Эдуард Акулін - Крыло анёла

ІV

У гаршку насення жменю там знайшлі
Два гурганы, і бойка пачалася...
I ў час той кожны з іх здавауся
Сабе гаспадаром тае зямлі.
Вось глюга трэсну.іа ў аднога,
3 другога пер'е абляцела.
Аднак мірыцца не хацелі,
Нат кіпцюры рвучы з жывога.
Хто першы выйграе двубой —
Той для гісторыі — герой.
А зерне што — яно стаяла
На паўшляху да араллі...
А навакол вясна буяла,
Зачаццем мроілі палі.

V

Хоць зернейкі засохшымі былі,
На першы погляд скамянелі,
Ды душы праведныя мелі,
А ў сэрцах — промні цеплыні.
Братазабойства не хацелі,
Сябе дазволілі дзяліць.
Каб бой смяротны супыніць,
У нівы розныя ляцелі...
Там прарасталі для другіх,
Кармілі, радавалі іх.
А Край радзімы стаў пустэчай,
А Край у роспачы канаў,
Ды не прыняў акцэнту Рэчы
I окаць голасна не стаў.

VІ

Усё ж такі жыццёвая іх сіла
Вяла туды, дзе думкамі луналі,
Дзе іх аднойчы рукі адкапалі...
— Ізноўку ў цемру, назаўжды ў магілу?
Іх галасы гугнявыя пыталі.
Каб супыніць адвечны рух,
На скразняках выветрывалі дух,
Але дашчэнту памяць не забралі.
Тады народ лічы аблудным,
Калі народзіцца Іуда.
I стане спрытна, бы штукар,
I метадычна год за годам
Чужынцам прадаваць тавар —
За медны грош — душу Народа.

VII

Збудзілася і буйна ўскаласілаг
Спачатку думка, справа — потым.
I сонца гнеўна на куродым
Наўспрах палеткі спапяліла,
Як касінераў грамада
Няшчадна ворагаў касіла...
Ото народ — калі ёсць сіла...
Калі няма — тады бяда.
I блізкі дзень жаданы, судны,
Але жывы хадзіў Іуда...
Лукішкі. Пляц. Сіло і Воля. —
Бывай здароў, мужыцкі люд!
Я не дажыў да лепшай долі,
Нашчадкі вынесуць прысуд.

VІІІ

Парой вясенняй збожжа на раллі
Ізноў чужыя грэлі рукі,
Ізноў каханне з-пад прынукі,
Ізноў самотныя палі.
I цені чорныя над пожняй
Ад крылаў чорных груганоў.
I гронка полацкіх званоў
Без языкоў — душой парожніх.
Ды ўжо з глыбінь зямных, памалу
Цягнуўся парастак — Купала.
Слабенькі, кволы, малады
Пераадольваў глыбы друзу...
Мігцелі знічкамі гады.
Блукалі ў цемры Беларусы.

IX

Вось сімвал твой, забыты краю родны —
На ўзмежку жытнім сіні васілёк.
Чаму ж ён да сябе здалёк
Паэта вабіў, ад усіх гаротней...
Якая сіла ў ім, якія чары?
На выгляд — дык звычайная былінка.
Ды ў той былінцы — сэрца палавінка
I аб Радзіме вольнай мары.
Зірні на слуцкія пасы...
Адкуль у іх бязмеж красы?
Рука нярушная на кроснах.
Узор разрэзаў шэры змрок.
Такі звычайны і дзівосны
Радзімы сімвал — васілёк.

Х

Зварушаны нарэшце дух народны...
Ен як вясновы крыгаход,
Свой пачынаючы паход,
Спярша павольны і лагодны.
Ды нарастае пакрысе,
Аж покуль гром неверагодны
У дзень маёвы і пагодны
Мастоў стальных не затрасе.
Нібы запалкі, трэснуць палі,
I панясе ён гнеў свой далей.
Нарэшце выйдзе з берагоў,
Апошні раз у вал саб'ецца...
А там памкне разліў яго
Туды, куды ён сам імкнецца.

XI

Я верую, бясплодна не засне
Ні зерне ў глебе, ні ў народзе слова.
Ад зерня — колас, а ад слова — мова
Народзіцца аднойчы, калі грэць
Ля сэрца самага жаданую надзею
Не на чужынца-дабрадзея,
А на сябе, самому спалымнець.
Згарэць наўспрах, аддаўшы цеплыню,
Світаннем ненароджанаму дню.
Табе не жаць, але здалей пасеяць.
Калоссе пад сярпамі зазвініць...
Жніво ў разгары. Ветах. Караткевіч.
У небе зорка зыркая гарыць.

ХІІ

А ўперад рынецца, маўляў, крыніца,
Калі рачулкі разам аб'яднаць,
I рэчышча нанова пракапаць.
Чысцейшай зробіцца тады вадзіца,
I рыбы будзе процьма, і лугоў,
Лягчэй намнога стане касавіца...
Шкада, ёсць верагоднасць памыліцца, —
I рэчку незаўважыш з берагоў.
I перасохнуць, назаўжды прычым,
I словы мовы, і крынічныя ключы.
Зямля палеская зажурана маўчыць,
Спавітая ў жалобныя туманы,
А гнюс сваё — усё крычыць,
I крык той — соль на сэрца раны.

XIII

Каторая магутна, гучна мкне —
Не самая галоўная дарога.
Яна прыводзіць часта да знямогі
Ці да святла, але ў чужым акне.
А. іншы шлях забыты, непыхлівы,
А пойдзеш — і згадаеш, што знаёмы
I гэтыя ваконныя праёмы,
I позірк недаверліва-шчаслівы.
Здзіўлення перасіліўшы наіў,
Сябе ў наступніку пазнаеш ты сваім.
Завершан круг, ды не закончан рух,
I там, дзе мы знікаем для Сусвету,
Аднойчы нараджаецца наш Дух
У вершах найгаротнага з паэтаў.