Уладзімір Някляеў - Выбранае

Крамола — не з матам куплеты,
Не песні блатныя пра Мурку...
На службе дзяржаўнай паэту
Быць нельга прыдуркам.

Паэт! Калі страх — неадольны,
Калі асцярога скавала,
Успомні:
быў Ленін крамольны,
Крамольныя Пушкін, Купала.

Гісторыі кола
Заўсёды круціла крамола.

Стагналі Афіны,
Цары вар'яцелі на тронах —
Чырвонай цаглінай
Слізгала крамола па скронях!

Пра час лапачы...
Яно не ў карысць і не ў шкоду.
Краналі мячы
Лілейную шыю свабоды.

Яе бараніць
Уставала насупраць дазволу,
Каб антыскарыцца і антыскарыць -
З каламі
крамола!

Усе сховы — часовыя.
Хай рукі скрыжуюцца змучана —
Крамольна галовы
Да жылістых каркаў прыкручаны!.

Крамольніка слава
Мінуе
на ўчынак не здольных...
Апошняя справа
Хадзіць у крамольных.

На слізкія дыбы
Вялі іх. Жалезам пласталі.
Драпежныя рыбы —
Кастры інквізітараў білі хвастамі.

На пыл іх малолі,
Але не было паратунку —
Крамола ў крамоле,
Нібыта ў матрунцы
матрунка!..

На чорта нам гэта
Здалося,
крамольны мой дружа?..
Аднак паглядзі:
Палымнеюць штолета
Крамольныя ружы.

I, не растаптанае ворагам,
Плешчацца вольна
Палотнішча сцяга чырвонага —
Ветразь крамольны.

Крамольна пад ім
у замшэлым балоце
Тлусцець неспатольна.
Крамольна
загінуць на ўсплеску, на ўзлёце,
А жыць —
не крамольна.

Крамольна
самнамбулай бегчы па даху
На голас прамоўны,
Крамольна
наскрозь асцярогай прапахнуць,
А рызыкай —
не крамольна.

Вядома, не горшы з людзей,
Хто прамовы ў цытатнікі выпісаў.
Ёсць выпас ідэй —
I ідэйныя коні на выпасе.

Мяшкі травяныя. Пасуцца, заразы.
Трактаты складаюць прыстойна,
Уцяміўшы: базіс — надзейная база,
Падмурак
пад конскае стойла.

Зусім не на тое
крамольна
Кастрычнікам век узрывалі,
Каб гэтыя коні
Бакі нагулялі!..

Таварышы коні! —
і кожны, і разам —
Гэй вы, прысцяжныя мае:
Сягоння
для сацыялізма
абраза
Даказваць, што ён існуе!

Няўмольнай хадою па свеце ён крочыць,
Чырвоных сцягоў расстаўляючы вешкі;
Ні атамнай доўбняй яго не прыкончыць,
Ні конскай даўбешкай.

Выграбем
конскія яблыкі з дому
Шуфлямі і качэргамі!..
Сацыялізм — не догма.
Сацыялізм — энергія!

Плюс (!)
электрыфікацыя ўсёй дзяржавы,
Каб зводдаль было відно:
Хто служыць і робіць дзяржаўную справу,
А хто вырабляе...

Глядзі, як гарцуе коннік раённы!
Яблыкаў — толькі збірай.
Нібыта раён —
Персанальны ягоны
Рай.

Няма нейкай праўды ў раённым маштабе
I веры ў раённай меры.
Мы скрозь
на службе ў дзяржаўным штабе
Адзінай праўды і веры.

Будні, парады
З Леніным зверым:
Якой будзе праўда —
Такой будзе вера.

Нам крочыць супольна
Да гэтае веры адзінай
Пад небам крамольным
Савецкай
крамольна-чырвонай
Краіны!

П а с к р ы п т у м

Што ж, слухач,
як кажуць: песня спета.
Пішуцца апошнія радкі,
У якіх, хоць мы не тукмакі,
Я хацеў бы ўдакладніць-такі
Сутнасць,
Сэнс канцэрта для паэта.

Тут няма з чаго рабіць сакрэта:
Я прашу пад іменем паэта
(Іменем сапраўднага Паэта)
Разумець ратая, каваля,

Фізіка, міністра, верхалаза —
Паасобку ўсіх і ўсіх адразу,
Хто не можа зняць з сябе адказу
За жыццё, што будзе нас пасля...
Хто не даў зямлі згарэць каметай,
Кім зямля апета і сагрэта
I на кім трымаецца Зямля.

РАДОК

Намацваць рух радка, які у зачыне,
Як шыць туман ці аблачыну ткаць...

I ўсё ж пачаць - хоць напачатку знаць,
Што слоў, напісаных на аблачыне,
Ніколі і нікому не чытаць.

ДЫМ

Як дым -
зямное на зямлі;
Як тым, што і да нас жылі,
I будуць жыць пасля.

У спраты прыбярэ зямля
Наш боль, што высахне асотам,
Адчай, што згоркне палыном
I зорным змелецца млыном.

I ўсё. I тое ж будзе потым,
Як і раней, як перад тым:
Адчай і боль з крывёй і потам, -
як дым.

АГОНЬ