадзіная апора.
Завалодаўшы душой сьпярша,
Волю і зямлю прысвояць скора.

I тады ўжо — на вятрах чужых —
Нам павек гібець у прыніжэньні.
Не шукайце ж праўды-рады ў тых,
У каго тапырацца кішэні!

Ні на кроплю ім не верце вы —
Гэтым пафасным ілжэпрарокам:
Умярцьвяць яны наш дух жывы —
I давер наш вылезе нам бокам!

1990—1991

Сьпярша прывучаць вуха, вока
Да чужамоўя, а тады...
Тады ўжо будзе недалёка
Да непапраўнае бяды —

Калі па кроплі, як атрутай,
Чужым напоўніцца душа
I ўжо не ўспомніць у пакутах,
Якой была яна сьпярша.

1991, жнівень

Цяпер! Цяпер! Цяпер — і толькі!
Або — або, народзе мой!
Або — цяпер, нязломна-стойкі,
У рукі лёс ты возьмеш свой,

Або — і ў далі найдалёкай,
З ярмом, узьдзетым на каўнер,
Ты будзеш жыць, як раб і лёкай...
Таму — цяпер! Цяпер! Цяпер!

1991, верасень

На сьмех браты мяне ўздымаюць,
Што я таксама захацеў
Павагу мець, якую маюць
Яны. Крычаць: «Ты звар'яцеў!

Хадзіць і дыхаць незалежна?
Ды гэта ж бунт і страшны грэх!..»
Браты! I праўда, будзе сьмешна,
Як сьвет падыме вас на сьмех.

1991, верасень

Вы, што пачалі ўжо зарыфмоўваць
Новае вяльможнае імя,
Да нябёс узносіць пышнай мовай,
У надзеі, што незадарма,

Помніце пра лёс неблаславёны
Тых няшчасных, што да вас жылі
I таксама ўладароў імёны
Рыфмаваць аднойчы пачалі.

1991, верасень

У золь і стынь гібелі людзі —
На будаўніцтве, на сяўбе,
А зоркі з золата на грудзі
Чаплялі выхапні сабе,

А плён іх кралі дармаеды
З нутром цынічным і пустым...
Адсюль — усе няшчасьці-беды
I ў шчырых душах — золь і стынь.

1991, верасень

I даб'е цябе наіўнасьць.
I даб'е цябе насьмерць.
Дзе падступнасьць, дзе нявіннасьць —
Ты не здольны зразумець.