Уладзімір Някляеў - Выбранае

13

Царкву - у ногі, лес - да галавы,
На вочы века - і ручнік на века,
I, дзякуй Богу, у труне - не вы...

- Ну вось і пахавалі чалавека, -
Наступніку сказаў Саракавы. -

Цяпер ён папярэднік твой. Ты рады?
Калі ты праўда рады, то дарма.
Тваю душу да дна замуцяць звады,
I плуг віны па вечным полі здрады
Табе цягнуць, калі яго няма.

Цяпер ягоны папярэднік вольны.
Ён тут яшчэ?
I цень гукнуўся:
- Тут.
- Ідзі. Ты вольны. Завяршыўся суд.

А мы паўторым хутка
шлях пакут, -
Сказаў мне Голас, як настаўнік школьны.

14

Шукаючы апоры, ты імя
Чужое ўзяў, нібы свайго няма,
I выдумаў сабе віну чужую,
Фантомную, з якой стварыў жывую,
Што стала вінаваціцца сама.

Яна ў цябе паперадзе ідзе
Па камені, паветры і вадзе
I ўжо не азіраецца:
за ёю,
Як змеялоў за залатой змяёю,
Ты йдзеш туды, куды яна вядзе.

З балота ў дол і з долу на гару,
Шукаючы здабычу ці нару,
Паўзе яна, а ты за ей спяшаеш,
Мінаючы свой час, сваю пару,
Забыўшыся на тое, што шукаеш.

15

З чужым ружанцам ты зайшоўся ў храм
I, не застаўшы анікога там,
Спытаўся ты: "Чаму няма нікога?"
I голас твой
сабе пачуўся сам
З усіх кутоў, а найгучней з пустога.

Ты ў кут той рушыў і запоўніў кут
Самім сабой, сказаўшы: "Вось я, тут,
Дзе не бываў і мог не быць ніколі,
Я сам сюды спяшаў, па ўласнай волі
Стаю я тут - ну дык вяршыце суд".

Пад купалам, пад крыжам залатым,
У пустаце перад усім пустым
Стаяў ты ў храме,
да ўсяго гатовы,

Ды як прыйшоў з чужым - так рушыў з тым,
Нібы ружанец, перабраўшы словы.

16

Твой - толькі голас,
словы - не твае.
Тваіх табе ніколі не стае
Сярод чужых, на горкі яблык збітых,
Якія між кілішкаў недапітых
Па памінальным коцяцца стале.

Ды што рабіць? - суседзі і радня
Сабраліся казаць адно і тое
За доўгі стол саракавога дня,
Вакол якога ўстала гарадня
У сорак крэслаў, а тваё - пустое.

Ты за сцяной, яны каля сцяны,
Цень ад якой жахае - і адны
I тыя ж думкі ў кожнага жывога:
Хто на чарзе? Каму збяруць яны
Стол памінальны дня саракавога?

17

Не бедны стол, табе сабраны ён
Па Крэве ўсім - дзе сподачак, дзе міска,
Абрус смаргонскі - вышываны лён,
Гарэлка магазінная - аж з Мінска,
Свая з Барунаў, слаўная здавён.

Прастора рвецца, час ідзе на злом,
А на мяжы паміж дабром і злом -
I смажыва, і варыва густое,
I сесці ў крэсла, раз яно пустое,
Не сорамна табе за тым сталом.

З усімі тымі, хто пайшоў раней,
Ты лёс пражыў за марны не марней,
Хай лепшы пражыве - хто потым пойдзе,
I не вядуць твой памінальны рэй
Бацькі твае насуперак прыродзе.

Ты іх паспеў праводзіць - Бог памог
Каля дзядоў пакласці іх удвох,
Пацалаваць іх і закрыць ім вочы...
Твае хай закрывае, хто захоча
З тых, каго любіш, памажы ім Бог.

18

Хай кажуць словы,
галасы дрыжаць
Не ўсе з таго, што, дзе каму ляжаць,
Не ведаюць - і жахі пашчы шчэраць...
Не кожнаму, пасеяўшы, дажаць.
Не кожнаму, паснедаўшы, вячэраць.

Ды кожнаму, хто гол, як той сакол,
Ад смерчу смерці, што ўгінае дол,
Надзеяй дрэва можна захінуцца:
Зламае вецце - застанецца ствол,
Зламае ствол - карэнні застануцца.

Канец тады, як спрахнуць карані.
Ад забыцця, Гасподзь, абарані
Крывіцкі род, смаргонскі люд ды крэўскі,
Вярні ўсіх крэўных на пустыя крэслы,
За памінальны стол усіх вярні.

19

Як ты памёр, скажы, што ты жывы.
Скажы пра гэта голасам травы
I голасам касы скажы пра гэта:
Жывы, пакуль курлычуць журавы
На тым шляху, якім ляціць камета.

Схаваны ў змрок, укрыты ў цень сцяны,
Нічога і нікому ты не вінны,
Жывы - і вольны ад любой віны,
Ад будучыні і ад даўніны,
Ад усяго, што прывід і руіны.

Калі між зор анёд уструбіць збор,
Ты хату прыбяры, спарадкуй двор
I на дрывотні навастры сякеру,
Скажы, што ты жывы, калі памёр,
Ідзеш на Суд - і я табе паверу.

У двор сваіх, чужых панабяжыць.
Як жыта ў жыце, ты пакінь іх жыць,
Па смерці ўваскрасаць, як жыта ў жыце, -

I перад тымі, каму Суд вяршыць,
Паўстань у час прызначаны:
судзіце.